Η πίσω πλευρά της απεργίας στα λιμάνια

Στο ερώτημα αυτό η απάντηση δεν είναι εύκολη, ωστόσο από την ανάλυση στοιχείων και δεδομένων μπορεί ο καθένας να οδηγηθεί σε ασφαλή συμπεράσματα.

Η πρώτη ματιά στην όλη υπόθεση δείχνει ότι… βραχυκυκλώθηκαν όλοι. Και οι συνδικαλιστές και ο υπουργός. Γιατί κανένας δεν ήθελε να φτάσουν τα πράγματα εκεί που έφτασαν. Εκτός από τους συνδικαλιστές-ναυτεργάτες του ΚΚΕ, οι οποίοι σε μια μοναδική επίδειξη των ικανοτήτων τους κατάφεραν μέσα σε τέσσερις μέρες να «καπελώσουν» την απεργία και να οδηγήσουν τα πράγματα εκεί που ήθελαν.

Ας δούμε όμως πώς διαμορφώθηκε η κατάσταση από την αρχή:

Η ΠΝΟ (η οποία «δεξιοκρατείται» αφού από τα 15 σωματεία που την αποτελούν 2 ανήκουν στο ΚΚΕ, 1 στον ΣΥΝ, 4 στο ΠΑΣΟΚ και 8 στη ΝΔ) είχε προαποφασίσει την απεργία, η οποία γίνεται σχεδόν κάθε χρόνο αυτή την εποχή, γιατί είναι ανώδυνη (αφού μες στο καταχείμωνο δεν διακινείται κόσμος στα νησιά) και ελάχιστο αντίκτυπο έχει. Ουσιαστικά δηλαδή είναι μια απεργία που δεν… ενοχλεί, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί σε ετοιμότητα το ναυτεργατικό κίνημα.

Τα αιτήματα της ΠΝΟ συνοπτικά ήταν τα εξής:
1. Εξασφάλιση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος για εργασία και άμεση απορρόφηση όλων των προσφερόμενων για εργασία ανέργων ελλήνων ναυτεργατών.
2. Δεκάμηνη επάνδρωση ακτοπλοϊκών επιβατηγών πλοίων.
3. Ανάκληση εγκριτικών πράξεων νηολόγησης πλοίων.
4. Ίδρυση ανεξάρτητου Ειδικού Ταμείου Ανεργίας.
5. Διπλασιασμός εφάπαξ παροχών Ταμείων Προνοίας Αξιωματικών και Κατωτέρων Πληρωμάτων Εμπορικού Ναυτικού.
6. Φορολογικό.
7. Κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό των παροχών όλων των ταμείων (κυρίων συντάξεων ΝΑΤ, εφάπαξ παροχών, επικουρικών συντάξεων ΚΕΑΝ, ΕΔΟΕΝ) και της Εστίας Ναυτικών.
8. Άμεση έναρξη συλλογικών διαπραγματεύσεων για την ικανοποίηση των αιτημάτων της ΠΝΟ και υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για το 2006.
9. Άμεση απόσυρση του νομοσχεδίου για την «αναβάθμιση και αναδιάρθρωση της ναυτικής εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις».

Σημείο αιχμής το εφάπαξ

Από αυτά σχεδόν όλα έχουν συζητηθεί ή είναι πάγια αιτήματα (όπως εκείνο για την καταπολέμηση της ανεργίας) και μόνο ένα, εκείνο που αφορά την κάλυψη των εφάπαξ από τον κρατικό προϋπολογισμό, είναι ουσιαστικό και συζητήσιμο. Και το λέμε αυτό, γιατί από το σημείο αυτό ξεκίνησε η κινητοποίηση. Όταν πληροφορήθηκαν οι ναυτικοί ότι το ΚΕΑΝ και ο ΕΔΟΕΝ δεν είχαν χρήματα, ξεσηκώθηκαν και αποφάσισαν την απεργία. Όλα τ’ άλλα αιτήματα είναι διαδικαστικά. Και είναι εκείνα που χρονίζουν και τίθενται πάντα ως… γαρνιτούρα σε κάθε κινητοποίηση. Από το θέμα των εφάπαξ λοιπόν ξεκίνησε η ιστορία. Και θα έληγε ομαλά, όπως σχεδόν γίνεται πάντα αυτή την εποχή, εάν:
– Δεν γινόταν ο ανασχηματισμός και παρέμενε ο Μ. Κεφαλογιάννης στο «τιμόνι» του ΥΕΝ, παρά τις επιθυμίες πολλών κύκλων της Ακτής Μιαούλη και ιδιαίτερα της ακτοπλοΐας, που προσπαθούσαν επί δύο χρόνια να του… πριονίσουν την καρέκλα, αλλά δεν τα κατάφεραν. (Λέγεται ότι ακόμη και γνωστός κρητικός μεγαλοεπιχειρηματίας είχε ζητήσει από την κυβέρνηση την αλλαγή του υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας).
– Δεν παρενέβαιναν δυναμικά οι συνδικαλιστές του ΚΚΕ που εκμεταλλευόμενοι το «μούδιασμα» της ΠΝΟ, μετά την πρώτη παράταση της απεργίας και την «έκπληξη» του ΥΕΝ που δεν αντέδρασε και έδειξε σαν να μην ήξερε τι να κάνει, πήραν την κατάσταση στα χέρια τους και την οδήγησαν στα άκρα.

Μετά τις εξελίξεις αυτές η πλειοψηφία της ΠΝΟ ακολουθούσε τα γεγονότα σαν… υπνωτισμένη. Χόρευε στον ρυθμό που επέβαλαν οι μηχανικοί και οι ναύτες. Κι ενώ τα περισσότερα σωματεία, τουλάχιστον το 75% της δύναμής της, προσπαθούσαν να αποκλιμακώσουν την ένταση και να βρουν συμβιβαστική φόρμουλα, αφού η κατάσταση είχε… ξεφύγει, ο υπουργός, που δεν περίμενε νέα παράταση της απεργίας, αιφνιδιάστηκε και αψυχολόγητα κήρυξε πολιτική επιστράτευση των απεργών! Τότε ήταν που χάλασε η… σούπα. Γιατί και αυτοί οι συνδικαλιστές που προσπαθούσαν να σταματήσουν την απεργία υποχρεώθηκαν να συμπαραταχθούν με εκείνους του ΚΚΕ που οδηγούσαν πλέον εκ του ασφαλούς τα πράγματα σε ρήξη. Και κάτι ακόμα.

Ούτε το τάιμινγκ πρόσεξε ο υπουργός. Περίμενε να κηρύξει την απεργία καταχρηστική και παράνομη το Πρωτοδικείο, αλλά δεν συνέβη κάτι τέτοιο και αμέσως προχώρησε στην επιστράτευση. Δεύτερο λάθος, γιατί φάνηκε ότι πάει κόντρα στη Δικαιοσύνη… Σίγουρα είχε λόγους να κηρύξει την επιστράτευση ο υπουργός.

Έπρεπε να στηρίξει τους παραγωγούς της Κρήτης, έπρεπε να διασφαλίσει τη συγκοινωνία στα νησιά. Μπορούσε όμως να το κάνει και διαφορετικά. Αλλά προτίμησε την τακτική της ολοκληρωτικής ρήξης.

Σε κανένα δημοκρατικό πολίτευμα δεν είναι καλό να φεύγουν τα πλοία με την επέμβαση των ΜΑΤ. Κανένας εργαζόμενος δεν είναι ευχαριστημένος, όταν υποχρεώνεται να δουλέψει με το ζόρι. Γι’ αυτό και ο Μ. Κεφαλογιάννης έγινε στόχος των συνδικαλιστών ακόμα και της ΔΑΚΕ και της αντιπολίτευσης. Χτύπησε τη γροθιά στο τραπέζι. Είχε λόγους να το κάνει, ίσως και να έπρεπε, αλλά ήταν -πιστεύουμε- αναγκαίο να προσπαθήσει να το αποφύγει. Και μπορούσε να το αποφύγει. Αλλά είπαμε, αυτή η απεργία τούς βραχυκύκλωσε όλους. Και ίσως ενδόμυχα ο υπουργός Ναυτιλίας να διαισθάνθηκε ότι στόχος ήταν ο ίδιος και αντέδρασε έτσι.

Άμεση αναστολή

Πάντως και το ότι εκείνοι που οδήγησαν την κατάσταση στα άκρα, μόλις την έφτασαν εκεί, έσπευσαν να υπαναχωρήσουν και σε μία μέρα να αναστείλουν την απεργία, δείχνει ότι όλα έγιναν για να… ταρακουνηθεί το λιμάνι, να γίνουν επεισόδια, να φθάσουν τα πράγματα στα άκρα, να ζοριστεί η κυβέρνηση, να εκτεθεί ο υπουργός.

Γιατί όποιος πεθαίνει από την πείνα και την ανεργία δεν νοιάζεται αν θα χτυπηθεί από τα ΜΑΤ, αν θα ματώσει, αν θα πάθει κάτι. Ούτως ή άλλως χαμένος είναι. Γι’ αυτό και συνεχίζει. Δεν έχει να χάσει κάτι. Ό,τι κερδίσει όμως θα είναι σημαντικό. Οι ναυτεργάτες ωστόσο μετά τη φασαρία, μετά τα ΜΑΤ, μετά τα επεισόδια έκαναν αμέσως πίσω. Αφήνοντας ανοικτά τα ένα-δύο κυρίαρχα ζητήματα που πραγματικά τους προβληματίζουν και τα οποία σε εύθετο χρόνο θα ξαναθέσουν. Και μπορεί να ικανοποιηθούν χωρίς δεύτερη συζήτηση. Γιατί στο θέμα των εφάπαξ έχουν δίκιο. Τα λεφτά που είχαν τα επικουρικά ταμεία τους δόθηκαν για να πληρωθούν οι συντάξεις του ΝΑΤ. Τώρα τα ταμεία είναι άδεια. Και βέβαια το κράτος που τα άδειασε θα τα ξαναγεμίσει. Χωρίς τυμπανοκρουσίες και απεργίες. Άρα δεν υπήρχε λόγος για τον θόρυβο. Απλώς ξέφυγε η κατάσταση και τους βραχυκύκλωσε όλους. Γιατί τα αιτήματα της ΠΝΟ είτε έχουν επιλυθεί, είτε δεν υφίστανται, είτε δεν είναι αρμοδιότητα του ΥΕΝ να τα ικανοποιήσει. Ας τα πάρουμε ένα ένα:

Το πρώτο αφορά την αντιμετώπιση της ανεργίας. Είναι αφελής βέβαια όποιος πιστεύει ότι μπορεί να λύσει αυτόν τον γόρδιο δεσμό ένας υπουργός ή μια κυβέρνηση δύο χρόνων. Γιατί το πρόβλημα υπάρχει εδώ και χρόνια και θα υπάρχει άλλα τόσα.

Το δεύτερο αίτημα αφορά τη δεκάμηνη επάνδρωση των ακτοπλοϊκών πλοίων. Μα, αυτό ισχύει. Απλώς η ΠΝΟ το θέτει για να μην… καταργηθεί!

Το τρίτο, περί ανάκλησης εγκριτικών πράξεων νηολόγησης πλοίων, είναι διαδικαστικό και ποτέ κανένας ναυτικός δεν θα απεργούσε γι’ αυτό.

Το τέταρτο, για ίδρυση Ειδικού Ταμείου Ανεργίας, ήδη συζητείται και ποτέ κανένας υπουργός δεν θα αρνιόταν να το συζητήσει.

Το πέμπτο, για διπλασιασμό των εφάπαξ, όπως και το έκτο, το φορολογικό, έχουν τεθεί από τον υπουργό Ναυτιλίας στον υπουργό Οικονομίας. Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει ο Κεφαλογιάννης; Μόνος του δεν μπορεί να λύσει τέτοια θέματα, δεν είναι της αρμοδιότητάς του και αυτό το ξέρουν όλοι.

Το έβδομο, που αφορά τα εφάπαξ των επικουρικών ταμείων, είναι το μόνο αίτημα που… στέκει.

Το όγδοο αίτημα αφορά την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη νέα συλλογική σύμβαση της ΠΝΟ που ούτως ή άλλως θα γίνει, γιατί γίνεται κάθε χρόνο, και το τελευταίο αφορά την απόσυρση του σχεδίου νόμου για τη ναυτική εκπαίδευση που και αυτό από μόνο του δεν δικαιολογεί κινητοποιήσεις.

Και όμως, γι’ αυτά τα αιτήματα έγινε τέτοιος… χαμός. Γι’ αυτό επαναλαμβάνουμε ότι ξέφυγε η κατάσταση και οδηγήθηκε εκεί όπου οδηγήθηκε από λανθασμένους χειρισμούς τόσο της πλειοψηφίας της ΠΝΟ όσο και του ΥΕΝ.