Υποχώρηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας

Οι κυβερνητικοί χειρισμοί στον δημοσιονομικό τομέα, η φορολογική πολιτική και η πίεση που αυτή ασκεί στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η αποδοτικότητα και η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα επιδρούν ευθέως στη δημιουργία ευμενούς ή δυσμενούς μικροοικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα. Ο νόμος της «αλληλουχίας των οικονομικών φαινομένων» μάς διδάσκει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Σε μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα οι δύο αυτοί τομείς βαδίζουν παράλληλα. Βέβαια υπάρχει και η ανισόρροπη σχέση, όπου ο δημόσιος τομέας γιγαντώνεται εις βάρος του ιδιωτικού, και το αντίθετο. Τρανό παράδειγμα η υπερφορολόγηση που πλουτίζει τα ταμεία του κράτους και μαραζώνει τη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα. Όμως όλα αυτά δείχνουν ξεκάθαρα την αλληλεπίδραση από τη δραστηριότητα των δύο αυτών βασικών τομέων της οικονομίας.

Ο νόμος της αλληλουχίας των οικονομικών φαινομένων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όταν νοσεί ο δημόσιος τομέας, η νόσος μεταδίδεται και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, καθώς η «θεραπεία» συνήθως γίνεται με πιεστικές παρεμβάσεις της δημοσιονομικής πολιτικής στις δραστηριότητες που αναπτύσσει ο ιδιωτικός τομέας. Στην ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια ο δημοσιονομικός τομέας υστερεί και νοσεί, πέρα από κάθε αμφιβολία. Όσο και αν οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, αλλά και η σημερινή κυβέρνηση, προσπαθούν να ωραιοποιήσουν τη δημοσιονομική κατάσταση, η νόσος είναι εμφανής. Και η επίδρασή της στη γενική οικονομική δραστηριότητα. Από την παρακολούθηση των εξελίξεων από την Τράπεζα της Ελλάδος στην ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα προκύπτουν τα παρακάτω στοιχεία:

α) Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2005 (για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο δεν έχουν συγκεντρωθεί ακόμη πλήρη στοιχεία) παρουσίασε μείωση -0,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ το 2004 είχε παρουσιάσει αύξηση +1,2% και το 2003 αύξηση +0,3%. Για την ίδια δεκάμηνη περίοδο ο δείκτης παραγωγής της μεταποίησης παρουσίασε υποχώρηση κατά -1% σε σύγκριση με το 2004, ενώ η παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών υποχώρησε κατά -3,6%, και η εξορυκτική δραστηριότητα κατά -6,1%. Έτσι, ο βαθμός χρησιμοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού μειώθηκε στο 72,1% από 75,2% το 2004 και 76,5% το 2003. Δηλαδή προϊούσα αποβιομηχάνιση. Επόμενο είναι να αυξάνεται και η ανεργία παρά τους αντίθετους κυβερνητικούς ισχυρισμούς. Πώς είναι δυνατόν να μειώνεται η ανεργία, όταν μειώνεται η βιομηχανική παραγωγή και αυξάνεται το τμήμα του εργοστασιακού δυναμικού που βρίσκεται σε αδράνεια; Αυτήν την αντινομία ίσως θα μπορούσε να μας την εξηγήσει η Στατιστική Υπηρεσία, η οποία συνεχώς ανακοινώνει μείωση της ανεργίας. Μάλλον δεν έχει καταγράψει μεγάλο τμήμα ανέργων.

β) Παρά την υπερχρέωση των νοικοκυριών με καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, ο όγκος του λιανικού εμπορίου το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2005 (για το οποίο υπάρχουν οριστικά στοιχεία) αυξήθηκε κατά 3,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ το 2004 είχε παρουσιάσει αύξηση 4,5% και το 2003 κατά 4,3%. Η ιδιωτική κατανάλωση το 2005 παρουσιάζει αύξηση 3,2% με βάση προσωρινά στοιχεία, ενώ το 2004 είχε αυξηθεί κατά 4,4%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ο αριθμός των ΙΧ αυτοκινήτων που τέθηκαν για πρώτη φορά σε κυκλοφορία το 2005 σημειώνει μείωση κατά -4,5% έναντι αύξησης +15,7% το 2004. Παρά ταύτα το συνολικό χρέος των νοικοκυριών στις τράπεζες στις 30-9-2005 αυξήθηκε στο 35,9% του ΑΕΠ, από 32% που ήταν στις 31-12-2004 και 26,6% στις 31-12-2003. Έτσι, η εγχώρια ενεργός ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών τροφοδοτείται κατά σημαντικό ποσοστό από την υποδούλωση των νοικοκυριών στο τραπεζικό σύστημα.

γ) Η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά είναι προβληματική. Υπερχρέωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, συγκέντρωση του τζίρου στα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα, βροχή οι απλήρωτες-διαμαρτυρόμενες επιταγές, ακρίβεια και υποβάθμιση της ποιότητας σε όλα τα είδη και κυρίως στα τρόφιμα, αεριτζήδες, νταβατζήδες και νονοί να διαφεντεύουν στη διακίνηση των εμπορευμάτων, φορολογικό άγχος να κυριαρχεί στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και μια προσπάθεια φοροδιαφυγής από όλους (εμπόρους και καταναλωτές). Βέβαια η κατάσταση αυτή είναι δημιούργημα της νοοτροπίας που κυριάρχησε, ότι οι αγορές πρέπει να δρουν ελεύθερα και χωρίς τις παρεμβάσεις και τον έλεγχο του κράτους. Και είναι προς τιμήν της σημερινής πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης ότι ειλικρινά παλεύει για να συμμαζέψει κάπως την ασυδοσία της αγοράς, η οποία θέριεψε επί των ημερών των κυβερνήσεων του «εκσυγχρονιστικού» νεο-ΠΑΣΟΚ. Πάντως, η αγορά πρέπει να τεθεί υπό κρατικό έλεγχο όχι μόνο καθόσον αφορά την ποιότητα των ειδών διατροφής, αλλά κυρίως στην εντατικοποίηση της προσπάθειας για την πάταξη της κερδοσκοπίας, μήπως και περιοριστεί κάπως η εκμετάλλευση των καταναλωτών. Πάντως στην αγορά επικρατεί η εντύπωση ότι και οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και η σημερινή της ΝΔ προσπαθούν να εξοντώσουν τη μικρομεσαία εμπορική επιχείρηση χάριν των ξένων και ντόπιων κολοσσών. Αυτήν την εντύπωση που επικρατεί σχεδόν σε όλους τους επιτηδευματίες θα πρέπει να καταπολεμήσει η κυβέρνηση.

δ) Αφήσαμε τελευταίες τη διαπλοκή και τη διαφθορά σαν εκφυλιστικά φαινόμενα που έχουν γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα, και κυριαρχούν σε κάθε δραστηριότητα. Είναι μια απαράδεκτα νοσηρή κατάσταση, την οποία δημιούργησε και στηρίζει η παγκοσμιοποιημένη οικονομία και οι «συνασπισμένες δυνάμεις» του πολιτικού, οικονομικού, τραπεζικού, εκδοτικού και τηλεοπτικού κατεστημένου. Αυτές οι «συνασπισμένες δυνάμεις» είναι που ουσιαστικά ασκούν την εξουσία σε όλα τα κράτη που ακολουθούν τις υποδείξεις της «νέας τάξης πραγμάτων» στο πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, και με την επικουρία των Διεθνών Οικονομικών Οργανισμών. Με μαεστρία έχουν χαλκεύσει δεσμά για τους λαούς, μέχρι τέτοιου σημείου ώστε οι κυβερνήσεις να ασκούν τύποις μόνο την εξουσία, απλώς για να υπάρχει τυπικό δημοκρατικό πολίτευμα που να απορροφά τους κραδασμούς που προκαλούν η διαπλοκή και η διαφθορά σαν αμορτισέρ. Απαράδεκτα νοσηρές καταστάσεις μιας εφησυχασμένης κοινωνίας!

Τα παραπάνω φαινόμενα χωρίς αμφιβολία δημιουργούν ένα νοσηρό και έντονα εκφυλιστικό κλίμα επιχειρηματικής δραστηριότητας, από την οποία απουσιάζει εντελώς η φροντίδα του κράτους για τη μικρομεσαία επιχείρηση και η επιχειρηματική ηθική. Προσωπικά φρονούμε ότι η νοσηρότητα βασικά οφείλεται στην αποτυχημένη δημοσιονομική διαχείριση που είχε αποτέλεσμα την αδυναμία του κράτους να εκπληρώσει βασικές υποχρεώσεις του, και στην πίεση που ασκούν οι δημοσιονομικές ανισορροπίες στην επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εξάλλου το εκφυλιστικό κλίμα και η έλλειψη επιχειρηματικής ηθικής βασικά προέρχονται από την επικράτηση της φιλοσοφίας και των δομών του νεοφιλελευθερισμού και της αγοραίας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Το κακό θα συνεχιστεί για όσο χρονικό διάστημα το κράτος θα παλεύει να αντλεί έσοδα αποκλειστικά και μόνο από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και από τους μισθωτούς για την κάλυψη των πολλαπλών αναγκών του. Και επειδή οι δύο αυτές πηγές έχουν ανεπαρκή απόδοση, τα κράτη θα οδηγούνται στον περιορισμό των παροχών (υπηρεσιών) προς τους πολίτες και στον δανεισμό (υπερχρέωση). Η μόνη λύση είναι να συνεισφέρουν στην κάλυψη των δημοσίων βαρών και οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι τράπεζες με τα υπερκέρδη τους. Διαφορετικά η κατάσταση στο μικροοικονομικό περιβάλλον χρόνο με τον χρόνο θα επιδεινώνεται και η επιχειρηματική δραστηριότητα θα υποχωρεί με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία της χώρας μας.

Η κυβέρνηση διά στόματος του πρωθυπουργού υποσχέθηκε και προεκλογικά, αλλά και με τις προγραμματικές δηλώσεις επανίδρυσης του κράτους. Δεν ξέρουμε τι εννοούσε ο Κώστας Καραμανλής όταν έλεγε «επανίδρυση του κράτους», εμείς όμως σχηματίσαμε την εντύπωση ότι θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα «νέο» κράτος με καινούργια νοοτροπία που θα λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, δεν θα είναι σπάταλο και θα συμβάλει ουσιαστικά στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης των πολιτών στην εξουσία, που θα έχει στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας των υπηρεσιών που παρέχουν στους πολίτες οι δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Κάτι τέτοιες μεταρρυθμίσεις δεν είδαμε ακόμη. Αντί γι’ αυτό είδαμε επιδείνωση της παραλυσίας του κράτους, συνέχιση της σπατάλης, ξεπούλημα των δημοσίων οργανισμών στο ιδιωτικό κεφάλαιο, αύξηση της φορολογικής πίεσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στους μισθωτούς, καμιά αλλαγή στην οικονομική πολιτική, συνέχιση της διαπλοκής και της διαφθοράς και ακρίβεια και κερδοσκοπία στην αγορά. Και το χειρότερο, μεταρρυθμίσεις υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων. Όλα αυτά πέραν των άλλων δεν συμβάλλουν στη διαμόρφωση ευνοϊκού κλίματος για τη δραστηριότητα της μικρομεσαίας επιχείρησης, για την οποία συνηθίζουμε να λέμε ότι αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του ιδιωτικού τομέα και της οικονομίας γενικότερα.

Από τον Κώστα Καραμανλή περιμέναμε μεταρρυθμίσεις που θα οδηγούσαν στην ανάπλαση του κράτους, και στην παραγωγική άνθηση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Αντί γι’ αυτό είδαμε μεταρρυθμίσεις εξυπηρέτησης των επιδιώξεων των ισχυρών επιχειρήσεων και αφανισμού της μικρομεσαίας επιχείρησης. Ας σταματήσει τις μεταρρυθμίσεις για να μην πέσει και σε άλλα σφάλματα. Και ο Θεός ακόμη, μετά που έπλασε τη γυναίκα, σταμάτησε να δημιουργεί για να μην πέσει και σε άλλο σφάλμα!