Είναι κόμμα εξουσίας το ΠΑΣΟΚ ή όχι;
Το πρόβλημα με τον Γιώργο Παπανδρέου είναι ότι συχνά συγχέει το εφικτό με το επιθυμητό. Ότι ο ίδιος πιστεύει π.χ. στον ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων δεν σημαίνει πως και το ΠΑΣΟΚ (πρέπει να) πιστεύει το ίδιο. Επίσης, το γεγονός ότι οι εναλλακτικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ για την διακυβέρνηση της χώρας δεν είναι ορατές και γνωστές βαρύνει τον ίδιο ως πρόεδρο στον βαθμό που το ΠΑΣΟΚ είναι ταυτισμένο με τον αυξημένο και καθοριστικό ρόλο του προέδρου του, ακόμα και την περίοδο Σημίτη.
Τι χρεώνουν πολλοί σήμερα στον Γιώργο Παπανδρέου; Ότι ασχολείται με τα περιττά και αφήνει στην άκρη τα ουσιώδη, είτε επειδή δεν είναι έτοιμος να παρουσιάσει θέσεις είτε επειδή θέλει να επιβάλει στο ΠΑΣΟΚ και στη δημόσια ζωή τους δικούς του ρυθμούς. Το δεύτερο φάνηκε να είναι κοντά στη σκέψη του όταν είπε καθαρά στη συνεδρίαση των συντονιστών του κόμματος ότι «δεν πρέπει να ακολουθούμε τα θέματα που ρίχνει στο τραπέζι η Νέα Δημοκρατία επειδή αυτή θέλει να στρέψει το ενδιαφέρον μακριά από τα πραγματικά προβλήματα». Ακόμα όμως κι αν είναι σωστό αυτό (και εν μέρει είναι), η αντιπολίτευση δεν είναι σε θέση -πουθενά στον κόσμο- να (καθ)ορίζει την ατζέντα των θεμάτων ανοικτού διαλόγου και προβληματισμού, στον βαθμό που αυτή την πρωτοβουλία την έχει η (εκάστοτε) κυβέρνηση.
Έτσι, η θέση-πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου προς τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ πέφτει στο κενό, αφού οποιοσδήποτε δικαιούται να πει «δεν μπορούμε να αφήνουμε αναπάντητα τα επιχειρήματα της Νέας Δημοκρατίας» ακόμα κι αν αυτή προσπαθεί να παγιδεύσει το ΠΑΣΟΚ σε συγκεκριμένη θεματολογία.
Επειδή το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα και όχι λέσχη ιδεών και διαλόγου, υποχρεούται να μετέχει στον δημόσιο διάλογο και να προσπαθεί να κερδίσει τους γύρους κάθε αγώνα είτε το ίδιο θέτει τα ζητήματα είτε άλλος και στην προκειμένη περίπτωση η κυβέρνηση. Αν δεν το κάνει, ή μεταθέτει χρονικά τις απαντήσεις για περίοδο που το ίδιο διαλέγει, είναι πολύ πιθανό να ταυτιστεί με αναποτελεσματικότητα, έλλειψη θέσεων και ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα να σπείρει απογοήτευση στους οπαδούς του, αλλά και ανασφάλεια στους οριακούς ψηφοφόρους, που συνήθως επιλέγουν το κόμμα που θα ψηφίσουν με μια δέσμη κριτηρίων μέσα στα οποία σημαντική θέση έχει η αποφασιστικότητα και η δύναμη. Αν απουσιάζει η προς τα έξω δυναμική και καίρια εμφάνιση, τότε το ΠΑΣΟΚ δεν δίνει εικόνα κόμματος εξουσίας, με ό,τι αυτό σημαίνει.
Την αδυναμία του Γιώργου Παπανδρέου να αντιδρά άμεσα, αλλά και την αντιπάθειά του στην άμεση σκληρή αντιπαράθεση, έχει αντιληφθεί ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και γι’ αυτό έχει πάρει τις πρωτοβουλίες στα χέρια του. Γνωρίζοντας ότι το κόμμα του δεν μπορεί να πάει συνολικά σε σύγκρουση με τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, διότι τούτο ενδεχομένως θα αποβεί βλαπτικό για τη ΝΔ, προτιμά να πάρει το παιχνίδι στα χέρια του και να ρίχνει στο τραπέζι θέματα που θα δημιουργήσουν εσωτερική σύγκρουση στο ΠΑΣΟΚ. Έτσι, ελπίζει -και όχι αβάσιμα- πως θα αναδειχθούν τα προβλήματα συνοχής του, η πολυγλωσσία και οι αντιφάσεις.
Κάτι που συνέβη με πανηγυρικό τρόπο στο θέμα της αναθεώρησης του Συντάγματος, όταν ο Β. Βενιζέλος λειτουργώντας ως ειδήμων αποφάσισε να απαντήσει στον πρωθυπουργό, μόνο που η κίνησή του λειτούργησε ως υποκατάσταση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Ο οποίος δεν ήθελε διάλογο στον χρόνο και με το περιεχόμενο που ήθελε η κυβέρνηση, αλλά είναι σαφές ότι στον πρωθυπουργό και τις προτάσεις του κάποιος έπρεπε να απαντήσει. Και δεν απάντησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Βεβαίως, μπορεί να πει κανείς, κακώς βιάστηκε ο κ. Βενιζέλος να απαντήσει, διότι επρόκειτο να υπάρξει οργανωμένη απάντηση λίγο αργότερα, και έτσι η πρωτοβουλία Βενιζέλου είναι ιδιοτελής. Ακόμα όμως κι αν είναι έτσι, πρέπει να δει κανείς ότι ο θεσσαλονικιός καθηγητής ουσιαστικά δεν απάντησε στον πρωθυπουργό, αλλά στην εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ. Είπε ένα ιδιότυπο «εδώ είμαι» με την έννοια «εδώ είναι το ΠΑΣΟΚ, δεν απουσιάζει» με γνώση φυσικά του γεγονότος ότι ο ψηφοφόρος ταυτίζει την ενέργεια και το περιεχόμενο με τον φορέα. Ποιος απάντησε; Ο Β. Βενιζέλος. Άρα αυτός χρεώνεται ή πιστώνεται το αποτέλεσμα. Αυτό δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει με κατασταλτικά μέτρα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά με άλλη οργανωτική δομή και πολιτική αντίληψη των πραγμάτων.
Το δεδομένο είναι ότι το ΠΑΣΟΚ έχει καταγραφεί ως κόμμα εξουσίας, και σαν τέτοιο το αντιμετωπίζουν οι πολίτες είτε το συμπαθούν είτε όχι. Οπότε, αν η συμπεριφορά του θυμίζει περισσότερο μεγάλη ανοικτή λέσχη πολιτικού προβληματισμού, οι πολίτες που έχουν επενδύσει στο κόμμα αυτό πολιτικά, κοινωνικά, ιδεολογικά, του επιτίθενται προσπαθώντας να το επαναφέρουν σε εκείνο που οι ίδιοι έχουν ανάγκη. Να ένα σαφές μήνυμα που ο Γιώργος Παπανδρέου πρέπει γρήγορα να πάρει…