Η «ψωροκώσταινα» της δημιουργίας και η τωρινή «ισχυρή οικονομία»

Ας δούμε όμως τι πέτυχε η ψωροκώσταινα και τι πέτυχε η ισχυρή οικονομία της τωρινής εποχής. Στην εποχή της ψωροκώσταινας δεν υπήρχε το σημερινό κυρίαρχο καταναλωτικό πρότυπο της κραιπάλης που στηρίζεται στον δανεισμό. Τότε ο Έλληνας διδασκόταν για τα αγαθά της αποταμίευσης. Στα σχολεία γράφαμε εκθέσεις για την αποταμίευση και για τη δημιουργία ατομικού και οικογενειακού κεφαλαίου. Ήταν η δημιουργική εποχή όπου η Ελλάδα έφτιαξε τη γιγαντιαία ΔΕΗ, τον πανίσχυρο ΟΤΕ, το εθνικό και επαρχιακό δίκτυο οδών, τα μεγάλα και μικρά εγγειοβελτιωτικά έργα, τα αεροδρόμια και τα λιμάνια. Ήταν η εποχή όπου τέθηκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας μας και τη βελτίωση του έλληνα εργαζόμενου. Ήταν η εποχή της σοσιαλομανίας που δημιούργησε το κοινωνικό κεφάλαιο, τη γιγαντιαία κρατική περιουσία την οποία άρχισαν να πωλούν οι κυβερνήσεις από το 1990 και μετά. Ήταν η εποχή όπου οι ισχυροί οικονομικά εφοπλιστές μας έφτιαχναν την Ολυμπιακή Αεροπορία, τα μεγάλα ναυπηγεία και τα διυλιστήρια. Παρά την πραγματικά τεράστια παραγωγική προσπάθεια του κράτους, το δημόσιο χρέος ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το 1977 έφτανε μόλις στα 215,7 δισ. δραχμές (εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού 1982, σελ. 110). Το 1979 το συνολικό δημόσιο χρέος (εσωτερικό και εξωτερικό) έφτανε στα 394,5 δισ. δραχμές, που αντιστοιχούσε στο 26,8% του τότε ΑΕΠ (ΑΕΠ= 1.474,4 δισ. δραχμές). Όταν την ίδια χρονιά το δημόσιο χρέος της Βρετανίας έφτανε στο 46,6% του ΑΕΠ, του Βελγίου στο 49,8%, της Ιρλανδίας στο 72,3%, της Ολλανδίας στο 27,2% για να αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα χωρών της τότε ΕΟΚ. Ήταν τότε που η ανεργία στην Ελλάδα έφτανε στο 2,1% του εργατικού δυναμικού, και τα νοικοκυριά δεν κατέφευγαν στον τραπεζικό δανεισμό για να καλύψουν τις ανάγκες διαβίωσης. Αντιθέτως, οι τράπεζες εκλιπαρούσαν για καταθέσεις μετρητών, και έδιναν αυξημένα επιτόκια στις δεσμευμένες και προθεσμιακές καταθέσεις. «Τω καιρώ εκείνω» οι πάσης φύσεως καταθέσεις σε δραχμές και συνάλλαγμα έφταναν στο 90% περίπου του ΑΕΠ και παρουσίαζαν ρυθμό αύξησης κατ’ έτος 25%-35%. Και όλα αυτά δημιουργήθηκαν από το κράτος χωρίς υπερδανεισμό και χωρίς τη σημερινή επαχθή, αφόρητη φορολογική πίεση του έλληνα πολίτη. Δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου.

Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έγιναν ευδιάκριτες οι επιδιώξεις του νεοκαπιταλισμού. Ήθελε την αύξηση των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων και την άλωση των αγορών των μικρών κρατών. Τα προϊόντα των πολυεθνικών εταιρειών έπρεπε να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλες τις χώρες, χωρίς (ή με χαμηλές) εισαγωγικές επιβαρύνσεις και χωρίς διοικητικά εμπόδια (απαγορεύσεις ή περιορισμούς εισαγωγών). Και όλα αυτά για να δημιουργηθεί μια καταναλωτική κοινωνία, που θα οδηγούσε σε υπερκέρδη. Το 1946 στο πλαίσιο του νεοσύστατου τότε ΟΗΕ δημιουργήθηκε το Συμβούλιο Τελωνειακής Συνεργασίας για τη φιλελευθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου, το οποίο στη συνέχεια παρέδωσε τη σκυτάλη στη Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), για να φτάσουμε σήμερα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Μέσα στην προσπάθεια αυτή πρέπει να τοποθετήσουμε και την ίδρυση και την επέκταση της ΕΟΚ, της σημερινής ΕΕ. Με αυτούς τους στόχους πραγματοποιήθηκαν όλες οι διεθνείς συζητήσεις και οι συμφωνίες γύρω από τη φιλελευθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου, όπως παλαιότερα οι διαπραγματεύσεις Dillon, ο γύρος Κένεντι, ο Τόκιο round και πρόσφατα η σύνοδος του ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου) στο Χονγκ Κονγκ. Αναλύοντας κανείς τις εξελίξεις στη διεθνή οικονομία και ειδικά στις διεθνείς συναλλαγές, μένει έκθαμβος με τη μαεστρία και την τελειότητα με την οποία κατάφεραν το οικονομικό κατεστημένο και οι άνθρωποί του στην εξουσία να παρασύρουν τους λαούς στην αποδοχή των επιδιώξεών τους. Προσφέροντας αξιώματα, διακρίσεις, προβολή και χρήματα κατάφεραν το δικό τους συμφέρον να το βαφτίσουν «εθνικό συμφέρον» και τις δικές τους επιδιώξεις να τις παρουσιάσουν σαν μονόδρομο για τις εθνικές οικονομίες. Όμως ο κύριος στόχος του νεοκαπιταλισμού, η διεύρυνση της καταναλωτικής κοινωνίας και η συσσώρευση κερδών, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με την κατάργηση ή την ελάττωση των εισαγωγικών δασμών και την άρση των διοικητικών εμποδίων στη διεθνή διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών. Θα έπρεπε οι καταναλωτές (τα νοικοκυριά) να αποκτήσουν τη νοοτροπία του νεόπλουτου και να διαθέτουν και αυξημένη αγοραστική δύναμη. Έτσι, επιστρατεύτηκαν, η μέθοδος του δανεισμού από τις τράπεζες και η δημιουργία συνείδησης ατομικού ευδαιμονισμού. Τα πράγματα ήταν εύκολα για τα μικρομεσαίου εισοδήματος νοικοκυριά, στα οποία υπήρχαν καταπιεσμένες ανάγκες. Με την άρση των δασμολογικών και διοικητικών εμποδίων στις διακρατικές συναλλαγές, τα κράτη έχασαν σημαντικά έσοδα και παρουσιάστηκαν σοβαρά ελλείμματα στους κρατικούς προϋπολογισμούς, τα οποία καλύφτηκαν με δανεισμό του κράτους. Και μια άλλη παρενέργεια ήταν η παράλυση της εγχώριας παραγωγικής μηχανής με την αυξημένη εισαγωγική διείσδυση των προϊόντων των πολυεθνικών εταιρειών. Έτσι, τα κράτη, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά κατέφυγαν στον υπερδανεισμό για να καταφέρουν να επιβιώσουν! Και όλα αυτά χωρίς την κατάργηση (ή μείωση) των δασμών να υπάρξει κανένα όφελος για τους καταναλωτές. Αντίθετα, τα προϊόντα που ανήκουν στο κύκλωμα διατροφής επιβαρύνθηκαν από απόψεως υγιεινής με τη χρησιμοποίηση των όχι αθώων συντηρητικών ουσιών.

Η αποστέρηση των κρατών από νομοθετημένα έσοδα είχε αποτέλεσμα τη χρεοκοπία της δημοσιονομικής πολιτικής. Έπαυσε η δυνατότητα των κρατών να ασκούν κοινωνική πολιτική και να προσφέρουν δωρεάν ή με ελάχιστο τίμημα υπηρεσίες στο κοινό. Και τα πτωχευμένα πλέον κράτη για να συντηρηθούν, θα έπρεπε να ξεπουλήσουν την κρατική περιουσία και να αυξήσουν τα φορολογικά βάρη των πολιτών. Τις περίφημες αποκρατικοποιήσεις θα πρέπει να τις δούμε μέσα από το πρίσμα αυτό σε συνδυασμό και με την επιθυμία του ιδιωτικού κεφαλαίου, του συσσωρευμένου λόγω υπερβολικών κερδών, να επενδυθεί σε έτοιμες εν λειτουργία κερδοφόρες επιχειρήσεις. Και σαν τέτοιες ήταν οι ΔΕΚΟ. Ποιος επιχειρηματίας θα μπορούσε να φτιάξει μια ΔΕΗ ή μια ΕΥΔΑΠ ή έναν ΟΤΕ ή μια Εθνική Τράπεζα ή ένα συγκρότημα σαν την ΑΓΕΤ;

Τι μας προσφέρει σήμερα η ελληνική οικονομία με την υιοθέτηση της «φιλοσοφίας» και των δομών του νεοκαπιταλισμού (ή νεοφιλελευθερισμού) για να μπορέσουμε να τη χαρακτηρίσουμε σαν ισχυρή, όπως ήθελαν να μας την παρουσιάσουν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από αμάθεια (ή από άγνοια), ή για λόγους επικοινωνιακής πολιτικής; Ερείπια σε πολυτελή συσκευασία! Ρίξτε μια ματιά γύρω σας και θα καταλάβετε. Θα δείτε ένα υπερχρεωμένο κράτος, ανήμπορο να βοηθήσει τους πολίτες. Θα δείτε όλες τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καταχρεωμένες και ετοιμόρροπες. Θα δείτε τα νοικοκυριά να οδηγούνται στην καταναλωτική κραιπάλη με υπερχρέωση. Θα δείτε τη συσσώρευση κερδών στις μεγάλες επιχειρήσεις και στις τράπεζες. Θα δείτε τους φορολογουμένους «ζαλισμένους» από τη φορολογική λαίλαπα που έχει ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια. Θα δείτε το κράτος να πουλάει ό,τι έχει και δεν έχει. Λιμάνια, αεροδρόμια, δρόμοι, μετοχές ΔΕΚΟ, ακίνητα αστικά και μη όλα στο σφυρί! Θα δείτε φτώχεια, εξαθλίωση και ανεργία. Ακρίβεια και μουχλιασμένες ακατάλληλες τροφές. Θα νιώσετε τον πόνο της πάντα προδομένης εργατικής τάξης. Και θα ακούσετε τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να μιλούν για δημοσιονομική εξυγίανση, για χαμηλό πληθωρισμό κάτω του 3,5%, ενώ την ακρίβεια την ξεχνάν, για αύξηση του ΑΕΠ με ρυθμό 4% ετησίως, για αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών (με δανεισμό βέβαια) και για ευνοϊκές εξελίξεις στους μακροοικονομικούς δείκτες. Και μην αιφνιδιαστείτε εάν δείτε την «ψωροκώσταινα» να χαμογελάει αυτάρεσκα σε κάποια γωνιά! Αναθεματίσαμε την παραγωγική εποχή της και αγκαλιάσαμε τη σημερινή εποχή της ατομικής ευδαιμονίας, που στηρίζεται στον υπερδανεισμό, στην αρπαχτή, στη διαφθορά, στη διαπλοκή και στην απάτη. Εκεί μας οδήγησαν χωρίς ντροπή οι αρχιτέκτονες της νέας τάξης πραγμάτων και τα μίσθαρνα κατά τόπους όργανά τους. Εύγε σʼ αυτούς και κρίμα σ’ εμάς που πλανηθήκαμε!