Αγωγός μεταφοράς αερίου και κυρίως διαπλοκής

Οι αντιδράσεις από τον πολιτικό κόσμο ήταν άμεσες. Από το δικό του, το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ο υπεύθυνος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Μάρκους Μέρκελ, δήλωσε ότι η απόφαση του Σρέντερ είναι «προβληματική» και «αφήνει άσχημη γεύση». Περισσότερο επιθετικός ήταν ο ένας από τους δύο προέδρους των Πρασίνων, οι οποίοι συνεργάζονταν επί επτά χρόνια με τους σοσιαλδημοκράτες στην κυβέρνηση, που είπε μόνο μία λέξη: «Βρωμάει»! Το νούμερο δύο στην ηγεσία των Ελεύθερων Δημοκρατών, Ράινερ Μπρίντερλε, δήλωσε πως «πρέπει να ελπίζουμε ότι ο Σρέντερ θα έκανε αυτή τη δουλειά χωρίς πληρωμή. Διαφορετικά, εγείρονται υποψίες ότι ο ρώσος πρόεδρος, Πούτιν, δημιούργησε τη δουλειά για να ανταμείψει τον Σρέντερ, και ένας πρώην καγκελάριος δεν θα έπρεπε να επιτρέπει να εγείρονται υποψίες ότι αδυνατεί να διακρίνει ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό του συμφέρον».

Το κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών, να σημειωθεί, είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης και αυτό που διάκειται πιο ευνοϊκά προς τις επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, επέκρινε την απόφαση του Σρέντερ!
Η μεταπήδηση του πρώην ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών στις επιχειρήσεις μεταφέρει στην καρδιά της Ευρώπης τις σχέσεις διαπλοκής που ανθούν στις ΗΠΑ και την Αγγλία. Πρωτοκλασάτοι υπουργοί, ακόμη και πρόεδροι ή πρωθυπουργοί αντίστοιχα, που πριν ή μετά τη θητεία τους στα δημόσια πράγματα καταλαμβάνουν στελεχικές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα, αποτελούσαν ανέκαθεν προσφιλές θέμα κριτικής όσων εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η πολιτική πρέπει να διατηρεί την ανεξαρτησία της από την οικονομική εξουσία. Η απουσία τέτοιων εμφανών διαχωριστικών γραμμών στην Ιταλία του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, για παράδειγμα, αποτελεί την αιτία για το σνομπάρισμα που επιδεικνύουν την τελευταία δεκαετία ευρωπαίοι πολίτες, πολιτικοί και Τύπος, προς την ιταλική πολιτική ζωή. Η διαπλοκή όμως στην Ευρώπη πλέον παύει να είναι προνόμιο της Αγγλίας που οι πρώην πρωθυπουργοί της απασχολούνται μόλις χάσουν τις εκλογές κατ’ αποκλειστικότητα στην πολυεθνική Καρλάιλ, ή της Ιταλίας που πριν γίνουν πορώδη τα όρια μεταξύ πολιτικής και οικονομίας είχαν εξαφανιστεί τα όρια μεταξύ νόμιμης και εγκληματικής οικονομικής δραστηριότητας, και έρχεται να επικαθίσει στην πολιτική ζωή της Γερμανίας. Επικάθεται μάλιστα όχι ως υποψία, αλλά ως βεβαιότητα. Οι υπογραφές μεταξύ Πούτιν και Σρέντερ για τον αγωγό, που η κατασκευή του θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2011 και θα απαιτήσει κεφάλαια (αστρονομικού) ύψους 4,7 δισ. ευρώ, υπογράφηκε δέκα μόλις μέρες πριν γίνουν οι εκλογές στη Γερμανία, ενώ στην κοινοπραξία συμμετέχουν ο κρατικός ενεργειακός κολοσσός της Ρωσίας, Γκαζπρόμ (που έχει ως διευθυντή τον αναπληρωτή πρωθυπουργό της Ρωσίας και προσωπάρχη του Πούτιν μέχρι πρόσφατα), και δύο γερμανικές ομοειδείς επιχειρήσεις, η Μπασφ και η ΕΟΝ. Δεν πρόκειται δηλαδή για κάποιο τυχαίο επιχειρηματικό σχέδιο. Η διαπλοκή της πολιτικής με την οικονομική εξουσία δεν μπορεί να ιδωθεί ανεξάρτητα από τη νεοφιλελεύθερη στροφή που επιτελέστηκε τα προηγούμενα χρόνια σε όλη την Ευρώπη. Αντίθετα, η πολιτική των αθρόων ιδιωτικοποιήσεων, της διάλυσης και της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων και της κατάργησης του κράτους πρόνοιας είναι που δημιούργησε τους όρους για να επέλθει ο σημερινός πλήρης εξευτελισμός της πολιτικής και η απογύμνωση των πολιτικών. Έτσι, όμως, παύει (με διπλό μάλιστα τρόπο) η πολιτική να συνενώνει τα χάσματα και τις αντιθέσεις που δημιουργεί η οικονομία. Όσο μεταφέρει το κόστος της κρίσης αποκλειστικά και μόνο στους εργαζόμενους, και ο «θαυμαστός κόσμος» των επιχειρήσεων ανταμείβει στη συνέχεια τους πολιτικούς για τις υπηρεσίες που προσέφεραν χαρίζοντάς τους θώκους διευθύνοντος συμβούλου, τόσο η κοινωνία αποστρέφεται την πολιτική, τις εκλογές και τα κόμματα! Προς επίρρωση το τελευταίο εκλογικό αποτέλεσμα στη Γερμανία και η κυβέρνηση με ημερομηνία λήξης που δημιουργήθηκε…

Ενεργειακός άξονας Ρωσίας – Ευρώπης

Η επιλογή του Σρέντερ έδωσε, όμως, νέα διάσταση σε μια σύγκρουση που διχάζει την Ανατολική Ευρώπη, με αφορμή την πορεία του συγκεκριμένου αγωγού φυσικού αερίου. «Ακριβώς τώρα έχουμε έναν πόλεμο για το αέριο στην Ανατολική Ευρώπη. Ένας πολιτικός όπως αυτός θα έπρεπε να βρίσκεται στη μέση αυτών των αντιπαραθέσεων, και όχι να ταχθεί με τη μία πλευρά» δήλωνε στην Ουάσινγκτον Ποστ του προηγούμενου Σαββάτου ρώσος ειδικός διεθνών θεμάτων. Ο πόλεμος στον οποίο αναφέρεται ξέσπασε από τη στιγμή που το Κρεμλίνο μέσω του ρώσικου κολοσσού εκδήλωσε τα σχέδιά του να σταματήσει να τροφοδοτεί τη Δυτική Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Πολωνίας, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, και να κατασκευάσει ένα νέο υποθαλάσσιο αγωγό που από τα εδάφη της Ρωσίας θα φθάνει κατ’ ευθείαν στα εδάφη της Γερμανίας! «Η Γκαζπρόμ επεδίωξε την κατασκευή του νέου αγωγού όχι μόνο για να διαφοροποιήσει τους δρόμους εξαγωγών της προς τη Δυτική Ευρώπη αλλά για να περιορίσει επίσης την εξάρτησή της από τη Ουκρανία και τη Λευκορωσία», τόνιζε η Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν του προηγούμενου Σαββατοκύριακου, αναδεικνύοντας τις τεράστιες γεωπολιτικές ανακατατάξεις που θα επιφέρει η κατασκευή του αγωγού. Οι μεγάλοι κερδισμένοι αυτού του έργου, ή του πολέμου κατά την αμερικάνικη εφημερίδα, θα είναι δύο: η Γερμανία, και κατ’ επέκταση η Δυτική Ευρώπη, και η Ρωσία. Ενώ οι χαμένοι θα είναι οι τρεις χώρες που προαναφέραμε, καθώς οι αρνητικές συνέπειες που θα υποστούν θα είναι πολλαπλές. Πρώτα και κύρια θα μειωθεί το ειδικό τους βάρος και η δυνατότητα να επηρεάζουν τις διεθνείς, ακόμη και τις περιφερειακές εξελίξεις. Μέχρι σήμερα πολλές φορές η Πολωνία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία εκβίαζαν ανοιχτά τη Μόσχα ότι θα κλείσουν τις βάνες ανεφοδιασμού του αερίου, όταν ήθελαν να αποτρέψουν κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη. Αυτή η δυνατότητα τις καθιστούσε μέχρι τώρα επίκεντρο αλλεπάλληλων αντιπαραθέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Οι ήττες που υπέστη το Κρεμλίνο, με πιο πρόσφατο κρούσμα την χρηματοδοτούμενη από τους Αμερικάνους «πορτοκαλί επανάσταση» στην Ουκρανία, έπεισαν την κυβέρνηση του Πούτιν να προχωρήσει ταχύτατα το σχέδιο του υποθαλάσσιου αγωγού. Οι τρεις προαναφερόμενες χώρες δεν θα δουν μόνο τα χέρια τους να απογυμνώνονται από όσα μέσα διέθεταν για να επιβάλλουν τα συμφέροντά τους. Θα πληρώσουν επίσης χρυσάφι την προσάρτησή τους στις ΗΠΑ, καθώς θα χάσουν τα έσοδα από τα τέλη διέλευσης, ενώ θα δουν ταυτόχρονα να εκτοξεύεται στα ύψη και το ενεργειακό τους κόστος. Μέχρι σήμερα η Γκαζπρόμ πουλούσε φυσικό αέριο στη Λευκορωσία και την Ουκρανία στην τιμή των 50 δολαρίων ανά 1.000 κυβικά μέτρα, που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο της διεθνούς τιμής. Και σαν να μην έφτανε αυτό, επανειλημμένες φορές η ρώσικη εταιρεία κατηγόρησε τις αρχές των παραπάνω χωρών ότι ανέχονταν ή και ενθάρρυναν κλοπές φυσικού αερίου από το δίκτυό τους! Φέτος, που οι τιμές στην ενέργεια τινάχθηκαν στα ύψη, όσες φορές η Γκαζπρόμ ζήτησε αναπροσαρμογή των συμβολαίων από τις κυβερνήσεις της Ουκρανίας, της Πολωνίας και της Λευκορωσίας (με παράλληλη αύξηση σε τιμές αγορών του κόστους διέλευσης) η απάντηση που εισέπρατταν δεν ήταν απλά όχι, αλλά «αν το τολμήσετε θα κόψουμε τις παροχές προς την Ευρώπη»…

Το πόσο σκληρές ήταν οι αντιπαραθέσεις φαίνεται πεντακάθαρα και από τα λόγια του προέδρου του ρώσικου ενεργειακού κολοσσού, όπως τα μετέφερε η Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν της Τετάρτης: «Η θέση μας είναι καθαρή. Δεν θέλουμε να επιδοτούμε τις πωλήσεις αερίου που κάνουμε στην Ουκρανία. Θέλουμε να χρεώνουμε με 160 δολάρια τα 1.000 κυβικά μέτρα αερίου. Θέλουμε επίσης να πληρώνουμε 1,09 δολάρια ανά 100 χιλιόμετρα μεταφοράς και 1.000 κυβικά μέτρα αερίου. Η Ουκρανία δεν θέλει να το δεχτεί»!

Θωρακίζεται η Ευρώπη

Γι’ αυτό τον λόγο ο αγωγός της Βόρειας Ευρώπης είχε την ολόθυμη αποδοχή όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά και της Ευρώπης, καθώς τη στιγμή που οι Αμερικάνοι εισέρχονται ολοένα και βαθύτερα στη Μέση Ανατολή, απειλώντας τη δυνατότητα της Ευρώπης να εφοδιάζεται επαρκώς ενεργειακά, το συγκεκριμένο σχέδιο καταφέρνει και διασφαλίζει την κάλυψή της. Η Ρωσία μέχρι σήμερα εξασφαλίζει το ένα τέταρτο των αναγκών σε αέριο της ΕΕ και το ένα τρίτο της γερμανικής αγοράς. Ακόμη κρισιμότερο είναι ότι στο μέλλον, όσο θα εγκαταλείπεται το πετρέλαιο και ο άνθρακας προς όφελος του αερίου, οι ανάγκες εισαγωγών θα αυξάνονται και μαζί τους η σημασία της ασφαλούς διέλευσης. Δεν εκπλήσσει, έτσι, η στάση που κράτησε η νέα καγκελάριος της Γερμανίας, Άγκελα Μέρκελ, για το θέμα του αγωγού κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στη Βαρσοβία. Συγκεκριμένα, οι διαμαρτυρίες του πολωνού πρωθυπουργού για την μελλούμενη υποβάθμιση της χώρας του και τα προβλήματα τροφοδοσίας που θα αντιμετωπίσει καθώς ο νέος τεράστιος αγωγός που έχει προβλεφθεί να επεκταθεί ακόμη και προς τη Σκανδιναβία και την Αγγλία δεν έχει καν διακλαδώσεις για την Πολωνία(!), έγιναν δεκτές με μια υπόσχεση ότι θα συγκροτήσει μια επιτροπή τεχνοκρατών που θα εξετάσει το κόστος της πρότασής τους…

Προφανώς, η τεράστια σημασία που έχει για τη Γηραιά Ήπειρο η κατασκευή του αγωγού της Βόρειας Ευρώπης δεν δικαιώνει την επιλογή του Σρέντερ να γίνει από καγκελάριος μάνατζερ…