Χαρίσαμε το μισό Αιγαίο…
Ο ICAO έχει καθορίσει πριν από 47 χρόνια (1958) την Ελλάδα ως υπεύθυνη στον τομέα (αεροπορικά ατυχήματα) αυτό με περιοχή αρμοδιότητας τα όρια του FIR Αθηνών. Τα όρια αυτά ήρθε η Άγκυρα, μία ωραία πρωία του 1999, να τ’ αμφισβητήσει με την ΝΟΤΑΜ 240. Επίσης, ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας (ΙΜΟ) είναι ο υπεύθυνος φορέας για τα ναυτικά ατυχήματα στον τομέα έρευνας και διάσωσης. Ο ΙΜΟ δεν έχει ξεκαθαρίσει τα πράγματα στο Αιγαίο, αλλά θεωρείται ότι ισχύει μία οδηγία του 1979 με την οποία καλεί την Ελλάδα και την Τουρκία να συνεργασθούν για τον καθορισμό των περιοχών των οποίων θ’ αναλάβουν την ευθύνη.
Η Τουρκία προχώρησε ακόμη περισσότερο από την ΝΟΤΑΜ 240. Ζήτησε από τις αρχές του NATO, τον περασμένο Φεβρουάριο, να συμπεριλάβουν στο υπό σύνταξη νατοϊκό εγχειρίδιο έρευνας και διάσωσης διάταξη με την οποία το Αιγαίο θα μοιραζόταν στην μέση, όσον αφορά στην δράση αυτή, δηλαδή την Έρευνα και Διάσωση. Προηγουμένως, μονομερώς και αυθαίρετα, πέρασαν έναν νόμο στην τουρκική Βουλή (2611/2001) με τον οποίο καθόριζαν, σύμφωνα με το… οθωμανικό δίκαιο, την περιοχή ευθύνης της Τουρκίας στο Αιγαίο κατά το δοκούν, πάνω από το 50%.
Η ελληνική κυβέρνηση θορυβήθηκε αλλά έπεσε στα παρακαλετά, και ματαίως συνήθως. Στη συνέχεια αδράνησε. To NATO, πονηρά σκεπτόμενο, προθυμοποιήθηκε να λύσει την διαφορά, προτείνοντας 4 τρόπους:
- Να μελετηθούν τα επίσημα κείμενα των ICAO και ΙΜΟ και να βρεθεί τι προκύπτει.
- Να γίνει εξέταση της τουρκικής πρότασης.
- Να βρεθεί κάποιος συμβιβασμός με συζητήσεις.
- Να καταργηθεί ό,τι προβλεπόταν, δηλαδή να μην υπάρχει στο νατοϊκό εγχειρίδιο τίποτα για Έρευνα – Διάσωση στο Αιγαίο, ώστε η Τουρκία να εφαρμόσει τους δικούς της κανόνες και να είναι ελεύθερο το NATO να επεμβαίνει.
Όλες οι λύσεις είναι «Κτύπα την μία και βάρα την άλλη…»
Εν τω μεταξύ, και εν αναμονή της απόφασης του NATO που θα λαμβανόταν στο τέλος του φετινού Οκτωβρίου, η Τουρκία φρόντιζε να εφοδιάζει Aεροπορία – Ναυτικό με όλα τα μέσα που χρειάζεται στην Έρευνα – Διάσωση και να οργανώνει ειδικούς σταθμούς στα παράλια της Μ. Ασίας.
Ήδη έχει προμηθευτεί 40 Ε/Π ΑΒ 412, ειδικά πλοιάρια, και άλλα μέσα. Η ελληνική πλευρά αντί να ενισχύσει τον στόλο των ελικοπτέρων Έρευνας – Διάσωσής της, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς της περί ικανότητας ανάληψης της ευθύνης στον τομέα, δεν έπραξε απολύτως τίποτα. Την εποχή που έπρεπε να δει με φροντίδα και προσοχή αυτό το θέμα, που αφορούσε άμεσα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, και να προβεί στις δέουσες ενέργειες, η κυβέρνηση Σημίτη, και ιδιαίτερα τα υπουργεία Άμυνας, Εξωτερικών, Ναυτιλίας και Συγκοινωνιών, έβαλαν άλλες προτεραιότητες. Βασικό μέσο υποστήριξης των δικαιωμάτων μας ήταν η ύπαρξη ελικοπτέρων Έρευνας – Διάσωσης πέραν των ολίγων και πανάκριβων Puma που διαθέτουμε. Αντί, λοιπόν, να γίνει τμηματική προμήθεια των μέσων αυτών, αγοράζονταν σειρές από άχρηστα υλικά κόστους πολλών δισ. από το ΥΕΘΑ. Απλώς το ΓΕΕΘΑ, στους μακρόχρονους προγραμματισμούς τους, έχει συμπεριλάβει την προμήθεια 15 ελικοπτέρων αυτού του τύπου. Πρόσφατα μάλιστα (Οκτώβριος) έγινε μια παρουσίαση ελικοπτέρων Διάσωσης της αμερικανικής εταιρείας BELL στο ΓΕΕΘΑ, χωρίς αυτή να έχει ενταχθεί σε συστηματική διαδικασία της υπηρεσίας. Αυτό ερμηνεύεται από πολλούς ότι κάποια στιγμή, όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, θα αναδυθεί το θέμα ως κατεπείγον για να γίνει απευθείας ανάθεση στη γαλλική εταιρεία που κατασκευάζει τα Puma «λόγω ομοιοτυπίας». Υπερκοστολογημένα, βέβαια…
Στις 26 Μαρτίου 2004 ο ICAO απέστειλε τροποποιημένο το παράρτημα του κανονισμού του (ANNEX 12) στην ΥΠΑ προκειμένου να διατυπωθεί, αν υπάρχουν, αντιρρήσεις, επιφυλάξεις ή διαφοροποιήσεις (μέχρι τις 25-11-2005) σε θέματα που θα ήταν βλαπτικά για τα εθνικά μας συμφέροντα. Η κυβέρνηση, διά της ΥΠΑ, ουδέν απάντησε! Αντίθετα, διά του υπουργού Μεταφορών υπέγραψε τροποποιημένο το ANNEX 12 κατά την γενική συνέλευση του ICAO στο Μόντρεαλ (Οκτώβριος 2004) χωρίς καμία αλλαγή! Τι αναφέρει αυτό το αναθεωρημένο ANNEX 12;
Καταργείται ο όρος «ΟΡΙΑ TOY FIR ΑΘΗΝΩΝ» και της περιοχής αρμοδιότητας της Αθήνας για διάσωση στον χώρο αυτό (όπως προείπαμε ο όρος αυτός ίσχυε από 1958 και εξ αυτού προέκυπτε η αρμοδιότητα της Αθήνας για όλο το Αιγαίο). Ο όρος αυτός, επί τόσα χρόνια, είχε διαφυλαχθεί από όλες τις κυβερνήσεις ως «θησαυρός», γιατί έτσι διασφαλίζονται τα εθνικά συμφέροντα.
Με την σημερινή αποδοχή του νέου ANNEX δεν υπάρχουν πλέον όρια αλλά μια γενική περιοχή, το Αιγαίο, που ελέγχεται κατά περίπτωση. Προσέξτε την λεπτομέρεια: Στο ANNEX αναγράφεται «Ο καθορισμός της περιοχής έρευνας και διάσωσης ορίζεται με βάση τις τεχνικές και επιχειρησιακές δυνατότητες των χωρών και δεν λαμβάνονται υπόψη τα σύνορα (παρ. 22)». Το άρθρο αυτό σαφώς «αβαντάρει» την Άγκυρα η οποία, φροντίζουσα από καιρό, έχει εξασφαλίσει καλλίτερες επιχειρησιακές δυνατότητες
Οι τελευταίες κυβερνήσεις (Σημίτη – Καραμανλή) προσέφεραν πάντοτε εντυπωσιακές ευκαιρίες στην Άγκυρα και πολλά δώρα, κατά τρόπο δουλοπρεπή, χωρίς να φροντίζουν για την εξασφάλιση των κεκτημένων δικαιωμάτων μας.
Τώρα η κυβέρνησή μας θα πρέπει να παρακαλέσει την Τουρκία (είναι υποχρεωμένη και δεσμευμένη προς τούτο) να καθίσουν σε τραπέζι διαπραγματεύσεων να συζητήσουν τους χώρους ευθύνης. Δηλαδή, φασκελοκουκούλωσ’ τα ….
Ήδη η Τουρκία, αυθαίρετα και αυταρχικά, έχει θέσει ως αφετηρία συζητήσεων την μη εγκατάσταση ελικοπτέρων και πλοιαρίων διασώσεως στα νησιά Θάσο, Σαμοθράκη, Λήμνο, Άγιο Ευστράτιο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ικαρία, Κάλυμνο, Κάρπαθο, Καστελλόριζο και Ρόδο, γιατί τα θεωρεί αποστρατιωτικοποιημένα! Και την απαίτησή της αυτή την έχει νομιμοποιήσει στο ICAO! Χαίρε, ω χαίρε, ελληνική διπλωματία και ελληνικά υπουργεία. Στην Αίγινα μάλλον επιτρέπουν οι Τούρκοι να έχουμε ελικόπτερα!
Τι μπορούμε, αν μπορούμε, να διασώσουμε; Ούτε το ΥΕΘΑ, ούτε το υπουργείο Συγκοινωνιών, ούτε η ίδια η κυβέρνηση ξέρει… Όπως κατάληξε η υπόθεση, καλά είναι να παραταχθούν στη σειρά όλοι οι υπουργοί από το 1996 και εντεύθεν για να φασκελωθούν ομαδικά…