Το δράμα του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

Προηγήθηκε γραπτή απάντηση του ισραηλινού πρωθυπουργού κ. Αριέλ Σαρόν σε επιστολές του κ. Θεοφίλου που ζητούσε επίσπευση των διαδικασιών, η οποία ανέφερε ότι «η ισραηλινή κυβέρνηση δεν επιθυμεί να εμπλακεί στις εσωτερικές διαμάχες του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορετικές φατρίες. Κλείνοντας μάλιστα την απαντητική του επιστολή ο κ. Σαρόν, αποκαλούσε τον κ. Θεόφιλο Αρχιεπίσκοπο Θαβωρίου και τον κ. Ειρηναίο Πατριάρχη. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος σε δηλώσεις του ανέφερε ότι η απόφαση για προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ ελήφθη μετά το αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει το Πατριαρχείο, λόγω του σφραγίσματος των οικονομικών υπηρεσιών από την περίοδο της κρίσης».

Χρήζουν σχολιασμού οι πληροφορίες μία προς μία για εξαγωγή σαφών και αντικειμενικών συμπερασμάτων και για υπόδειξη, κατά την ταπεινή γνώμη μας, λύσεως.

Α΄ σχόλιο: Προσέφυγε ο Πατριάρχης στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, γιατί καθυστερεί η αναγνώρισή του από το κράτος του Ισραήλ. Και εμείς ρωτούμε.

Οι αθηναίοι πολιτικοί, διπλωματικοί και νομικοί σύμβουλοι, ειδικοί περί τα θέματα των Ιεροσολύμων, δεν θα έπρεπε να προβλέψουν ως πιθανή και αυτονόητη μια τέτοια εξέλιξη; Αφού συνιστούσαν στην εκλογική Σύνοδο, που, ως γνωστόν εις τους παροικούντες εν Ιερουσαλήμ, προέκυψε από κανονική φατρία και απειθαρχία εναντίον του κανονικού των Πατριάρχου, να προχωρήσει σε εκλογή νέου Πατριάρχου, χωρίς να αναμένεται η έγκριση του καταλόγου υποψηφίων από το Ισραήλ προς το οποίο εστάλη; Γιατί αυτά τηρήθηκαν όλα με υπομονή και επιμονή κατά την προηγούμενη εκλογή του Ειρηναίου; Κι όμως προχώρησε η Σύνοδος σε εκλογή Πατριάρχου, με τις διαβεβαιώσεις των εξ Ελλάδος νομικών, παρόντων στη Σύνοδο την ημέρα εκείνη, παρά τον προβληματισμό κάποιων Συνοδικών, που έκριναν ότι έπρεπε να περιμένουν και την απάντηση του Ισραήλ. Πολύ περισσότερο που και τώρα εστάλη ο κατάλογος στην κυβέρνηση του Ισραήλ, όπως στις άλλες δύο αρμόδιες επιτόπιες κυβερνήσεις, Ιορδανίας και Παλαιστινίων. Τι θα επείραζε η υπομονή και αναμονή επιστροφής του καταλόγου κυρίως και από το Ισραήλ, στο έδαφος του οποίου σήμερα κείται η έδρα του Πατριαρχείου μας; Γιατί τώρα τόση βιασύνη, ώστε να αποδεικνυόμαστε παρανομούντες; Αργήσαμε που αργήσαμε αδικαιολόγητα με τις ανεδαφικές μεθοδεύσεις για παραίτηση του Πατριάρχου Ειρηναίου. Φαίνεται ότι εμείς θέλαμε οπωσδήποτε αποτέλεσμα για τετελεσμένα και για πολιτικό πρεστίζ και κέρδος.

Και τώρα διαμαρτυρόμαστε για τη μη αναγνώριση από το Ισραήλ, αφού εμείς μόνοι μας, στην πράξη, εγράψαμε το Ισραήλ, κατά το κοινώς λεγόμενο, στα «παλιά παπούτσια μας», χωρίς να έχουμε βέβαιη εναλλακτική λύση. Και φυσικά θα προχωρήσουμε και στην ενθρόνιση για ολοκλήρωση των τετελεσμένων με όλα τα σχετικά παρεπόμενα. Και μόνο για τον λόγο αυτόν, ότι δηλαδή δεν τηρήθηκαν τα εκεί ισχύοντα, τα εκεί «νενομισμένα», κατά την εκλογική διαδικασία -δεν ομιλούμε για τα «κεκανονισμένα», γιατί αυτά ελέγχονται κατ’ εξοχήν περιπεπλεγμένα και αμφίβολα και αντικανονικά- η προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ δεν μπορεί να έχει θετική έκβαση. Θα παραπέμψει το θέμα στη διοίκηση, στην κυβέρνηση, ως αρμοδία να πράξει, κατά τα νόμιμα, που δεν τηρήθηκαν ως προς την έγκριση του καταλόγου. Τώρα, στην περίπτωσή μας, ισχύει η γενική νομική αρχή: «Ο εξ ιδίου αμαρτήματος αδικούμενος ου δοκεί αδικείσθαι».

Ήταν προτιμότερο να προχωρήσει η διαδικασία εκλογής για λόγους συνέπειας μόνο με βάση τα κεκανονισμένα και να σταλεί ο κατάλογος μόνο προς ενημέρωση στις τρεις κυβερνήσεις, χωρίς την προϋπόθεση της οπωσδήποτε εγκρίσεως. Η διαδικασία αυτή, μέσα στο όλο πρόβλημα, θα συνιστούσε τουλάχιστον μια νέα αρχή, μια νέα κανονική κατάκτηση στην όλη σημερινή δυστυχία.

Έτσι εξηγούνται τα σχόλια Ιεραρχών του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου «πως το γεγονός ότι το ισραηλινό κράτος δεν έχει αναγνωρίσει τον κ. Θεόφιλο δημιουργεί προσκόμματα στην ομαλή λειτουργία του Πατριαρχείου, αφού η υπογραφή και η σφραγίδα του νέου Πατριάρχη δεν έχουν αντίκρισμα». Με άλλα λόγια, αυτό σημαίνει ότι οι συνυποψήφιοι του Θεοφίλου για τον Πατριαρχικό Θρόνο, κυρίως δύο, έχουν όλο το δικαίωμα και την αφορμή σε δεδομένη στιγμή να αμφισβητήσουν τον Πατριάρχη τους.

Β΄ σχόλιο: Αφορά στη θέση-απόφαση του Ισραήλ, της κυβέρνησης Σαρόν, να θεωρεί τον μεν Θεόφιλο «Αρχιεπίσκοπο Θαβωρίου», τον δε Ειρηναίο «Πατριάρχη Ιεροσολύμων». Σημασία έχει μεγάλη το αιτιολογικό αυτής της τοποθετήσεως, που είναι κόλαφος, τόσο σε κανονικό όσο και σε διοικητικό-πολιτικό επίπεδο. Λέγει η κυβέρνηση του Ισραήλ: «Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν επιθυμεί να εμπλακεί στις εσωτερικές διαμάχες του Πατριαρχείου, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορετικές φατρίες». «Εσωτερικές διαμάχες» και «διαφορετικές φατρίες» είναι οι βαρύγδουποι, με βαθύ νόημα, όροι-κλειδιά. Αποδίδουν την υφισταμένη κατάσταση με απόλυτη ακρίβεια. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την ερμηνεία αυτή; Θεωρεί δε το έγγραφο της καταστάσεως αυτής θύμα τον Ειρηναίο, γιʼ αυτό και τον στηρίζει, αναγνωρίζοντάς τον «Πατριάρχη Ιεροσολύμων», θύτη δε τον εκλεγέντα Πατριάρχη όχι ως πρόσωπο, αλλά ως νέα κατάσταση, που προέκυψε από «εσωτερικές διαμάχες» και «διαφορετικές φατρίες».

Ως πρόσωπο ο Θεόφιλος έχει τις δικές του προσωπικές σε ηθικό επίπεδο ευθύνες, διότι υπήρξε ο μόνος εκλεγείς και χειροτονηθείς εις επίσκοπον διά χειρός του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Ειρηναίου προ οκταμήνου, εν μέσω κρίσεως και θυέλλης, κατά Μάρτιον του 2005.

Αυτά συμβαίνουν στην εκκλησιαστική ιστορία. Εκείνο που δεν πρέπει να συμβαίνει, και είναι ασυγχώρητο, είναι η μετά την εκλογή του σε Πατριάρχη συμπεριφορά έναντι του ευεργέτου του Ειρηναίου. Αποφεύγει να τον συναντήσει, έστω και κατ’ ιδίαν μακριά από τα βλέμματα του κόσμου, αποβλέπων πέραν των άλλων και σε κάποια συνεννόηση, ώστε να του δώσει την ευλογία του ο Ειρηναίος και να πάψει ο πνευματικός διχασμός εντός της Αγιοταφικής Αδελφότητος. Αλλά κάνει και κάτι χειρότερο. Όσοι επικοινωνούν από την Αγιοταφική Αδελφότητα με τον Ειρηναίο -ευτυχώς ότι υπάρχουν και τα κινητά στην προκειμένη περίπτωση- δέχονται τις επιπλήξεις και τις απειλές του, γιατί τον επισκέπτονται. Επιθυμείται, επομένως, η ηθική διά της απομονώσεως εξόντωση του Ειρηναίου από τη νέα κατάσταση, με επικεφαλής τη μοναδική εκλογή και χειροτονία εις επίσκοπον Ειρηναίου, που είναι ο Θεόφιλος.

Τον ενημερώνουμε ότι έχουμε στα χέρια μας τον χειροτονητήριο και ενθρονιστήριο λόγο του ενώπιον του θυσιαστηρίου και των ποδών του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Ειρηναίου και ταπεινά του συνιστούμε να κάμει βήματα σταθερά προς συμφιλίωση με τον ευεργέτη του και ως άνθρωπο αλλά και ενδεχομένως ως προκάτοχό του Πατριάρχη, προς τον οποίον εμείς ταπεινά συστήσαμε ωσαύτως να του δώσει την ευλογία να πατριαρχεύσει στη θέση του. Μόνο με τη δική του ευλογία -γιατί τα περί παραιτήσεως πολιτική πρωτοβουλία ελέγχονται ως αφελή και άκρως αντικανονικά- μπορείτε, Μακαριώτατε, να πατριαρχεύσετε ενωτικά. Σε αντίθετη περίπτωση δεν θα είστε Πατριάρχης, αλλά φατριάρχης Ιεροσολύμων, όπως κάποιοι κατέχοντες τα πράγματα σας αποκαλούν, για να επιβεβαιώνεται και το έγγραφο της κυβερνήσεως του Ισραήλ, ότι είστε γέννημα και θρέμμα φατρίας.

Γ΄ σχόλιο: Επισημαίνουμε την επίσημη βούληση της πολιτείας του Ισραήλ ότι επί λέξει «δεν επιθυμεί να εμπλακεί» στα εσωτερικά του Πατριαρχείου. Αυτό θα έπρεπε να αξιοποιηθεί, γιατί καμιά πολιτεία δεν έχει δικαίωμα να εμπλέκεται στα εσωτερικά των Εκκλησιών, όπως απαραδέκτως επράχθη από την πολιτεία της Ελλάδος, επισήμως, όταν ζήτησε δημόσια την παραίτηση Πατριάρχου. Κακό προηγούμενο που το επαναλαμβάνει τώρα και η πολιτειοκρατία του Ισραήλ. Τούτο σημαίνει ότι το γεγονός της φατρίας και του σχίσματος σήμερα, όποιας μορφής, με την ύπαρξη δύο Πατριαρχών και κρίσεως βαθιάς συνειδήσεως στις τάξεις της Αγιοταφικής Αδελφότητος, μπορεί να αντιμετωπιστεί σε καθαρά ενδοεκκλησιαστικό επίπεδο, δηλαδή με μια νέα Πανορθόδοξο Σύνοδο, εάν επιθυμούμε ριζική λύση του ιεροσολυμιτικού ζητήματος. Και αυτή να λάβει χώρα, όπως είπαμε και σε άλλο άρθρο μας, στον «τόπο του εγκλήματος», στα Ιεροσόλυμα, ώστε επί τόπου οι Προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχου να έχουν ιδία κρίση και αντίληψη, χωρίς προαποφασισμένα και σκοπιμότητες. Έτσι, οι πάσης φύσεως πολιτειοκρατικές αντιλήψεις θα τεθούν εκτός.

Δ΄ σχόλιο: Η θέση ότι τελικά το Ισραήλ θα αναγκασθεί από τα τετελεσμένα γεγονότα (εκλογή και ενθρόνιση) να αναγνωρίσει τον Θεόφιλο, κατά το προηγούμενο αναγνωρίσεως του Ειρηναίου, μετά διετία, καίτοι ενθρονισθέντος, δεν έχει αναλογία. Διότι επί Ειρηναίου δεν είχε προχωρήσει η εκλογική διαδικασία πριν επιστρέψει ο κατάλογος υποψηφίων από το Ισραήλ. Επεστράφη ο κατάλογος με διαγραφές και στη συνέχεια έγιναν οι δέουσες ενέργειες να πειστεί το Ισραήλ για να επαναφέρει στον κατάλογο τους διαγραφέντες, και αφού συντελέστηκε αυτό, προχώρησε κανονικά και νόμιμα η εκλογική διαδικασία. Τώρα έχουμε εντελώς αντίθετη κατάσταση. Έχουμε παντελή αγνόηση της βουλήσεως του Ισραήλ επί του καταλόγου, ενώ τον αποστείλαμε και ζητούσαμε τη βούληση του Ισραήλ ως προϋπόθεση για μια καθαρή, άνευ αμφισβητήσεων, εκλογή.

Ε΄ σχόλιο : Ένα τελευταίο σχόλιό μας είναι ότι το όλο ιεροσολυμιτικό ζήτημα προέκυψε, προβληθέν και γιγαντωθέν, από την τηλεδικία των Αθηνών του α΄ εξαμήνου 2005 εναντίον των Εκκλησιών Ελλάδος και Ιεροσολύμων και προσωπικά των Προκαθημένων των, με τις περιπτώσεις Βαβύλη – Παπαδήμα. Ως γνωστόν, στους παρεπιδημούντας εν Ιερουσαλήμ, το κυρίως ζητούμενο τότε ήταν η μείωση του κύρους της Εκκλησίας της Ελλάδος και προσωπικώς του Προκαθημένου της. Το κράτος της τηλεθέασης με τις ενορχηστρωμένες τηλεδίκες απέτυχε ως προς τον στόχο αυτόν. Κέρδισε τις εντυπώσεις από τις παράπλευρες απώλειες του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Κέρδος όμως εθνικά και εκκλησιαστικά επιζήμιο και ολέθριο. Το σημερινό δράμα του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων είναι καρπός της ελληνικής τηλεδικίας.

Τότε οι πολιτικοί μας -και η κυβέρνηση- παραδόθηκαν σχεδόν αμαχητί στην «τετάρτη εξουσία», μη προβλέψαντες -εμείς το διαλαλούσαμε τηλεοπτικά και γραπτά αλλ’ εις μάτην- ότι σειρά είχαν και οι ίδιοι, για να διαμαρτύρονται σήμερα ως αδικούμενοι (βλ. αρίστη παρέμβαση για τις «τηλεδίκες» από την ΕΣΗΕΑ, του προέδρου της Πάνου Σόμπολου). Εδώ έχει εφαρμογή το συνήθως αγνοούμενο: «Έστιν δίκης οφθαλμός, ος τα πάνθ’ ορά». Μόνο μία εφημερίδα, «ΤΟ ΠΑΡΟΝ», έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου προς τη σωστή κατεύθυνση. Ήταν όμως η φωνή του, «φωνή βοώντος εν τη ερήμω», Ιωάννου του Προδρόμου. Τώρα δικαιώνεται, δυστυχώς. Όμως, ποτέ δεν είναι αργά. Πιστεύουμε ότι υπάρχει χώρος και τρόπος για διορθωτικές κινήσεις, «πριν ή το παν απόλυται» στα Ιεροσόλυμα, όπου και πάλι μαύρα σύννεφα φατριών συσσωρεύονται εις βάρος και του νεοεκλεγέντος Θεοφίλου από τους εκλέκτορές του-διεκδικητές του Θρόνου και πάλι. Δυστυχώς και πάλι επαληθεύεται η ρήση «μάχαιραν έδωκας, μάχαιραν θα λάβεις». Και «μηδένα προ του τέλους μακάριζε».