Δημογραφική πολιτική και το μέλλον του Ελληνισμού
Η οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου μού έκανε την τιμή να με προσκαλέσει ως ομιλητή στο εν λόγω συνέδριο και με μεγάλη μου λύπη δεν μπόρεσα να παρευρεθώ λόγω άλλων υποχρεώσεών μου τις μέρες αυτές, παρά το ενδιαφέρον και τη σοβαρότητα του θέματος αυτού. Θα ήθελα, λοιπόν, μέσα από τις γραμμές αυτές να διατυπώσω και τις δικές μου απόψεις πάνω στο θέμα της δημογραφικής πολιτικής που, όπως φαίνεται, ελάχιστα απασχολεί την πολιτική μας ηγεσία. Το κακό είναι ότι, ενώ έχουμε οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα, δεν έχουμε μελετημένη και αποτελεσματική δημογραφική πολιτική. Η δημογραφική πολιτική μας εξαντλείται σε μερικές φορολογικές κυρίως διευκολύνσεις προς τους πολύτεκνους, τις οποίες έχουν πρόχειρα καθιερώσει ορισμένοι υπουργοί, στα φωτεινά διαλείμματα της σκέψης τους, όταν συντάσσουν τα νομοσχέδιά τους.
Και όμως το δημογραφικό πρόβλημα είναι οξύτατο όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλα σχεδόν τα ανεπτυγμένα κράτη. Η υπογεννητικότητα είναι σχεδόν καθολικό φαινόμενο στη «γηραιά Ευρώπη» και αν εξαιρέσουμε ελάχιστα κράτη (όπως τη Σουηδία, τη Γαλλία κ.λπ.), τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη δεν εφαρμόζουν μια αποτελεσματική πολιτική για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος που είναι πρόβλημα συνέχισης της πληθυσμιακής ακμής. Και στην Ελλάδα είναι πρόβλημα συνέχισης της «ρωμαλέας ρωμιοσύνης». Δυστυχώς και στη χώρα μας οι πολύτεκνοι αντιμετωπίζονται από το κράτος σαν κοινωνικό βάρος και από τους χωρίς πίστη στις πανανθρώπινες αξίες πολίτες (που, δυστυχώς, είναι πολλοί στις μέρες μας) με ειρωνεία και πολλές φορές με μια διάθεση χλευασμού. Και όμως οι πολύτεκνοι πρέπει να αντιμετωπίζονται με στοργή, καθώς αυτοί είναι οι εγγυητές του μέλλοντος του Ελληνισμού. Αυτοί οικοδομούν την ακμαία ελληνική φυλή και πρέπει να ανταμείβονται γι’ αυτήν τη σημαντική προσφορά τους στ πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής του κράτους. Αλλά «αντί του μάννα, χολή»! Για να συλλάβουμε επαρκώς την έκταση του δημογραφικού μας προβλήματος και την επιδείνωσή του κατά τα τελευταία 25 χρόνια, θα αναφέρω μερικά στοιχεία του Κέντρο Πληροφορικής του υπουργείου Οικονομικών, που προκύπτουν από την επεξεργασία των φορολογικών μας δηλώσεων και αναφέρονται στο 83,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας, καθώς το υπόλοιπο 16,5% είναι «δημογραφικά αδιάφορο» (υπερήλικες, νεαροί άγαμοι, χρονίως ασθενείς κ.λπ.). Από την επεξεργασία των φορολογικών μας δηλώσεων προκύπτουν τα παρακάτω απογοητευτικά στοιχεία:
α) Οι έγγαμοι χωρίς παιδιά (άτεκνοι) αποτελούν το 27,9% του συνόλου των εγγάμων ζευγαριών, ενώ το 1980 το ποσοστό τους έφτανε στο 19,8%. Το μικρότερο ποσοστό εγγάμων χωρίς παιδιά παρατηρείται στους μισθωτούς και το μεγαλύτερο στην ομάδα των εμπόρων – βιομηχάνων – βιοτεχνών.
β) Οι έγγαμοι με τρία παιδιά αποτελούν σήμερα το 3,7% του συνόλου των εγγάμων ζευγαριών, ενώ το 1980 ήσαν το 6,6% του συνόλου. Το μεγαλύτερο ποσοστό εγγάμων με τρία παιδιά παρατηρείται στην ομάδα των δημοσίων υπαλλήλων και το μικρότερο στην ομάδα των εισοδηματιών.
γ) Οι έγγαμοι με τέσσερα παιδιά και άνω αποτελούν το 0,9% του συνόλου των ζευγαριών, από 1,2% που ήσαν το 1980. Το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζεται στην ομάδα των γεωργών και το μικρότερο στους εισοδηματίες.
δ) Τα πολύτεκνα ζευγάρια με τρία παιδιά και άνω αποτελούν σήμερα το 4,6% του συνόλου των εγγάμων ζευγαριών (το 1980 το ποσοστό τους ήταν 7,8%), τα ζευγάρια με ένα και δύο παιδιά φτάνουν σε ποσοστό 67,5% και τα άτεκνα ζευγάρια στο 27,9%. Δηλαδή οι πολύτεκνοι είναι μια μικρή μειοψηφία και ως τέτοια αντιμετωπίζεται, δυστυχώς, από το κράτος μας. Και θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ιδιαίτερα ότι οι εισοδηματικά κατώτερες κατηγορίες εμφανίζονται περισσότερο παραγωγικές, από δημογραφική άποψη φυσικά. Γενικά ο αριθμός των ζευγαριών με παιδιά συνεχώς μειώνεται, καθώς τα άτεκνα ζευγάρια έγιναν «μόδα». Αυτό σημαίνει ότι αυτήν την εποχή ως πολίτες δεν βλέπουμε το μέλλον, αλλά την πρόσκαιρη καλοπέραση, αποφεύγοντας τα οικογενειακά βάρη. Και το κράτος αντί να βοηθάει στην ελάφρυνση των οικογενειακών βαρών προσπερνάει το πρόβλημα με αδιαφορία. Κοντόφθαλμη πολιτική με οδυνηρά για το μέλλον αποτελέσματα.
Το κράτος, βέβαια, έχει λάβει ορισμένα μέτρα, κυρίως φορολογικά, για τη στήριξη της ελληνικής οικογένειας και την αύξηση της γεννητικότητας. Όμως αυτά είναι «φτωχά» για να φέρουν θετικά αποτελέσματα. Είναι αποσπασματικά και δεν μπορούμε να πούμε ότι αποτελούν μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική. Γι’ αυτό και η πολύτεκνη οικογένεια φθίνει. Και τα ζευγάρια με παιδιά περιορίζονται, όπως δείχνουν τα παραπάνω στοιχεία. Εκτός από το κράτος και η Εκκλησία έχει υποχρέωση να συνδράμει στη στήριξη της ελληνικής οικογένειας και στην ελάφρυνση των βαρών των πολυτέκνων. Τη δημογραφική πολιτική τη βλέπω να αναπτύσσεται σε δύο διακεκριμένα επίπεδα. Σε επίπεδο αύξησης της γεννητικότητας και στήριξης της οικογένειας έστω και με ένα παιδί και σε επίπεδο ελάφρυνσης των βαρών της πολύτεκνης οικογένειας. Και στα δύο αυτά επίπεδα τα μέτρα πρέπει να είναι γενναία και ανάλογα με τα οφέλη. Έτσι για τη στήριξη της οικογένειας θα μπορούσε το κράτος με τη γέννηση του δεύτερου παιδιού να παραχωρεί δωρεάν ένα οικόπεδο εντός σχεδίου στην οικογένεια. Το κράτος έχει αρκετές εκτάσεις στην κυριότητά του, τις οποίες καταπατούν ορισμένοι επιτήδειοι. Μπορεί ορισμένες από τις εκτάσεις αυτές να τις ρυμοτομήσει, να τις εντάξει στο σχέδιο πόλεως και στη συνέχεια να τις παραχωρεί στις αστικές οικογένειες. Στις αγροτικές οικογένειες, που φαίνεται να είναι και οι περισσότερο παραγωγικές, αντί οικοπέδου θα πρέπει να παραχωρείται καλλιεργήσιμη γη σε συνεργασία κράτους και Εκκλησίας. Η Εκκλησία έχει σημαντικές γεωργικές εκτάσεις (μοναστηριακή περιουσία) και μπορεί ένα τμήμα από αυτές να το διαθέσει για τη στήριξη της ελληνικής οικογένειας.
Το μεγάλο πρόβλημα των οικογενειών είναι η επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών. Σε τόσο χαλεπούς καιρούς, με την ανεργία να κυριαρχεί, η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων παιδιών είναι ισχυρός ανασχετικός παράγων της γεννητικότητας. Θα πρέπει λοιπόν το κράτος να μελετήσει και να θεσμοθετήσει κατεπειγόντως γενναία κίνητρα για την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων παιδιών που ανήκουν σε οικογένεια με δύο παιδιά. Με το πέρας της στρατιωτικής θητείας και μαζί με το απολυτήριο του στρατού, το παιδί θα πρέπει να παίρνει και το χαρτί του διορισμού του είτε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα είτε σε μεγάλη ή μεσαία επιχείρηση ή, εάν επιθυμεί να ανοίξει δική του δουλειά (ως ελεύθερος επαγγελματίας για παράδειγμα), να παίρνει αμέσως μια ανάλογη επιχορήγηση επαγγελματικής αποκατάστασης. Αυτά, όμως, για να υλοποιηθούν χρειάζεται μια ειδική κρατική υπηρεσία, ένα πραγματικό Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας που να μεριμνά για την υλοποίηση του μέτρου αυτού. Μια υπηρεσία που να παράγει έργο και όχι να λειτουργεί στα χαρτιά σαν άλλοθι τάχα μέριμνας για την οικογένεια. Το κόστος αυτού του μέτρου μπορεί να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, αν περικοπούν οι πολυτελείς και εντελώς αδικαιολόγητες δαπάνες του Δημοσίου (όπως είναι, για παράδειγμα, οι δαπάνες διαφήμισης του… κράτους!). Χρήματα μπορούν να βρεθούν, αρκεί να σταματήσει η σπάταλη δημοσιονομική διαχείριση. Αυτά τα δύο μέτρα μπορούν να υλοποιηθούν με χαμηλό κόστος, αρκεί να υπάρξει σχετική πολιτική βούληση.
Για την ελάφρυνση των βαρών της πολύτεκνης οικογένειας, πέραν των όποιων διευκολύνσεων παρέχονται σήμερα και πέρα από τα παραπάνω δύο μέτρα, θα είχαμε να προτείνουμε και τα παρακάτω:
α) Με τη γέννηση του τέταρτου παιδιού της οικογένειας να παραχωρείται και δεύτερο οικόπεδο δωρεάν ή γεωργική γη, με τη ρήτρα της απαγόρευσης εκποίησής τους.
β) Για τη φορολογία εισοδήματος της πολύτεκνης οικογένειας θα πρέπει να θεσπιστεί ειδική φορολογική κλίμακα, με αφορολόγητο όριο τουλάχιστον 30.000 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά, που να προσαυξάνεται για το κάθε ένα παιδί επιπλέον και να καθιερώνει αρκετά χαμηλούς συντελεστές φορολόγησης για τα κλιμάκια άνω του πλαφόν των 30.000 ευρώ. Αυτή η φορολογική κλίμακα θα πρέπει να εφαρμόζεται ανεξάρτητα από το επάγγελμα του γονέα.
γ) Δεν είναι ανεκτό να υπάρχει πολύτεκνος γονέας άνεργος. Στις προσλήψεις θα πρέπει να προτιμώνται οι άνεργοι πολύτεκνοι και όχι μόνο με μια χαμηλή ποσόστωση. Για τον πολύτεκνο γονέα και τα ενήλικα παιδιά του δεν πρέπει να υπάρχει ανεργία. Και μέσα στο πρόγραμμα πρέπει να είναι και η επιχορήγηση για έναρξη δικής τους απασχόλησης.
Πολλά μπορούν να γίνουν για τη στήριξη της ελληνικής οικογένειας. Εμείς παραθέσαμε ορισμένες πρόχειρες σκέψεις. Το θέμα πρέπει να το δούμε όχι μόνο από την οικονομική του σκοπιά, αλλά και ως απόλυτη ανάγκη για το μέλλον του Ελληνισμού. Αν δεν υιοθετήσουμε μια σωστή και αποδοτική δημογραφική πολιτική, κινδυνεύουμε πολύ σύντομα να καταστούμε εμείς οι Έλληνες μειονότητα στην ίδια μας την πατρίδα. Οι γειτονικές μας χώρες και κυρίως οι μουσουλμανικές (Τουρκία – Αλβανία) παρουσιάζουν υπεργεννητικότητα. Και αυξάνονται και πληθύνονται. Και ο ελλαδικός πληθυσμός ελαττώνεται. Αυτό γιατί δεν τρομάζει την κυβέρνηση, την Εκκλησία, τα κόμματα, τα ΜΜΕ και όλους όσοι μπορούν να προσφέρουν για την εφαρμογή μιας αποτελεσματικής δημογραφικής πολιτικής;