Από τη Γαλλία στην Ελλάδα
Αρχικά ότι και στην Ελλάδα εγκαθίσταται ένα αυξανόμενος αριθμός μουσουλμάνων και πολλοί μετανάστες από γειτονικές χώρες. Δεύτερο και εξ ίσου σημαντικό ότι και εδώ στο… Ζεφύρι και το Καματερό, την Κυψέλη και την Ακαδημία Πλάτωνος λειτουργούν οι ίδιοι μηχανισμοί της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού, που λειτουργούν στη Γαλλία, στο Λος Άντζελες ή στις γειτονιές του Λονδίνου. Και εδώ μεγαλώνει η ψαλίδα ανάμεσα σε μισθούς και εισοδήματα, ανάμεσα σε καταναλωτισμό και νεόπτωχους, ανάμεσα στην προκλητική κατανάλωση και τη μιζέρια.
Αποκαλυπτικό ήταν το εκτενέστατο ρεπορτάζ της «Καθημερινής της Κυριακής» (6/11/05) για τις εισοδηματικές ανισότητες που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία, αλλά και για την πίεση που υφίσταται το μέσο ελληνικό νοικοκυριό.
Σύμφωνα μ’ αυτό, οι Έλληνες, είναι από τους πιο κακοπληρωμένους εργαζόμενους στην Ευρώπη των «15», μια και το 16% του εργατικού δυναμικού αμείβεται με τον βασικό μισθό. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ισπανία αγγίζει μόλις το 1%. Και παράλληλα η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο βασικό μισθό μαζί με την Ισπανία και την Πορτογαλία (605, 537 και 498 ευρώ αντίστοιχα), ενώ ακολουθεί η Ιρλανδία με 1.073 ευρώ. Αυτή η κατάσταση έχει ως συνέπεια το 20% του εργατικού δυναμικού να έχει δεύτερη δουλειά. Αλλά, πάλι, το κόστος ζωής φαίνεται να προϋποθέτει ακόμα μεγαλύτερα έξοδα και γι’ αυτό πάνω απ’ τους μισούς Έλληνες καταφεύγουν σε δανεικά.
Ταυτόχρονα οι οικονομικές ελίτ φαίνεται να βελτιώνουν διαρκώς τη θέση τους. Το εισόδημα του 20% των περισσότερο εύπορων Ελλήνων είναι 6 φορές υψηλότερο από το 20% των λιγότερο εύπορων Ελλήνων, ενώ η αντίστοιχη αναλογία είναι 4 στη Γερμανία, 5 στην Ισπανία και 3 στη Φινλανδία. Τέλος, όπως φαίνεται από την απόκλιση μέσου και πραγματικού μισθού στο διάγραμμα που παραθέτουμε, η άνοδος του μέσου μισθού αντικατοπτρίζει σαφέστατα την άνοδο στους υψηλότερους μισθούς.
Πώς μια χώρα, που όλοι την είχαμε συνηθίσει ως μια «μικρομεσαία δημοκρατία» κατέληξε να διατηρεί τόσο μεγάλες ανισότητες;
Σε γενικές γραμμές, η παγκοσμιοποίηση επέβαλε στις κοινωνίες ένα δυαδικό σύστημα, στο οποίο ο κόσμος των προνομιούχων και των μη-προνομιούχων χωρίζεται από εκρηκτικές κάθετες αντιθέσεις που συμπαρασύρουν στο διάβα τους προς τα κάτω τα μεσαία στρώματα. Ως προς αυτό, στην Ελλάδα, μεγάλο ρόλο έπαιξαν τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα -από τα Βαλκάνια και τις παρευξείνιες χώρες- που κατέληξαν στην χώρα μας.
Οι ελίτ βρήκαν σ’ αυτά μια υπέροχη ευκαιρία να συγκρατήσουν χαμηλά τους μισθούς, να πλήξουν τα εργασιακά δικαιώματα και τον συνδικαλισμό. Έτσι, μέσα στις δεκαετίες του 1990 διαμορφώθηκαν σταδιακά συνθήκες δουλοκτησίας Η συστηματική εκμετάλλευση των μεταναστών, συμπαρέσυρε και τους χαμηλόμισθους Έλληνες στην επιδείνωση των όρων της εργασίας τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο διευρύνθηκε το χάσμα ανάμεσα σε χαμηλόμισθους και υψηλόμισθους. Ταυτόχρονα, συντηρήθηκε εσκεμμένα η απουσία οποιουδήποτε θεσμικού πλαισίου ενσωμάτωσης των μεταναστών μιας και η συστηματική εκμετάλλευση τους θεμελιώνεται επάνω στο άτυπο και παράνομο καθεστώς της απασχόλησής του. Αυτή είναι η βάση της απουσίας ενός θεσμικού πλαισίου και όχι οι παραπειστικές, κοσμοπολίτικες κραυγές υπέρ μιας «ανοιχτής κοινωνίας».
Γιατί αυτή η «ανοιχτή κοινωνία», που αγνοούσε ότι οι μετανάστες αποτελούν μια ειδική κατηγορία που απαιτεί μέριμνα και φροντίδα για την ενσωμάτωσή τους, τους γκετοποίησε στις φτωχές, εργατικές συνοικίες. Κι αυτή η κατάσταση με την σειρά της, συνέβαλε στην γενική υποβάθμιση των όρων της διαβίωσης των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων στην Ελλάδα, τα οποία πλέον αισθάνονται ανασφάλεια μέσα στο σκοτεινό καθεστώς ημί-γκέτο μέσα στο οποίο ζουν.
Και έτσι διαμορφώνεται μια ελληνική εκδοχή της «κοινωνίας των 2/3»… όπου μόνο το ένα τρίτο ζει σχετικά άνετα ή καλά και τα δύο τρίτα βυθίζονται. Λέτε λοιπόν οι ίδιες συνθήκες με τη Γαλλία να μη δημιουργήσουν τα αντίστοιχα φαινόμενα. Αργά η γρήγορα η απελπισία θα γίνει μίσος και εξέγερση.