Φωνή Αλμούνια και συστάσεις Αλογοσκούφη

Ο κ. Αλμούνια ουσιαστικά «τορπίλισε» τον νέο προϋπολογισμό, τον δεύτερο που αξιώθηκε να καταρτίσει ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αλογοσκούφης. Προσωπικά, βέβαια, δεν συμφωνούμε ότι είναι αναγκαίο για τη στήριξη του κρατικού προϋπολογισμού του 2006 να ληφθούν πρόσθετα φορολογικά μέτρα. Ανεξάρτητα από την άποψή μας αυτή, ας δούμε για ποιον λόγο ο κοινοτικός Επίτροπος «τορπίλισε» τον νέο προϋπολογισμό. Η… τορπίλη που έριξε ήταν η απόρριψη του αιτήματος της κυβέρνησης για τιτλοποίηση οφειλών προς το Δημόσιο ύψους 2 δισ. ευρώ για το 2006. Αυτή η τιτλοποίηση μπορούσε να αποτελέσει πηγή για έσοδα για το Δημόσιο του ίδιου ύψους. Με εγγύηση την τιτλοποίηση οφειλών το Δημόσιο θα μπορούσε να συνάψει ισόποσο δάνειο από τις τράπεζες, χωρίς βέβαια το δάνειο αυτό να προστεθεί στο δημόσιο χρέος, καθώς θεωρείται ότι καλύπτεται από την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών που τιτλοποιήθηκαν. Και αν οι οφειλές αυτές δεν εισπραχθούν (το πιθανότερο), τότε το κράτος θα καταβάλει στις δανείστριες τράπεζες τα ποσά που δανείστηκε συν τους τόκους και τα πολλαπλά λοιπά έξοδα που χρεώνουν οι τράπεζες. Στην ουσία πρόκειται για δάνειο με τυπική εξασφάλιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς οι τράπεζες δεν αναλαμβάνουν τον κίνδυνο της μη εξόφλησης των οφειλών αυτών, δεν είναι δηλαδή θεσμός παρόμοιος με το «factoring». Είναι απλώς μία από τις «εφευρέσεις» της δημιουργικής λογιστικής, ένα λογιστικό τρικ για να μη φουσκώνει το εμφανιζόμενο στο κοινό δημόσιο χρέος. Τα έσοδα από την τιτλοποίηση ο κ. Αλογοσκούφης τα είχε γράψει στον προϋπολογισμό του 2006 ως μη φορολογικά έσοδα, με την ελπίδα ότι η ΕΕ θα ενέκρινε την τιτλοποίηση. Ο κ. Αλμούνια δέχτηκε την τιτλοποίηση για το 2005 ύψους 1,6 δισ. ευρώ για την κάλυψη των ανοιγμάτων του φετινού προϋπολογισμού, απέρριψε όμως κατηγορηματικά την τιτλοποίηση για το 2006. Και υπέδειξε τη λήψη πρόσθετων φορολογικών μέτρων για τη στήριξη του προϋπολογισμού του 2006. Αυτό ανάγκασε τον κ. Αλογοσκούφη και το επιτελείο του να ανασκουμπωθούν και να ανασυντάξουν τον υπό κατάθεση προϋπολογισμό με βάση το δεδομένο της απόρριψης της τιτλοποίησης και τις λοιπές υποδείξεις-συστάσεις του κ. Αλμούνια.

Πέρα όμως από τις συστάσεις για τη λήψη πρόσθετων μέτρων, που με κομψό τρόπο μάς σερβίρισε ο κοινοτικός Επίτροπος, συνέστησε παράλληλα και συγκράτηση των κρατικών δαπανών. Πρώτο «θύμα» των υποδείξεων Αλμούνια το ποσοστό αύξησης των μισθών και των συντάξεων του Δημοσίου, πράγμα που σημαίνει και περιορισμό των αυξήσεων και στις αμοιβές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Ενώ είχαν ανακοινωθεί αυξήσεις 3% για τους μισθούς και 4% έως 4,5% για τις συντάξεις, τώρα οι πληροφορίες μιλάνε για περιορισμό των αυξήσεων στο 2,5% και 3% αντίστοιχα. Τα πρώτα θύματα βρέθηκαν. Ίσως υπάρξουν και άλλα θύματα. Αυτό, όμως, θα το διαπιστώσουμε με την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2006. Εκεί θα δούμε εάν υπάρχει μείωση των πρωτογενών δαπανών του κράτους και κατά πόσο περιορίζεται το σπάταλο κράτος. Πάντως, «θύμα» της απόρριψης της τιτλοποίησης για το 2006 είναι και οι τράπεζες που θα χάσουν αρκετά έσοδα.

Το όλο σκηνικό της επίσκεψης του κοινοτικού Επιτρόπου, ο χρόνος στον οποίο πραγματοποιήθηκε και οι συστάσεις του βολεύουν τον κ. Αλογοσκούφη, καθώς στηρίζουν απόλυτα τις δικές του επιθυμίες. Είναι γεγονός ότι ο υπουργός Οικονομίας επεδίωκε τη λήψη πρόσθετων φορολογικών μέτρων και κυρίως την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ κατά μία επιπλέον μονάδα, καθώς, όπως είναι γνωστό, ο ΦΠΑ δεν επιβαρύνει τις επιχειρήσεις, αλλά μετακυλίεται στους ώμους του καταναλωτικού κοινού. Και οι πληροφορίες λένε ότι ήταν υπέρμαχος του «παγώματος» των μισθών και των συντάξεων. Ο πρωθυπουργός απέρριψε τις εισηγήσεις του υπουργού Οικονομίας, λέγοντας ότι δεν βλέπει την ανάγκη λήψης πρόσθετων φορολογικών μέτρων (αρκούν όσα ανακοινώθηκαν), ούτε την ανάγκη για «πάγωμα» των μισθών και των συντάξεων. Οι υποδείξεις-συστάσεις Αλμούνια ευθυγραμμίζονται σχεδόν με τις εισηγήσεις Αλογοσκούφη (με εξαίρεση την τιτλοποίηση των οφειλών). Έτσι μπορεί κανείς να υποθέσει ότι «η μεν φωνή, φωνή Αλμούνια, οι δε συστάσεις, συστάσεις Αλογοσκούφη». Το πρόβλημα τώρα το έχει ο πρωθυπουργός, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δεχθεί ή να απορρίψει τις όποιες συστάσεις, υποδείξεις ή εισηγήσεις για τη λήψη πρόσθετων μέτρων.

Τους τελευταίους μήνες υφιστάμεθα μια έντονη κινδυνολογία για τις δημοσιονομικές εξελίξεις με την ανοχή και της κυβέρνησης. Χωρίς να αμφισβητεί κανείς τη δυσχερή δημοσιονομική μας κατάσταση, που σε έναν βαθμό πάντα υπήρχε, προβληματίζεται όμως πού αποβλέπει αυτή η κινδυνολογία. Όλα τα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, βλέπουν μαύρα χάλια στις δημοσιονομικές εξελίξεις. Δεν λέμε ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό πρόβλημα, νομίζουμε όμως ότι με μια συνετή διαχείριση των κρατικών εσόδων μπορούμε να το ξεπεράσουμε μέσα στην επόμενη τριετία (2006-2008). Αποκορύφωμα αυτής της κινδυνολογίας φρονούμε ότι ήταν και οι υποδείξεις του κοινοτικού Επιτρόπου. Για να πεισθεί ο λαός να δεχθεί ως αναγκαίο κακό τα όποια φορολογικά μέτρα ετοιμάζονται και να καμφθεί η αντίσταση του πρωθυπουργού για την υλοποίησή τους. Για τον λαό και για τον πρωθυπουργό είναι δύσκολο να ξεδιαλύνουν πού σταματάει η αλήθεια και από πού αρχίζει η κινδυνολογία για να δικαιολογηθούν πρόσθετα εισπρακτικά μέτρα, που θα δημιουργήσουν τα αναγκαία περιθώρια για την παραπέρα μείωση της φορολόγησης των επιχειρηματικών κερδών, για τη θέσπιση κινήτρων για προσέλκυση νέων επενδύσεων και για την κάλυψη των δαπανών που απαιτούνται για την ικανοποίηση αιτημάτων των «δικών μας παιδιών». Επαναλαμβάνουμε ότι η συμπεριφορά της κυβέρνησης και τώρα και στο παρελθόν δεν θυμίζει προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, καθώς το σπάταλο κράτος κυριαρχεί ακόμη. Εν πάση περιπτώσει από το οριστικό σχέδιο του νέου προϋπολογισμού θα καταλάβουμε την ειλικρινή ή μη διάθεση της κυβέρνησης να πετύχει την πολυπόθητη δημοσιονομική εξυγίανση, για την οποία φυσικά κανείς δεν μπορεί να έχει αντίρρηση. Έχουμε αντιρρήσεις για την αναγκαιότητα της λήψης πρόσθετων φορολογικών μέτρων. Και να γιατί:

Στο όνομα της δημοσιονομικής εξυγίανσης που χρόνια την αναγγέλλουν οι κυβερνήσεις μας και ποτέ δεν έρχεται και στην απέλπιδα προσπάθεια της σημερινής κυβέρνησης να μειώσει το έλλειμμα σε «επίπεδα Μάαστριχτ», μας περιμένει «φορολογική καταιγίδα» το 2006. Πολλές οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις που ακούγονται. Το βέβαιο είναι ότι έχουμε ήδη αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης που προκαλεί ρίγη στους χαμηλοεισοδηματίες και ελπίδες στην κυβέρνηση ότι θα σταματήσει το λαθρεμπόριο καυσίμων! Και πρόκειται να αντιμετωπίσουμε και αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων κατά 30%-40% τουλάχιστον, καθώς η κυβέρνηση αποφάσισε την «ήπια προσαρμογή τους» εντός τριετίας. Βέβαιη είναι και η επιβολή ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις καινούργιων κτισμάτων πάσης φύσεως και χρήσεως. Συζητούνται και ορισμένα άλλα φορολογικά μέτρα (όπως για παράδειγμα η κατά μία μονάδα αύξηση του ΦΠΑ), όμως ακόμη δεν υπάρχει οριστική απόφαση για την επιβολή τους.

Πόσο θα στοιχίσουν στους φορολογούμενους (δηλαδή σε όλους μας) τα μέτρα που ετοιμάζει ο κ. Αλογοσκούφης; Στην τουρκοκρατία οι Τούρκοι εισέπρατταν τον κεφαλικό φόρο που οι Ρωμιοί τον είχαν βαφτίσει «φέσι». Τους τωρινούς φόρους ας τους βαφτίσουμε «σκούφια». Τι «σκούφια» θα μας φορέσει ο κ. Αλογοσκούφης; Κατ’ αρχάς, πρέπει να τονίσουμε ότι η αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων είναι μέτρο «στρατηγικής» σημασίας για το φορολογικό σύστημα. Επιδρά αυξητικά σε όλους σχεδόν τους άμεσους φόρους και τώρα, με την επιβολή του ΦΠΑ στα μεταβιβαζόμενα καινούργια κτίσματα, θα προκαλέσει αύξηση και στα έσοδα του Δημοσίου από τον φόρο προστιθέμενης αξίας. Έτσι οι αντικειμενικές αξίες επηρεάζουν τους παρακάτω φόρους:

α) Τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων όσων δηλώνουν εισοδήματα από ακίνητα, πραγματικά ή τεκμαρτά.

β) Τον φόρο από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων των επιχειρήσεων.

γ) Τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Στον φόρο αυτόν θα υπάρξει αύξηση του ποσού που πλήρωναν οι φορολογούμενοι που υπάγονταν σ’ αυτόν και λόγω της αύξησης των αξιών των ακινήτων θα υπαχθούν και πολλοί άλλοι φορολογούμενοι ιδιοκτήτες ακινήτων.

δ) Τους φόρους κληρονομιών – δωρεών – γονικών παροχών.

ε) Τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων (αγοραπωλησίες ακινήτων).

στ) Τέλος, με την αύξηση των αντικειμενικών αξιών θα υπάρξει και αύξηση των εσόδων του κράτους από προσαυξήσεις φόρων και προστίμων.

Ανώτεροι υπηρεσιακοί παράγοντες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους μάς πληροφόρησαν ότι η συνολική επιβάρυνση των φορολογουμένων από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων από τους παραπάνω φόρους που επηρεάζονται θα είναι για το 2006 μόνο:

Δηλαδή οι αντικειμενικές αξίες και μόνο με μία αύξηση 30%-40% σε μέσο επίπεδο θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους κατά 700 εκατ. ευρώ περίπου. Στο ποσό αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε και την επιβολή του ΦΠΑ στα μεταβιβαζόμενα εξ επαχθούς ή χαριστικής αιτίας (π.χ. γονική παροχή) νεόδμητα κτίσματα, όπως καινούργια διαμερίσματα, καταστήματα, γραφεία, αποθήκες κ.λπ. Έτσι η συνολική φορολογική επιβάρυνση από τον συνδυασμό των δύο αυτών μέτρων υπολογίζεται ότι θα υπερβεί το 1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση που θα διασκορπιστεί σχεδόν σε όλες τις βασικές φορολογίες. Και ασφαλώς η επιβάρυνση των φορολογουμένων θα είναι διαφορετική, καθώς η ποσοστιαία αύξηση των αντικειμενικών αξιών θα διαφέρει κατά περιοχή.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ανωτέρων υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου Οικονομίας, η επιβάρυνση από την αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης δεν μπορεί ακόμα να υπολογιστεί ούτε κατά προσέγγιση, καθώς δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί το προς επιστροφή ποσό. Με το δεδομένο ότι η επιβάρυνση των καταναλωτών θα είναι κυμαινόμενη, ανάλογα με τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου, είναι άγνωστη και η επιβάρυνση από την αύξηση της φορολογίας και το επιστρεπτέο ποσό. Εκτός εάν η κυβέρνηση προτιμήσει τελικά την κατ’ αποκοπή επιστροφή ή τη χορήγηση επιδόματος θέρμανσης. Ακόμη όλα παίζονται. Πάντως, οι τιμές του πετρελαίου θα μας γυρίσουν στην εποχή της σόμπας με ξύλα και στο μαγκάλι με κάρβουνα… Όλα τα παραπάνω δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το 2006 θα έχουμε σημαντική αύξηση της φορολογικής πίεσης. Και αυτό θα συμβεί και τα δύο επόμενα χρόνια (2007-2008), μέχρις ότου οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων προσεγγίσουν τις πραγματικές αξίες, όπως υποσχέθηκε ο υπουργός Οικονομίας. Δεν χρειάζονται λοιπόν άλλα φορολογικά μέτρα, γιατί έχει εξαντληθεί πλέον η φοροδοτική ικανότητα του έλληνα φορολογούμενου. Με τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με μια ειλικρινή προσπάθεια περιορισμού των πολυτελών δαπανών του κράτους (και υπάρχουν πολλές τέτοιες δαπάνες), μπορούμε να μπούμε σε πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης.