Κολυμπούν στα σκάνδαλα οι ηγέτες της «πορτοκαλί επανάστασης»

Οι χαρακτηρισμοί που εξαπέλυε ο κάθε υπουργός προς τον συνάδελφό του αποκάλυπταν από την αρχή έναν ακήρυχτο πόλεμο μεταξύ οικονομικών παραγόντων που ανταγωνίζονταν μέχρι τελικής πτώσεως ο ένας τον άλλο. Επίκεντρο της διαμάχης ήταν η πρόθεση της κυβέρνησης να επανεξετάσει την ιδιωτικοποίηση 3.000 επιχειρήσεων που συντελέστηκε από το προηγούμενο καθεστώς, με στόχο να αποκαλυφθούν οι παράνομες συναλλαγές και διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, και στη συνέχεια φυσικά να πουληθούν εκ νέου, περνώντας σε χέρια δικών τους επιχειρηματιών.

Η πρόθεση αυτή της πρωθυπουργού σκόνταψε από την άνοιξη κιόλας στον πρόεδρο της χώρας, Βίκτορ Γιουστσένκο, που έδωσε το πράσινο φως για να ανοίξουν οι φάκελοι λίγων δεκάδων επιχειρήσεων, μη αφήνοντας έτσι την πρωθυπουργό της χώρας (οι φιλοδοξίες της οποίας ανταγωνίζονται επάξια τη γοητεία της) να ξαναμοιράσει την οικονομική τράπουλα.

Το περιστατικό αυτό δημιούργησε τους πρώτους τριγμούς και αποτέλεσε την αφορμή για σωρεία αρνητικών σχολίων και την ευθεία αμφισβήτηση του προέδρου. Για δημοσιεύματα, για παράδειγμα, που αποκάλυπταν και επέκριναν τον προκλητικά πολυτελή βίο του γιου του, όπως ενδεικτικά το κινητό τηλέφωνο που χρησιμοποιούσε, αξίας 20.000 βρετανικών λιρών… Να αναφερθεί ότι και η Γιούλια Τιμοσένκο, από την άλλη, ουδέποτε φημιζόταν για την ασκητική ή έστω λιτή ζωή της. Οι πόροι άλλωστε που είχε στη διάθεσή της, από πετρελαϊκές και άλλες ενεργειακές επιχειρήσεις οι οποίες πέρασαν στα χέρια της την περίοδο που η Σοβιετική Ένωση διαλυόταν, οι δημοκρατίες της αυτονομούνταν και τα περιουσιακά της στοιχεία πλιατσικολογούνταν, τής εξασφάλιζαν τα αναγκαία. Η περίπτωσή της ομοιάζει σημαντικά με την περίπτωση του (έγκλειστου τώρα) ρώσου 37χρονου μεγιστάνα Μιχαήλ Χανταρκόφσκι, που από στέλεχος της Κομσομόλ την περίοδο της κατάρρευσης βρέθηκε να φιγουράρει στις λίστες με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου έπειτα από λίγα χρόνια, και ταυτόχρονα να εξυμνεί τη δυτική δημοκρατία, την Ουάσινγκτον και πάνω απ’ όλα την ελεύθερη αγορά για τις ευκαιρίες που παρέχει…

Μετρ της διαφθοράς

Επιστρέφοντας στην Ουκρανία, η επανεξέταση ακόμη και αυτών των λίγων ιδιωτικοποιήσεων που αποφασίστηκε να προχωρήσει δημιούργησε πρωτοφανείς τριγμούς, καθώς από την πρώτη στιγμή φάνηκε πως συγκρούονταν δύο μπλοκ: από τη μια μεριά ήταν ο γιος του πρώην προέδρου και ανθρώπου της Μόσχας, Λεονίντ Κούτζμα, και από την άλλη μεριά επιχειρηματίες που συνδέονταν με την ίδια την πρωθυπουργό και «νούμερο δύο» της «πορτοκαλί επανάστασης» -και όλα αυτά σύμφωνα με ρεπορτάζ δυτικών εφημερίδων, που δεν είχαν κανένα λόγο να υπονομεύσουν την Γιούλια Τιμοσένκο!

Περιγράφηκε πολλές φορές, για παράδειγμα, η περίπτωση της μεγαλύτερης επιχείρησης επεξεργασίας μετάλλων στην Ουκρανία που πουλήθηκε πέρυσι στον Βίκτορ Πίντσουκ, θετό γιο του τότε προέδρου, ο οποίος ηγούνταν μιας κοινοπραξίας όπου συμμετείχαν και ρώσοι επιχειρηματίες. Το ποσό δε που κατέβαλαν χαρακτηρίστηκε σκανδαλωδώς μικρό, με αποτέλεσμα τον Αύγουστο που μας πέρασε το Ανώτατο Οικονομικό Δικαστήριο της Ουκρανίας να διατάξει την ακύρωση της πώλησης και τη μεταβίβασή της στη συνέχεια σε ένα νέο όμιλο, υπό την επωνυμία Πριβάτ. Ο γιος όμως του πρώην προέδρου, σύμφωνα με τη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» της Δευτέρας που μας πέρασε, δήλωνε εξοργισμένος σε συνέντευξή του ότι «σε κάθε ανταγωνιστική σύγκρουση μεταξύ διαφορετικών επιχειρηματικών ομάδων, η κυβέρνηση θα έπρεπε να λειτουργεί ως ουδέτερος παρατηρητής, εδώ όμως συμμετείχε η ίδια»! Η εφημερίδα δε στη συνέχεια ανέφερε πως «οι ολιγάρχες για τους οποίους γίνεται λόγος προέρχονται από την Πριβάτ, έναν πανίσχυρο επιχειρηματικό όμιλο, τον οποίο ρεπορτάζ του ουκρανικού Τύπου φέρουν να υποστηρίζεται από την Γιούλια Τιμοσένκο»! Οι καταγγελίες προφανώς δεν αφορούσαν μόνο την ίδια. Εξίσου σοβαρές κατηγορίες διατυπώθηκαν από πολλούς ακόμη υπουργούς για άλλους συνάδελφούς τους (με ενδεικτικότερη περίπτωση αυτή που παραιτούμενος κάποιος δηλώνει ότι η διαφθορά που επικρατεί ξεπερνάει και τα όσα συνέβαιναν επί Κούτζμα), αλλά και από την ίδια την πρωθυπουργό για τον πρόεδρο και μέντορά της στην πολιτική, Βίκτορ Γιουστσένκο.

Οι αναταράξεις που επέφερε ο σκυλοκαβγάς για την τύχη των δημόσιων επιχειρήσεων, με ατελείωτες αποκαλύψεις για προσωπικές περιουσίες και διασυνδέσεις των ηγετών της «πορτοκαλί επανάστασης» με κορυφαίους ηγέτες του προηγούμενου καθεστώτος, όπως ήταν φυσικό, έφθειραν μονομιάς το κύρος της κυβέρνησης. Δημοσκόπηση έτσι, που αφορούσε την επιρροή της και διενεργήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες την έδειχνε να χαίρει της εμπιστοσύνης του 37% του πληθυσμού, όταν τον Απρίλιο το ποσοστό ανερχόταν στο 52%.

Ζητούμενο η προσάρτηση στις ΗΠΑ

Η πρωτοβουλία συνεπώς του προέδρου να διαλύσει την κυβέρνηση την προηγούμενη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου, και να προχωρήσει στο σχηματισμό καινούργιας αποσκοπούσε να βάλει ένα φρένο σε αυτήν τη συνεχή και κλιμακούμενη πορεία φθοράς. Έδειξε όμως ταυτόχρονα και το πραγματικό πρόσωπο της «πορτοκαλί επανάστασης» που έγινε τον Δεκέμβριο του 2004 και τον Ιανουάριο του 2005. Αποκάλυψε για την ακρίβεια πως οι καταγγελίες για τη διαφθορά του προηγούμενου καθεστώτος (ακόμη και αν ήταν αληθείς, όπως είναι πολύ πιθανό) ήταν απλώς το πρόσχημα για να δημιουργηθεί η αναγκαία συναίνεση και λαϊκή αποδοχή και να αποσπαστεί οριστικά η χώρα από την επιρροή της Μόσχας -που υποστήριζε τον υποψήφιο Βίκτορ Γιανούκοβιτς- περνώντας οριστικά στην επιρροή της Ουάσινγκτον και ευρύτερα της Δύσης. Επισφράγιση της αλλαγής φρουράς που πραγματοποιήθηκε μετά τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις που ανέδειξαν τελικά στην προεδρία τον Γιουστσένκο ήταν η επίσκεψή του στην έδρα του ΝΑΤΟ τον Φεβρουάριο, όπου παρουσία του Τζορτζ Μπους δήλωσε πως η χώρα του επιθυμεί να ενταχθεί στον πολεμικό συνασπισμό. «Οι αλλαγές στην Ουκρανία ανοίγουν τον δρόμο για να αναβαθμιστούν οι σχέσεις μας με τη συμμαχία», ήταν τα λόγια του, που υπέδειξαν ταυτόχρονα και το βαθύτερο διακύβευμα των αλλαγών. Στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει προς τις ΗΠΑ ο πρόεδρος της Ουκρανίας, δεν παρέλειψε να τηλεφωνήσει και στον ίδιο τον Μπους, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Δευτέρας, για να του δηλώσει με ρητό τρόπο πως οι αλλαγές στο υπουργικό συμβούλιο δεν αναιρούν τον φιλοδυτικό προσανατολισμό της χώρας! Ενδεικτικό επίσης στοιχείο των ανησυχιών που προκαλούν στη Δύση οι κυβερνητικές αλλαγές στην Ουκρανία (με μέγεθος ίσο με της Γαλλίας και πληθυσμό μεγαλύτερο από της Ισπανίας) είναι η υπόδειξη που διατύπωσαν μέσα από το εντιτόριάλ τους οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» την ημέρα διάλυσης της κυβέρνησης, ότι με αφορμή τις αλλαγές «δεν πρέπει να δοθεί στη Μόσχα καμιά ευκαιρία επέμβασης».

Το σίγουρο είναι πως το ιδεώδες που πρόβαλαν οι Δυτικοί με σημαία την «πορτοκαλί επανάσταση» (και συνίστατο στη διαφάνεια, τη συμμετοχή των πολιτών, την αξιοκρατία, την ελεύθερη αγορά και άλλες τέτοιες κενού περιεχομένου μεγαλοστομίες) αποδείχθηκε στην κυριολεξία «μία από τα ίδια» με το προηγούμενο καθεστώς.