Σκληραίνει τη στάση της η Λευκωσία
Η Αθήνα, αν και μουδιασμένα, φαίνεται για την ώρα να συμπορεύεται με τη Λευκωσία, αν και χρησιμοποιεί πιο ήπιους τόνους κριτικής προς τη βρετανική προεδρία. Τις ίδιες ώρες τόσο στην Ελλάδα όσο και συνολικά στην Ευρώπη διογκώνεται η άρνηση των πολιτών για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Είναι ενδεικτικό ότι το τελευταίο «Ευρωβαρόμετρο» κατέγραψε μια συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης να αντιτίθεται στην ένταξη της Τουρκίας, σε ποσοστό 70%. Τα αποτελέσματα αυτής της δημοσκόπησης έχουν ιδιαίτερο βάρος, αφού η έρευνα διενεργήθηκε από ανεξάρτητη ευρωπαϊκή εταιρεία.
Πάντως, η Αθήνα και η Λευκωσία ταυτόχρονα με τη σκλήρυνση της στάσης τους προβληματίζονται έντονα, καθώς, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το Λονδίνο έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να αποδεχθεί τη διασύνδεση της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το Λονδίνο καταβάλλει προσπάθειες για διασύνδεση της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας με την επίλυση του Κυπριακού (κάτι που αποτελεί πάγια θέση της Άγκυρας), αλλά και παράλληλη αποσύνδεση της αναγνώρισης από την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Στο όλο σκηνικό παρενέβη και μάλιστα έντονα η Ουάσινγκτον, η οποία διεμήνυσε ότι με τίποτα δεν πρέπει να διαταραχθεί η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας στις 3 Οκτωβρίου και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τεθούν πρόσθετοι όροι στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Επιπροσθέτως, οι ΗΠΑ κατέστησαν εκ νέου σαφές ότι εμμένουν στην εφαρμογή του Σχεδίου Ανάν, έστω με λίγες τροποποιήσεις.
Αμέσως μετά την αποτυχία του Συμβουλίου των Μονίμων Αντιπροσώπων της ΕΕ (την περασμένη Τετάρτη) να καταλήξει σε ένα κοινά αποδεκτό κείμενο αντιδήλωσης, λόγω της στάσης της βρετανικής προεδρίας που παρουσίασε ένα σχέδιο δήλωσης χειρότερο από το πρώτο, η Κύπρος διά του κυβερνητικού εκπροσώπου έριξε τις πρώτες βολές στο Λονδίνο. Ο Κ. Χρυσοστομίδης έκανε λόγο για λάθος εκ μέρους της βρετανικής προεδρίας, η οποία συμπεριφέρεται στην Τουρκία σαν να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τόνισε πως η βρετανική προεδρία επιδιώκει ένα κείμενο του οποίου η φρασεολογία να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της Άγκυρας, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις αντιρρήσεις των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ωστόσο, οι συνεχείς πληροφορίες που έφταναν τις τελευταίες ώρες σε Ελλάδα και Κύπρο για τις νέες φιλοτουρκικές μεθοδεύσεις του Λονδίνου οδήγησαν σε περαιτέρω σκλήρυνση της στάσης της Λευκωσίας και σε ανοιχτή προειδοποίηση ότι δεν θα συγκατανεύσει στο διαπραγματευτικό πλαίσιο. Παράλληλα, η Αθήνα για πρώτη φορά βγήκε επισήμως με κριτική στάση προς τη βρετανική προεδρία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργος Ιακώβου, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η Κύπρος δεν θα συγκατανεύσει στο πλαίσιο για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει μια αποδεκτή αντιδήλωση στη διακήρυξη της Τουρκίας για μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο κ. Ιακώβου είπε ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές απόψεις για την περίπτωση μη ύπαρξης διαπραγματευτικού πλαισίου:
– Χωρίς την υιοθέτηση του οδικού χάρτη η διαπραγμάτευση θα αρχίσει στις 3 Οκτωβρίου, αλλά δεν θα προχωρήσει.
– Δεν μπορεί να αρχίσει καθόλου η διαπραγμάτευση.
Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, είπε ο κ. Ιακώβου, η ουσία είναι ότι η διαπραγμάτευση δεν μπορεί να προχωρήσει. Πρόσθεσε πως η Τουρκία θα ήθελε μια πανηγυρική έναρξη των διαπραγματεύσεων, αλλά εξέφρασε αμφιβολίες κατά πόσο μπορεί να το πετύχει χωρίς τον οδικό χάρτη, «γιατί εκείνη τη μέρα θα πρέπει να επιλεγούν και τα κεφάλαια με τα οποία θα πρέπει να αρχίσει η διαπραγμάτευση».
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος Τύπου του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, Γιώργος Κουμουτσάκος, επεσήμανε ότι «η αρχή της αμεροληψίας είναι θεμελιώδης για την επιτυχή άσκηση της αποστολής τής κάθε προεδρίας στην ΕΕ. Οι εξελίξεις του τελευταίου εικοσιτετραώρου στη συζήτηση στις Βρυξέλλες (COREPER) για το ζήτημα αυτό φοβάμαι ότι καθιστούν αναγκαίο να την επαναλάβουμε. Είναι προφανές ότι καμιά προεδρία δεν πρέπει να αξιοποιεί τις δυνατότητες που έχει για την προβολή αμιγώς εθνικών πολιτικών επιλογών».
Η δήλωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών καταγράφει με σαφήνεια τη δυσαρέσκεια της ελληνικής κυβέρνησης για τους χειρισμούς της βρετανικής προεδρίας, καθώς επίσης τη δυσαρέσκεια του υπουργού Εξωτερικών, Πέτρου Μολυβιάτη, για τη στάση που τηρεί ο Τζακ Στρο παρά τα όσα έχουν συζητηθεί μεταξύ τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το τελευταίο σχέδιο δήλωσης, που έφερε προς έγκριση στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων η βρετανική προεδρία και το οποίο δεν έγινε αποδεκτό και δέχτηκε βολές από την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Γαλλία και αλλού, ανάμεσα στα άλλα επεσήμαινε τα εξής:
Η ΕΕ καλεί την Άγκυρα να εφαρμόσει πλήρως τη Συμφωνία Τελωνειακής Σύνδεσης με την Κύπρο, ανοίγοντας λιμάνια και αεροδρόμια σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα.
Συγχρόνως καλείται (η Τουρκία) να παρέχει όλες τις απαιτούμενες διευκολύνσεις και υπηρεσίες για τη μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων και άλλα.
Στο κείμενο της βρετανικής προεδρίας δεν υπάρχει σαφής ημερομηνία έως πότε η Τουρκία υποχρεούται να εφαρμόσει τα συγκεκριμένα μέτρα σεβόμενη την υπογραφή της στο πρωτόκολλο και δεν υφίσταται καμία πρόβλεψη για μηχανισμό και τρόπους ελέγχου της εφαρμογής εκ μέρους της Τουρκίας των υποχρεώσεών της που απορρέουν από την υπογραφή του πρωτοκόλλου.
Επίσης, στο σχέδιο δήλωσης της βρετανικής προεδρίας προτείνεται πως αν η Τουρκία δεν εφαρμόσει το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Σύνδεσης, τότε το θέμα παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κάτι που συνεπάγεται μια χρονοβόρα διαδικασία χωρίς σαφές τέλος. Επιπλέον, το σχέδιο της βρετανικής προεδρίας αποφεύγει να αναφερθεί στην ανάγκη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.