Όλα παίζονται – Θεατής και μάλιστα φοβισμένος, αντί παίκτης η Ελλάδα

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διπλωματικών και πολιτικών κύκλων, πολλά θα εξαρτηθούν από την τελική στάση που θα τηρήσει η Γαλλία (η οποία πρώτη ήγειρε το θέμα για αναγνώριση της Κύπρου ως προϋπόθεση για την έναρξη στις 3 Οκτωβρίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Τουρκίας), που είναι ως ένα βαθμό συναρτημένη με την έκβαση του σκληρού παιχνιδιού μεταξύ Παρισιού και βρετανικής προεδρίας, αλλά και με τους συσχετισμούς που θα δημιουργηθούν στο εσωτερικό της ΕΕ. Πάντως, πολιτικοί παρατηρητές, υπογραμμίζουν πως, για την ώρα τουλάχιστον, η ελληνική πλευρά δεν εμφανίζεται ως «δυναμικός παίκτης» σε αυτή την κρίσιμη πολιτική και διπλωματική διαπραγμάτευση, αλλά ως «θεατής» σε ένα θέμα άμεσου εθνικού ενδιαφέροντος. «Εμφανιζόμαστε ως ο πιο φοβισμένος παράγοντας του παιχνιδιού και αμέτοχοι για τα όσα τεκταίνονται», επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι. Εκτιμούν επίσης πως θα υπάρξει μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα, αν τελικώς η Κύπρος στηρίξει τη θέση της Γαλλίας και η ίδια μείνει απ’ έξω, κάτι που, όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι κύκλοι θα δημιουργήσει τεράστιο εσωτερικό πρόβλημα για την κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήδη εκφράζεται έντονος προβληματισμός για το πώς πρέπει να κινηθεί η ελληνική πλευρά, και ποια πρέπει να είναι η στάση που θα τηρήσει.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αρκετοί έμπειροι διπλωμάτες και όχι μόνο εξέφρασαν τον έντονο προβληματισμό τους και τις επιφυλάξεις τους, σε σύσκεψη που έγινε την Τετάρτη το απόγευμα στο υπουργείο Εξωτερικών, υπό τον Πέτρο Μολυβιάτη, όπου έγινε επισκόπηση των εξελίξεων, εκτίμηση των δεδομένων και παρουσιάσθηκαν απόψεις για το ποια θα πρέπει να είναι η στάση της Ελλάδας στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων.

Στη σύσκεψη αυτή, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, όπου μετείχαν χειριστές του θέματος, πρέσβεις κ.ά., κατ’ αρχάς παρουσιάστηκε η μέχρι στιγμής θέση της κυβέρνησης, ότι δεν πρέπει με τίποτα να ανακοπεί η πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ, πως η Αθήνα ζητάει την πλήρη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου και πως στο Συμβούλιο Μονίμων Αντιπροσώπων της ΕΕ θα πρέπει να υπάρχει δήλωση αποδοκιμασίας της τουρκικής δήλωσης περί μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας και επισήμανση ότι αυτή η δήλωση δεν αναιρεί την υπογραφή της Άγκυρας στο Πρωτόκολλο.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στη σύσκεψη εκφράστηκαν έντονες επιφυλάξεις για τους χειρισμούς και τις πολιτικές επιλογές που έχουν γίνει μέχρι στιγμής.

Υπογραμμίσθηκε μάλιστα από έμπειρους διπλωμάτες ότι η άποψη για μια δήλωση από την πλευρά της ΕΕ με βάση την οποία «η τουρκική δήλωση περί μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν αναιρεί την υπογραφή του Πρωτόκολλου από την Άγκυρα», δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. Επίσης, άλλος έμπειρος διπλωμάτης σημείωσε πως υπάρχει μια δυναμική στην ΕΕ, που πρέπει να την εκμεταλλευθούμε για να δώσουμε ώθηση στο Κυπριακό και να διασφαλίσουμε μείζονα εθνικά συμφέροντα.

Επίσης, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, εκτιμήθηκε ότι η κατάσταση δεν είναι καθόλου εύκολη για την Ελλάδα, με την έννοια ότι η Γαλλία φαίνεται να επιμένει στη στάση της, ενώ εκτιμήθηκε ότι λόγω έντονων διαφωνιών στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων, υπάρχει πιθανότητα να αναβληθεί για τις 6 ή 7 Σεπτεμβρίου.

Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά προσανατολίζεται να θέσει θέμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (στις συνεδριάσεις των κοινοτικών οργάνων) σχετικά με την τουρκική στάση έναντι της Ελλάδας. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά, επικαλούμενη και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ του Δεκεμβρίου του 2004, περί σχέσεων «καλής γειτονίας», θα τονίσει ότι η Τουρκία δεν σέβεται τις σχέσεις καλής γειτονίας, φέρνοντας ως παράδειγμα τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, τις αμφισβητήσεις στο Αιγαίο, αλλά και το ότι το τελευταίο διάστημα έχει εγείρει και πάλι θέμα Θράκης.

Η γραμμή άμυνας της Λευκωσίας

Η κυπριακή πλευρά για την ώρα εμμένει στο να ζητήσει από το Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων την πλήρη ανάκληση εκ μέρους της Άγκυρας της μονομερούς δήλωσης περί μη αναγνώρισης, με το σκεπτικό πως αυτή μπορεί να παραγάγει νομικά αποτελέσματα, πολύ δε περισσότερο μόλις ψηφισθεί και επικυρωθεί από την τουρκική εθνοσυνέλευση (μαζί με το κείμενο του Πρωτοκόλλου).΅Επίσης η Λευκωσία υποστηρίζει, με βάση γνωματεύσεις έγκριτων ευρωπαίων νομικών και συνταγματολόγων, ότι η δήλωση της Τουρκίας είναι απολύτως ασύμβατη με το Κοινοτικό Δίκαιο, την ευρωπαϊκή πρακτική και αντιστρατεύεται τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφάλειας του ΟΗΕ και τις αρχές της Χάρτας του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυπριακή πλευρά έχει παραδώσει στην Αθήνα, αλλά και στην Κομισιόν και σε πολλές χώρες-μέλη της ΕΕ, την ειδική νομική γνωμοδότηση που έχει στα χέρια της η κυπριακή κυβέρνηση και η οποία συνετάχθη από κορυφαίους ευρωπαίους νομικούς, τους I. Brownlie, J. Crawford, A. Pellet και D. Wyatt. (Ρεπορτάζ και στη σελ. 12).

Η τουρκική τοποθέτηση

Να σημειωθεί ότι το θέμα της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ – Τουρκίας στις 3 Οκτωβρίου, υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων που δημιουργήθηκαν από την παρέμβαση της Γαλλίας και άλλων χωρών (Αυστρίας, Δανίας, Γερμανίας) αλλά και το Κυπριακό, ήταν στο επίκεντρο της συνεδρίασης του πανίσχυρου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας κινούνται στους εξής άξονες:

– Υπάρχει αισιοδοξία από την Τουρκία για το θέμα και έκβασης του Συμβουλίου των Μονίμων Αντιπροσώπων και της Συνόδου των ΥΠΕΞ των «25».

– Εκτιμάται, από τουρκικής πλευράς, πως η Γαλλία, η Αυστρία και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρόκειται να εξασφαλίσουν στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων και στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ κάποιο θετικό γι’ αυτές αποτέλεσμα.

– Εκτίμηση της τουρκικής πλευράς είναι πως η στάση της Κύπρου, της Γαλλίας και της Αυστρίας, απορρέουν και αφορούν την εσωτερική πολιτική τους κατάσταση.

– Έχει την πεποίθηση η τουρκική πλευρά πως η Τουρκία είναι σημαντικός παράγοντας για την ΕΕ και δεν θα επιτραπεί σε κανέναν να θέσει σε κίνδυνο την ένταξή της στην ΕΕ. Επίσης πιστεύει ότι δεν θα υπάρξει προσθήκη νέων διατυπώσεων στο διαπραγματευτικό πλαίσιο (οδικό χάρτη), γιατί απαιτείται ομοφωνία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη τη Βρετανία, έχουν διαβεβαιώσει την Άγκυρα πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.