Διπλωματικό ναρκοπέδιο…
Στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα. Αναρωτιέται ο κάθε πικραμένος Έλληνας: Δεν θα ‘ταν καλύτερα να είχαμε κρατήσει κάποιο όπλο κι εμείς στη φαρέτρα μας; Όχι, τα δώσαμε όλα στους Τούρκους πριν την ώρα τους και τώρα βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Αυτοβούλως χρισθήκαμε μπροστάρηδες της τουρκικής άμαξας προς την Ευρώπη. Δεν το διαπραγματευθήκαμε, δεν δώσαμε ούτε μια μάχη έστω για να πέσουμε ενδόξως, δεν ξεκινήσαμε κανένα μαραθώνιο ενημέρωσης της διεθνούς κοινής γνώμης, δεν καλέσαμε συμπαραστάτες στο μεγάλο μας εθνικό θέμα. Ίσως πιστεύαμε ότι και μόνο η υποστήριξη των τουρκικών θέσεων θα μπορούσε να εκφράσει εύγλωττα την καλή μας πρόθεση και την πλήρη υποχώρησή μας σε σημαντικά εθνικά μας θέματα και να τύχει έτσι της δέουσας αναγνώρισης η προσφορά μας. Ακόμα και εκεί χάσαμε. Ο καιρός όμως πέρασε και ήρθε η ώρα της κρίσεως. Στις 31 του Αυγούστου συνέρχεται το συμβούλιο των μονίμων αντιπροσώπων (COREPER) και στις 1 και 2 Σεπτεμβρίου, στο Νιούπορτ, το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών. Πρέπει πλέον να αποφασίσουμε ποια θα είναι η ελληνική στάση. Και αν μέχρι σήμερα αμήχανοι παρακολουθούσαμε τις εξελίξεις, αυτό είναι προφανές ότι δεν μπορεί να συνεχισθεί. Ήδη μέσα στη ΕΕ έχουν διαμορφωθεί δύο τάσεις, με τη βροντερή αφωνία της Ελλάδος. Η γαλλική, που σε καμιά περίπτωση δεν δέχεται τη συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία αν αυτή δεν αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, και η βρετανική, που λέει ότι η τουρκική άρνηση της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν επηρεάζει τις διαδικασίες ένταξης. Η Γαλλία, που για δικούς της σοβαρούς λόγους δεν μπορεί, τουλάχιστον αυτήν τη στιγμή, να συνηγορήσει υπέρ της τουρκικής ένταξης, κατάφερε με γρήγορες πολιτικές και διπλωματικές κινήσεις να δημιουργήσει ένα σοβαρό μέτωπο μέσα στην ΕΕ (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Δανία) εν όψει των αποφασιστικών συνόδων των οργάνων της ΕΕ. Ο πρόεδρος Σιράκ δεν παρέλειψε να στείλει και επιστολή προς τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο, καλώντας τον να μην απογοητεύσει τους Ευρωπαίους και να προτάξει το βέτο, δίνοντας την πιο βολική για τη Γαλλία λύση στο ήδη περίπλοκο αφ’ εαυτού Κυπριακό πρόβλημα. Οι Γάλλοι, μέσω του Προέδρου Παπαδόπουλου, στοχεύουν σε πολλαπλούς στόχους. Πρώτον να πλήξουν τη βρετανική προεδρία της ΕΕ δημιουργώντας σύγχυση και τριβές στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας. Δεύτερον θα επιθυμούσαν το κυπριακό βέτο, για να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες έναντι της Τουρκίας, των Ατλαντιστών και των ΗΠΑ. Τρίτον θα επιδιώξουν να συσπειρώσουν όλους τους κεντροευρωπαίους σ’ ένα αντιβρετανικό μέτωπο, με άξονα την αντιτουρκική διάθεση αυτών των λαών, που θα κληθούν να στηρίξουν την Κυπριακή Δημοκρατία με αφορμή το βέτο. Οι Βρετανοί, πάντα Προμηθείς, κάλεσαν εγκαίρως τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο στο Λονδίνο και του απέσπασαν τη συνηγορία κατά της άσκησης του βέτο. Ήδη ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου άρχισε να ψελλίζει μερικές δικαιολογίες εν όψει των κρισίμων συνόδων, λέγοντας ότι για να συνταχθεί η Κύπρος με τις γαλλικές απόψεις χρειάζεται αυτές να έχουν διάρκεια. Σαφώς λοιπόν ο απομένων χρόνος δεν δίνει αυτή τη διάρκεια. Άρα η Κύπρος σε πρώτη τουλάχιστον φάση δεν θα προβάλλει βέτο. Οι Βρετανοί, έχοντας τη στήριξη των Ατλαντιστών, που λόγω των νέων χωρών είναι και περισσότεροι, ελπίζουν ότι θα περάσουν τις απόψεις τους υπέρ της Τουρκίας με άξονα το Σχέδιο Ανάν. Ειδικότερα ως προς το Σχέδιο Ανάν πρέπει να τονίσουμε με έμφαση ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται να δεχθούν ούτε μία από τις διορθωτικές προτάσεις του Προέδρου Παπαδόπουλου. Περιγράψαμε λοιπόν την κατάσταση που πρόκειται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα. Η χώρα μας πρέπει να περάσει μέσα από ένα ναρκοπέδιο και να μην πατήσει ούτε μία νάρκη. Ασχέτως του αν είναι η ίδια υπεύθυνη γι’ αυτό το ναρκοπέδιο, εν τούτοις όμως πρέπει να το περάσει. Τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για την Ελλάδα, ιδιαίτερα σήμερα μετά τη γαλλική παρέμβαση, αν είχε αφήσει εντέχνως να περάσει η άποψη ότι η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ θα εξαρτηθεί μόνον από τη συμπεριφορά της, την οποία η Ελλάδα θα εκτιμήσει μέχρι και την τελευταία στιγμή. Έπρεπε μέχρι την τελευταία στιγμή η Τουρκία να φορτωθεί το άγχος της πιθανής ελληνικής άρνησης. Αυτό όμως δεν έγινε και επειδή κάτι πρέπει να γίνει τουλάχιστον από δω και πέρα, θα πρέπει η χώρα μας να επανεκτιμήσει την κατάσταση. Κατ’ αρχάς ο φόβος περί της επιθετικότητος της Τουρκίας, στην περίπτωση της ελληνικής αρνήσεως, είναι και επικίνδυνος και αδικαιολόγητος. Επικίνδυνος μεν διότι δεν μας επιτρέπει να υπερασπισθούμε τα δίκαιά μας, αδικαιολόγητος δε διότι είτε εμποδίσουμε είτε υπηρετήσουμε την τουρκική ένταξη, η τουρκική στάση δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι Τούρκοι και στη μια και στην άλλη περίπτωση θα συνεχίσουν να είναι το ίδιο προκλητικοί και πάντα θα ελλοχεύουν για να πλήξουν τη χώρα μας. Η Ελλάδα πρέπει από σήμερα κιόλας να στείλει προς Τουρκία και Ευρώπη ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Δεν πρόκειται να ανεχθούμε την τουρκική δήλωση περί μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χωρίς πολλά λόγια, χωρίς φανφάρες, χωρίς λεονταρισμούς περί άσκησης ή μη βέτο, η ελληνική πλευρά πρέπει να σταθεί σ’ ένα σταθερό σημείο της διπλωματικής της στρατηγικής. Να αποσυρθεί αμέσως από το Πρωτόκολλο Τελωνειακής Ένωσης η τουρκική δήλωση περί μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εκτιμάται ότι κάτω από αυτό το πρίσμα πρέπει προσεκτικά να προετοιμασθεί η ελληνική στάση στις κρίσιμες και αποφασιστικές συνόδους της ΕΕ, με εμφανή αποφασιστικότητα ότι η Ελλάδα εξήντλησε όλα τα όρια ανοχής, διαλόγου και υποχωρήσεων και ότι από εδώ και πέρα η Τουρκία αναλαμβάνει την ευθύνη των διαπραγματεύσεων. Πιστεύουμε ότι έτσι θα βρεθεί διάδρομος διόδου από το ναρκοπέδιο στο οποίο πέσαμε.