Τουρκοαμερικανικό Συμβούλιο και αμερικανική γεωπολιτική για τη Νέα Ευρασία

Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου παρουσιαζόταν και πλήρωνε αδρά για να συντηρεί πάντα ακμαία την προπαγάνδα ότι η Τουρκία ήταν στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά του κομμουνισμού. Εξαργύρωνε συστηματικά την «προσφορά» της αυτή με οικονομική βοήθεια, διπλωματική υποστήριξη και ανοχή ακόμη των προκλήσεων και διεκδικήσεών της σε βάρος της Ελλάδος.

Όταν κατέρρευσε ο ψυχρός πόλεμος η Άγκυρα άλλαξε γρήγορα ρόλο. Προβλήθηκε ως προπύργιο κατά του ισλαμισμού και της αστάθειας και ως πρότυπο φιλοδυτικής μουσουλμανικής «δημοκρατίας».

Τελευταία εκδοχή των οβιδιακών μεταμορφώσεων της Άγκυρας, ανάλογα με τη συγκυρία, είναι η προβολή της σήμερα ως καθοριστικού παράγοντα για την προώθηση μιας νέας διεθνούς τάξεως και ειδικότερα για την προώθηση μιας Νέας Ευρασίας.

Η ιδέα της Νέας Ευρασίας βρίσκεται σήμερα στην καρδιά των αμερικανικών γεωπολιτικών σχεδιασμών στη μετασοβιετική εποχή. Συνίσταται, συγκεκριμένα, στην παράλληλη προώθηση τριών επιμέρους στόχων, στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης αμερικανικής ηγεμονίας. Πρώτον, τη διατήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη, μέσω της συνεχίσεως και διευρύνσεως του ΝΑΤΟ, της υπαγωγής της ευρωπαϊκής ασφάλειας σ’ αυτό και του αποκλεισμού οποιασδήποτε προοπτικής γεωπολιτικής αυτονομίας της Ευρώπης. Στη λογική αυτή εντάσσεται και η άκριτη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, με ένταξη μεταξύ άλλων της Τουρκίας.

Δεύτερον, τη γεωπολιτική αναδιάρθρωση των χωρών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, με στόχο την απόσπασή τους από τη ρωσική επιρροή και την προώθηση του ηγεμονικού ελέγχου των ΗΠΑ σε μια κρισιμότατη γεωπολιτική περιοχή με τεράστια ενεργειακά αποθέματα.

Τρίτον, την αναδιάρθρωση της Μέσης Ανατολής με όχημα την εισαγωγή από έξω της δυτικής δημοκρατίας και προβολή, στο πλαίσιο αυτό, της Τουρκίας ως δήθεν μουσουλμανικού «δημοκρατικού» μοντέλου.

Τουρκοαμερικανικό Συμβούλιο

Καθοδηγούμενη από τους ισχυρούς φίλους της η Άγκυρα προχώρησε στην ίδρυση του Τουρκοαμερικανικού Συμβουλίου, ως εργαλείου για την ανάπτυξη του τουρκικού λόμπι στην Ουάσινγκτον και την αντιμετώπιση του ισχυρού τότε ελληνικού λόμπι, όπως επίσης του αρμενικού.

Μη διαθέτοντας το πλεονέκτημα που έχει η Ελλάδα με τον μεγάλο Ελληνισμό της Αμερικής, η Τουρκία ακολούθησε μια διαφορετική πορεία. Έθεσε ως στόχο τις αμερικανικές ελίτ, τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, που έχουν σχέση με την Τουρκία και τους πολιτικούς υποστηρικτές της στον Λευκό Οίκο, το υπουργείο Εξωτερικών, το Πεντάγωνο και το Κογκρέσο.

Προσπάθησε επίσης να συνδυάσει τους στόχους της και την εικόνα του Τουρκοαμερικανικού Συμβουλίου με τις μεγάλες αμερικανικές γεωπολιτικές επιδιώξεις, που αναφέρθηκαν παραπάνω και να προσελκύσει κορυφαίους πολιτικούς παράγοντες της γραμμής αυτής.

Είναι ενδεικτικό από την άποψη αυτή ποιοι ήταν στη διεύθυνση του Τουρκοαμερικανικού Συμβουλίου το 2004. Επικεφαλής ήταν ο οικογενειακός φίλος των Μπους, πρώην βοηθός του Κίσινγκερ και πρώην σύμβουλος ασφαλείας επί πατρός Μπους, αντιστράτηγος Μπρεντ Σκόουκροφτ. Ήταν επίσης ο Τζορτζ Πέρλμαν της εταιρείας Λόκχιντ Μάρτιν, η Μαρίζ Στιούαρτ της Τέξτρον και εξέχοντες αντιπρόσωποι των εταιρειών Coca Cola, Shell Oil, Exxon Mobil General Dynamics, Northrop Grumman, Hyatt και Phillip Morris. Ήταν επίσης δεκάδες απόστρατοι στρατηγοί, πρώην πρέσβεις και αντιπρόσωποι ινστιτούτων στρατηγικής και γεωπολιτικής. Μεταξύ αυτών το Ινστιτούτο Αϊζενχάουερ, το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), το Ινστιτούτο Μπρούκιγκς και το American Enterprise Institute (ΑΕΙ).

Μέλη του Τουρκοαμερικανικού Συμβουλίου είναι επίσης τα Πανεπιστήμια της Τζόρτζταουν, της Ουάσινγκτον και του Σικάγου και ομάδες δημοσίων σχέσεων, όπως η Ομάδα Λίβινγκστον, η Ομάδα Κοέν (πρώην υπουργού Αμύνης), η Ομάδα του πρώην γερουσιαστή Στέφεν Σόλαρτζ. Και οι τρεις παραπάνω ομάδες πληρώνονται από την Άγκυρα για την προώθηση των στόχων της στο Κογκρέσο και στο Πεντάγωνο.

Προώθηση γεωπολιτικών στόχων στην Ευρασία

Είναι πολύ ενδεικτικά και χαρακτηριστικά τα όσα γράφει σχετικά ο αμερικανός δημοσιογράφος John Stanton, στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Online Journal» στο διαδίκτυο:

«Πριν αρχίσεις να φωνάζεις επιτιμητικά ʽʽσυνωμοσία”, θα μπορούσες να σκεφθείς την αναγκαιότητα και τη σταθερότητα, ιδιαίτερα εν όψει του ανοίγματος στην Κεντρική Ασία, τον Καύκασο και τη Νέα Ευρώπη. Κατέβασε από το διαδίκτυο χάρτες της Κεντρικής Ασίας, του Καυκάσου και της Ευρώπης. Αφού το κάνεις αυτό, εξέτασε τι πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές δραστηριότητες (καθορισμένες ως εθνικά αμερικανικά συμφέροντα) έχουν οι ΗΠΑ εκεί. Δεν είναι τίποτε λιγότερο από την ανάπτυξη μιας υπό αμερικανική ηγεμονία περιοχής της Νέας Ευρασίας, που περιλαμβάνει τα ʽʽστανςʼʼ (τις χώρες δηλαδή που το όνομά τους τελειώνει σε σταν, όπως Αφγανιστάν κ.λπ.). Περιλαμβάνει επίσης την Ουκρανία, την Τσετσενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, τη Λευκορωσία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Τσεχία, την Κροατία και την Πολωνία».

Ο αμερικανός δημοσιογράφος καταγράφει πέντε κύριους λόγους ως κίνητρα της πολιτικής αυτής:

α) Τον ενεργειακό πλούτο της περιοχής και τη σκοπιμότητα του ελέγχου της.
β) Νέες αγορές για τα αμερικανικά όπλα με την ανάλογη πολιτική επιρροή που αυτό συνεπάγεται.
γ) Ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να τελείωσε, οι ειδικοί όμως και πολιτικοί του Ψυχρού Πολέμου είναι ακόμη εκεί και βλέπουν ανταγωνιστικά, στο πνεύμα του Ψυχρού Πολέμου, τη Ρωσία και την Κίνα.
δ) Για τον ανταγωνισμό των συνδυασμένων οικονομικών δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ενώσεως είναι ζωτικό για τις ΗΠΑ να έχουν παρουσία και κάθε δυνατό έλεγχο στην περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, όπως και της Μέσης Ανατολής.
ε) Η απομόνωση και αποσταθεροποίηση του Ιράν παραμένει για τις ΗΠΑ πρωταρχικός στόχος.
Παρόμοια συμβούλια, όπως το Τουρκοαμερικανικό, ιδρύθηκαν σ’ όλες σχεδόν τις χώρες του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας
Στο πρότυπο του Τουρκοαμερικανικού Συμβουλίου, με γενικό στόχο την προώθηση της ιδέας μιας Νέας Ευρασίας, δημιουργήθηκαν και στις άλλες χώρες της περιοχής παρόμοια συμβούλια. Κατά πρώτο λόγο, στο Αζερμπαϊτζάν. Στο επίτιμο συμβούλιο του τελευταίου περιλαμβάνονται εκτός από τον Σκόουκροφτ, που είναι και εδώ παρών, πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στην αμερικανική γεωπολιτική σκέψη: Χένρι Κίσιγκερ, Ζμπίνιε Μπρεζίνσκι, Λόιντ Μπένστον, Τζον Σουνούνου και Τζέιμς Μπέικερ ΙΙΙ. Στο προηγούμενο συμβούλιο περιλαμβάνονταν ο Ντικ Τσένι, ο Ρίτσαρντ Αρμιτέιτζ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών. Στα μόνιμα μέλη περιλαμβάνονται ο λεγόμενος «πρίγκιπας του σκότους» Ρίτσαρντ Περλ και άλλοι της ίδιας κατηγορίας.

Στο αντίστοιχο Συμβούλιο του Καζακστάν (Επιχειρηματική Ένωση ΗΠΑ – Καζακστάν) περιλαμβάνονται ως μέλη και χρηματοδότες οι αμερικανικές εταιρείες Chevron Texaco, Conocophilips, Lockheed Martin και Halliburton.

Ανάλογο συμβούλιο έχει γίνει και με τους Τσετσένους (Αμερικανική Επιτροπή για την Ειρήνη στην Τσετσενία – ACPC). Επικεφαλής της επιτροπής που ιδρύθηκε το 1999 ήταν διαδοχικώς ο Μπρεζίνσκι, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Χέιγκ και ο γνωστός φιλότουρκος, πρώην γερουσιαστής Σόλαρτζ.

Στη Γεωργία, το αντίστοιχο συμβούλιο (Αμερικανογεωργιανό Επιχειρηματικό Συμβούλιο) έχει ως επικεφαλής τον Τζέιμς Μπέικερ ΙΙΙ. Παρόμοια συμβούλια έχουν γίνει επίσης σε Ουκρανία, Λευκορωσία, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν.

Βεβαίως, τα πράγματα δεν εξελίσσονται σταθερά, σύμφωνα με τις αμερικανικές επιθυμίες και σχέδια. Μετά τις «επαναστάσεις» σε Ουκρανία, Γεωργία και Κιργιστάν, οι αντιστάσεις και οι αντιδράσεις έχουν ενταθεί, τόσο από πλευράς χωρών της περιοχής (Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν) όσο και εκ μέρους της Ρωσίας και της Κίνας. Η λεγόμενη Ένωση της Σαγκάης, που συνδέει τη Ρωσία, την Κίνα και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, ζήτησαν την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας.

Το μήνυμα για την Ελλάδα

Το πώς θα εξελιχθεί τελικά και ποια έκβαση θα έχει το μεγάλο γεωπολιτικό σχέδιο των ΗΠΑ για μια Νέα Ευρασία, που περιλαμβάνει και την προοπτική της Ευρώπης, είναι άδηλο και αβέβαιο. Η Άγκυρα έχει εντάξει, πάντως, κάτω από τον μανδύα του τους δικούς της στόχους και τους προωθεί ως δήθεν ταυτισμένους με τους αμερικανικούς γεωπολιτικούς στόχους.

Η Ελλάδα υπέστη ήδη μία μεγάλη ήττα στον χώρο της επιρροής στις ΗΠΑ. Οι ηγεσίες της ταυτίσθηκαν παθητικά με τις πολιτικές αυτές και άφησαν το πλεονέκτημα στην τουρκική πλευρά. Ακόμη χειρότερα, έγιναν σημαιοφόροι της τουρκικής εντάξεως στην Ευρώπη, που αντιμάχεται τα ελληνικά συμφέροντα σε επίπεδο στρατηγικής. Την παρουσίασαν όμως και την παρουσιάζουν ακόμη ότι δήθεν εξυπηρετεί, σε «στρατηγικό μάλιστα επίπεδο», τα ελληνικά συμφέροντα!

Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο χρόνου. Η Ελλάδα πρέπει να επανακαθορίσει τις πολιτικές και τη στρατηγική της και πάνω στη βάση αυτή να αναλάβει την αναδιοργάνωση του ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ και του μεγάλου δυναμικού του Ελληνισμού της Αμερικής. Δεν μπορεί να παραμένει αδρανής ή, χειρότερα ακόμη, να συμπλέει με πολιτικές που αντιμάχονται τον γεωπολιτικό της ρόλο και τα στρατηγικά της συμφέροντα.