Η πολύνεκρη τραγωδία του Γραμματικού

Από τη μια όψη της, η μίζα 121 ανθρωπίνων υπάρξεων, από ανεξέλεγκτους «επιχειρηματίες» στην Κύπρο, σε ρωσική ρουλέτα από ιπτάμενα φέρετρα. Από την άλλη της όψη, το απίστευτο πολυήμερο όργιο πτωματοφαγίας από την ελλαδική «ελεύθερη τηλεόραση», σε μιαν αχαλίνωτη κούρσα για τηλεθέαση και διαφημιστικό χρήμα. Εάν η πρώτη όψη προκαλεί αισθήματα φόβου και αγανάκτησης, για τη δεύτερη θα ήταν πολύτιμη (αν και απίθανη) μια δημοσκόπηση των αντιδράσεων της κοινής γνώμης, από την οποία θα προέκυπταν συμπεράσματα εξόχως ενδιαφέροντα για την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας, μετά την υπερδεκαετή συναγωνισμό των ιδιωτικών καναλιών στο άθλημα υποβιβασμού της κριτικής λειτουργίας και της κατά κεφαλήν καλλιέργειας των τηλεθεατών στο ναδίρ.

Θα ήταν πράγματι πολύτιμο για την αυτογνωσία της ελληνικής κοινωνίας να μάθει σε ποιο βαθμό η απροκάλυπτη, ωμή εκμετάλλευση του πένθους πολλών δεκάδων απορφανισμένων οικογενειών -και του δέους που προεκάλεσε η τραγωδία στην κοινή γνώμη- με διαφανή ταπεινά εμπορικά κίνητρα, έγινε δεκτή -τουλάχιστον μετά τη δεύτερη μέρα- με ψυχοπαθολογική προσήλωση στο διάστροφο σίριαλ (που συνεχίζεται, ενώ σύρονται αυτές οι γραμμές) και πόσο εκτεταμένο ήταν το αίσθημα αποστροφής και αηδίας που προκαλούσε το ατέλειωτο θέαμα πυρετώδους τυμβωρυχίας από το σύστημα «ενημέρωσης» της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Σμήνη απεσταλμένων στον τόπο του δυστυχήματος, στο νεκροτομείο, στο Πεντάγωνο, στη Διεύθυνση της Αστυνομίας, στην ΥΠΑ, στο Μαξίμου, στη Λευκωσία, σε αναζήτηση πτωμάτων, στοιχείων, μαρτυριών και θρηνόντων συγγενών, κουστωδίες πιλότων, μηχανικών, εμπειρογνωμόνων, σε αλληλοδιάδοχες βάρδιες στα τηλεοπτικά παράθυρα, φανταστικά τηλεφωνήματα από κινητά επιβατών πριν από την πτώση, φανταστικός πιλότος που αρνήθηκε την επιβίβασή του στην Κύπρο, υποτιθέμενες περιγραφές των πιλότων των F16 και υποβολή της υπόνοιας για κατάρριψη, επαναληπτικά κενόλογα ρεπορτάζ με τον εμπρέποντα νεκρώσιμο «λυρισμό» κατά δύναμιν και ασυγκράτητος τεινεσμός σεναριολογίας περί τα αίτια, για τη συμπλήρωση του ωριαίου δελτίου, μπορούσαν να δικαιολογηθούν την πρώτην ημέρα, άντε και τη δεύτερη, ως προσπάθεια ανταπόκρισης στα ερωτήματα της κοινής γνώμης και στην αποστολή της ενημέρωσης. Αλλά την τρίτη, την τέταρτη, την πέμπτη ημέρα και στη συνέχεια που προφανώς έπεται;

Την τέταρτη ημέρα, ο θάνατος της Βίκης Μοσχολιού και η συγκίνηση που προκάλεσε η απώλεια μιας λαοφιλούς τραγουδίστριας, κατέλαβε τη δεύτερη θέση στα δελτία μιας τηλεόρασης πάντα ευαίσθητης στις δονήσεις του λαϊκού ψυχισμού -και τις διακυμάνσεις στους μετρητές τηλεθέασης- με τα συνήθη «ρεπορτάζ» λιγωμένου συναισθηματικού λυρισμού. Αν και, αμέσως μετά, ορισμένα κανάλια πέρασαν σε εικόνες του γάμου του Στέλιου Ρόκου, «ορκισμένου εργένη», με τη σύντροφό του από τριάμισι χρόνια, στη Λήμνο. Και στις «τολμηρές φωτογραφίες» της Άννας Βίσση…

Την Πέμπτη και ενώ από τηλεπαρουσιαστές και τηλεπαρουσιάστριες (ορισμένους με αξιώσεις σοβαρών λειτουργών της ενημέρωσης) συνεχιζόταν, με ακάθεκτο ζήλο, εμβρίθεια και στόμφο, η ατέρμονη εξέταση των ίδιων σεναρίων περί τα αίτια της πολύνεκρης τραγωδίας, άρχισε η κατάρρευση του πολυήμερου σίριαλ και η εκδήλωση των πρώτων υγιών αντιδράσεων. Αμυντικός συντάκτης ενός καναλιού χαρακτήρισε «παραμύθια» όσα επί μέρες, κατά κόρον, αποδίδονταν στους πιλότους των δυο ελληνικών μαχητικών, χαρακτηρισμό που εχρησιμοποίησε και από άλλο κανάλι έμπειρος πιλότος της πολιτικής αεροπορίας. Ενώ πιλότος της πολεμικής αεροπορίας, με λακωνικό και κοφτό λόγο, συνιστούσε στους παρουσιαστές της τηλοψίας να σταματήσουν τη σεναριολογία και να σεβαστούν τα θύματα της πολύνεκρης τραγωδίας. Τέλος, ένας τρίτος πιλότος επεσήμανε ότι παρόμοια δυστυχήματα είναι μέσα στη λογική της λειτουργίας των λεγομένων «αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους» -όταν αυτό επιδιώκεται και στη συντήρηση των αεροσκαφών.

Την εικόνα της τηλεοπτικής προσφοράς (και εν γένει των «μίντια») στην ενημέρωση της κοινής γνώμης συμπληρώνει και η παρουσίαση της έκτακτης επίσκεψης του κυπρίου Προέδρου στην Αθήνα ως περίπου συνέπειας του πολύνεκρου δυστυχήματος και τα ρεπορτάζ της Πέμπτης, κατά τα οποία αυτό «κυριάρχησε στη συνάντηση του με τον έλληνα πρωθυπουργό». Εκδοχή ιδιαίτερα βολική και για τους δύο, εφόσον συγκαλύπτει την κρισιμότητα των αποφάσεων που εκαλούντο να λάβουν ενώπιον του διλήμματος που τους έθεσε ο γάλλος Πρόεδρος: Με μας, σε υποστήριξη της κρατικής σας υπόστασης και της ισότιμης συμμετοχής σας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ή με την αμετανόητη προσήλωση στη μπερτόλδεια «στρατηγική» της τουρκικής ένταξης και με τις ελπίδες στον Θεό (του Προέδρου Μπους). Από τη δήλωση του κ. Καραμανλή, περί εμμονής στην ίδια στρατηγική, προκύπτει ότι και οι σημερινοί διαχειριστές της ελληνικής παρακμής επέλεξαν το δεύτερο σκέλος του διλήμματος.

Από το πολυδιάστατο τραγικό ψηφιδωτό της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας, που παρουσίασαν τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας, δεν απουσιάζει και η κωμικοτραγική ψηφίδα της ιστορικής απόφασης του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, με το άκουσμα του δυστυχήματος, να διακόψει τις διακοπές του και να σπεύσει στη Χαριλάου Τρικούπη, όπως μετέδωσαν, εντυπωσιασμένα, τα κανάλια.

Προκύπτει, επομένως, και μια τρίτη όψη, πολιτικής αξιοποίησης ενός τραγικού γεγονότος και της αντιμετώπισής του από τα Μέσα Μαζικού Εξανδραποδισμού.