Απλώς «κοιτάζουμε» τη «βόμβα» του Ασφαλιστικού

Κι όμως, τη «βόμβα» αυτή απλώς την «κοιτάζουμε» ή προσπαθούμε να την καλύπτουμε με ευκαιριακά προπετάσματα καπνού, εξαιτίας της προφανούς έλλειψης πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.

«Το βαθύτερο πρόβλημα της χώρας, είχε προειδοποιήσει από το 1990 ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), από το οποίο ξεκινούν οι αρνητικές μακροοικονομικές εξελίξεις είναι η δημογραφική εξέλιξη της Ελλάδος. Τα ασφαλιστικά ταμεία είναι άδεια εξαιτίας κυρίως του δημογραφικού καταποντισμού…». Την ίδια εποχή (βλέπε ρεπορτάζ εφημερίδων της 16ης Φεβρουαρίου 1990), παρατηρούνταν τα ίδια προβλήματα στην ομαλή καταβολή των συντάξεων. «Αγωνία για χρήματα. Κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδος αναζητούν τρόπους για να πληρώσουν μισθούς και συντάξεις και δώρο του Πάσχα»!

Κι όμως, αγρόν ηγοράζομεν! Ώσπου, την άνοιξη του 2001 η τότε κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο τότε υπουργός Εργασίας Τάσος Γιαννίτσης τόλμησε να εκφράσει την αναγκαία και τη μόνη ορθή πολιτική βούληση. «Οι λύσεις πρέπει να είναι εφικτές και μακράς πνοής (με ορίζοντα τα επόμενα 40-50 χρόνια) και θα έχουν ως στόχο να εξασφαλιστούν οι, επισφαλείς, για τους σημερινούς σαραντάρηδες, συντάξεις», είχε δηλώσει τότε ο κ. Γιαννίτσης. Αλλά, όταν εκδηλώθηκε αυτή η βούληση θυμάστε τι έγινε. Έγινε «χαλασμός». Κι έτσι, αντί λύσεων μακράς πνοής, μας προέκυψε ο «άπνους» νόμος 3029/2002!

Δηλαδή, χάθηκε και τότε μια μεγάλη ευκαιρία να γίνει η θαρραλέα διαρθρωτική μεταρρύθμιση στην κοινωνική ασφάλιση. Διότι είναι διαρθρωτική μία τέτοια μεταρρύθμιση που έχει ένα μακροπρόθεσμο ορίζοντα, αφού συντελεί στην πλήρη αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας, τη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης της χώρας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τη μείωση του δημόσιου χρέους και τη διατηρήσιμη ταχύρυθμη ανάπτυξη.

Όσο αποστρέφονται τη «βόμβα» αυτή τα πρόσωπα και η πολιτική βούληση, οι λύσεις γίνονται ολοένα και ανέφικτες και οδυνηρότερες για τους εργαζομένους. Διότι, βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος είναι η εξασφάλιση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων (που δεν υπάρχουν), τα οποία, πέρα από τη μείωση του δημόσιου χρέους, θα επέτρεπαν την κάλυψη ή ανάληψη πρόσθετων μελλοντικών υποχρεώσεων των ασφαλιστικών ταμείων, ώσπου να εξυγιανθούν πλήρως μετά την αναγκαία μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης.

Από στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει ότι οι άδηλες υποχρεώσεις (παρούσα αξία των μελλοντικών υποχρεώσεων, μετά την αφαίρεση των εισφορών) των ασφαλιστικών ταμείων που συνδέονται με τις αυξανόμενες δαπάνες λόγω της γήρανσης του πληθυσμού ανέρχονταν το 1996 (σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ) στο 110% του ΑΕΠ!

Εάν μάλιστα δεν συμπεριλαμβανόταν σε αυτές και η συμμετοχή του κρατικού προϋπολογισμού, η παρούσα αξία των μελλοντικών υποχρεώσεων του ασφαλιστικού συστήματος θα ανερχόταν στο 196% του ΑΕΠ!

Πλήρης, δηλαδή, χρεοκοπία. Κι όμως ημείς άδομεν μαζί με τους «βολεμένους», όπως θα έλεγε και ο πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γιάννος Παπαντωνίου, για να μη «ξεβολευτούν» εκείνοι, αλλά να μείνουν χωρίς συντάξεις οι σημερινοί σαραντάρηδες, όπως εύστοχα είχε προειδοποιήσει ο Τάσος Γιαννίτσης.

Μία όμως πραγματική μεταρρύθμιση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος δεν σκοντάφτει μόνο στους σημερινούς «βολεμένους». Το πρόβλημα είναι κυρίως οικονομικό. Γιατί, για να εκδηλωθεί μια τέτοια θαρραλέα πολιτική βούληση, πέρα από τις αντιδράσεις που θα συναντήσει, πρέπει να εξασφαλιστούν και οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Πρώτον, δραστική μείωση του δημόσιου χρέους για να μπορεί ο κρατικός προϋπολογισμός να αναλάβει τις παραπάνω δυσβάσταχτες μελλοντικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων.

Δεύτερον, τεκμηρίωση της βιωσιμότητας μιας αναγκαίας και πραγματικής μεταρρύθμισης.

Τρίτον, μείωση του κόστους της ασφάλισης, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, αύξηση της απασχόλησης.

Τέταρτον, εξασφάλιση της αναγκαίας φερεγγυότητας ότι θα παρέχονται οι συντάξεις χωρίς προβλήματα.

Πέμπτον, συσσώρευση κεφαλαίων με συνετή διαχείριση και κατάλληλα χρηματοοικονομικά εργαλεία.

΄Έκτον, αποτελεσματικός διανεμητικός τρόπος χρηματοδότησης της κύριας σύνταξης.