Το όχι στην Τουρκία είναι πράξη ευθύνης και προοπτικής
Το γεγονός ότι κάνει ζέστη, ότι είμαστε στο κορύφωμα της θερινής ραστώνης και ότι η πρωτεύουσα είναι άδεια δεν μας πτοεί – πρέπει να ξέρουμε όσα περισσότερα γίνεται και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Στο χορό λοιπόν των αρνήσεων για πλήρη και ισότιμη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση προστέθηκε και η Δανία, πλάι στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία και αρκετές ακόμα που δεν το έχουν δηλώσει δημοσίως, αλλά είναι έτοιμες να το κάνουν. Στην αρχή υπήρχαν μοναχικές φωνές, όπως αυτή του πρώην Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν που αναρωτιόταν ποια είναι τα σύνορα της Ευρώπης και ποιες επιτέλους χώρες περιλαμβάνει η ήπειρός μας. Αναρωτιόταν επίσης γα τη συνάφεια της καταγωγής της Τουρκίας με την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που δεν έχει να κάνει μόνο με το θρήσκευμα, αλλά με το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων της.
Αρκετοί επιτέθηκαν τότε στον Ντ’ Εστέν κατηγορώντας τον για συντηρητισμό και κρυμμένο ρατσισμό. Το ίδιο έκαναν σε όσους τολμούσαν να αρθρώσουν αντίρρηση για το μέλλον της Ευρώπης μέσα από συνεχείς διευρύνσεις. Τυχαία ή όχι οι επικριτές των προβληματισμένων φωνών ήσαν είτε ακραιφνείς υποστηρικτές του άκρατου αμερικανικού φιλελευθερισμού, είτε όψιμοι φιλελεύθεροι προερχόμενοι από την Αριστερά. Πρόκειται για τους ίδιους που πριν από λίγα χρόνια είχαν ανακαλύψει τη γοητεία του ΝΑΤΟ στηρίζοντας φανατικά τους βομβαρδισμούς και την καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας, για να στηρίξουν -εύλογα- στη συνέχεια και την εκστρατεία κατά του Ιράκ. Όλα αυτά στο όνομα ενός αδιευκρίνιστου ανθρωπισμού και φυσικά στο όνομα της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που θίγονταν είτε από τον Μιλόσεβιτς (Κοσοβάροι) είτε από τον Σαντάμ (Κούρδοι κ.ά.).
Οι κύκλοι αυτοί έκαναν ηθελημένα ή όχι ένα βασικό σφάλμα που δεν περνούσε απαρατήρητο από όσους είχαν σχέση με τα διεθνή πράγματα: Ταύτιζαν τις οργανώσεις και τις συμμαχίες θεωρώντας πως αφού είναι ο ανατολικός συνασπισμός των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού που ηττήθηκε, όλοι πρέπει να συσπειρωθούν γύρω από τον φορέα που ίδρυσε ο νικητής, γύρω δηλαδή από το ΝΑΤΟ. Έτσι, υποστήριξαν και είδαν με χαρά να γίνονται μέλη της ατλαντικής συμμαχίας πρώην κομουνιστικές χώρες (Τσεχία, Πολωνία, Ουγγαρία), οι οποίες μάλιστα αναλάμβαναν πρόθυμα να εισηγηθούν την επίθεση στην πρώην φίλη σύμμαχό τους Γιουγκοσλαβία.
Αφού η είσοδος στο ΝΑΤΟ, σκέφθηκαν, ήταν τόσο απλή γιατί να μην αλωθεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση τόσο εύκολα και γρήγορα με μαζικές εισόδους χωρών έτσι ώστε να μεγαλώσει και η δυσκολία συνεννόησης; Σωστό το σχέδιο, αλλά προσκρούει σε έναν παράγοντα που υποτίμησαν και οι Αμερικανοί και οι φίλοι τους: Υπάρχουν χώρες της γηραιάς ηπείρου που πιστεύουν πραγματικά στην προοπτική στενής συνεργασίας και ένωσης τελικά της Ευρώπης, χώρες που είναι σε θέση να δουν και το τυρί και τη φάκα. Γιατί η μαζική διεύρυνση ήταν και είναι μια μεγάλη παγίδα και μια τεράστια απάτη.
Οι ΗΠΑ και οι φίλοι των συμφερόντων τους ξέρουν καλά ότι όσο περισσότερα και ανώριμα για ένταξη είναι τα μέλη της ΕΕ τόσο θα δυσκολεύει η ζωή της ΕΕ και τούτο είναι κάτι που ευνοεί τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν μάλιστα ελέγχουν τις μισές από τις χώρες-μέλη είτε απευθείας (π.χ. Δημοκρατίες της Βαλτικής) είτε μέσω της εκπροσώπου τους Βρετανίας, τόσο μεγαλύτερα προβλήματα θα δημιουργούνται στα ούτως ή άλλως ατελή θεσμικά όργανα της Κοινότητας. Να όμως που το μεγάλο σχέδιο των ΗΠΑ για είσοδο (και) της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν περπατάει. Προσκρούει ακόμα και σε παραδοσιακούς τους φίλους, όπως είναι η Δανία, ο πρωθυπουργός της οποίας ¶ντερς Ράσμουσεν εύλογα «δυσκολεύεται να φανταστεί πως τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ μπορεί να φτάσουν σε χώρες όπως η Συρία ή το Ιράκ», ενώ παρατηρεί πως «δύσκολα θα προσαρμοστεί ο τουρκικός πολιτισμός στην Ευρώπη» γι’ αυτό και προτείνει «στους νέους γείτονες ευρωπαϊκή συνεργασία διαφορετική από μια πλήρη ένταξη». Ενδιαφέροντα νέα για την Ευρώπη. Μοιάζει να αρχίζει να σκέπτεται και να εξετάζει σοβαρά το μέλλον της στη βάση των δικών της γεωγραφικών, ιστορικών, πολιτισμικών δεδομένων και όχι εκείνων που σχεδιάζονται πέραν του Ατλαντικού.
Θα υπάρχει διάρκεια; Είναι κάτι που θα φανεί γρήγορα, μια και τυπικά η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία έχει προσδιοριστεί για το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου. Εκεί θα καταδειχθεί σε ποιον βαθμό η ΕΕ παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό της και το μέλλον της ή έχει ενδώσει στη λογική των πιέσεων και των εκβιασμών.
Παρά τη ζέστη και τη ραστώνη, δεν βλάπτει να είμαστε μέσα στα πράγματα. Ακόμα και παραμονή Δεκαπενταύγουστου…