Θα αντιμετωπίσουμε την πιο «άγρια Δύση»;

Οι περισσότεροι αναμένουν ραγδαία ανατίμηση του γουάν, ανάλογη με τις λαμπρές επιδόσεις τις κινέζικης οικονομίας και τους εκπληκτικούς αναπτυξιακούς ρυθμούς που επιτυγχάνει. Πολλοί είναι και εκείνοι που στις προβλέψεις τους λαβαίνουν υπόψη την αναμφισβήτητη «κινέζικη σοφία» και πιστεύουν ότι η ανατίμηση του γουάν θα είναι απόλυτα συγκρατημένη, καθώς η Κίνα δεν θα ήθελε να χάσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του «φτηνού» (υποτιμημένου) νομίσματός της.

Τα ερωτήματα που κυριαρχούν στους διεθνείς οικονομικούς κύκλους, γύρω από τη μελλοντική πορεία της ισοτιμίας του γουάν, είναι:

– Το γουάν θα μπορέσει να αποτελέσει διεθνές νόμισμα, να επιβληθεί στις διεθνείς συναλλαγές και να καταστεί αποταμιευτικό και αποθεματικό χρήμα;
– Το κινέζικο νόμισμα θα μπορέσει να κλονίσει τη θέση του δολαρίου, ως μοναδικού στηρίγματος του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος; Κάτι που το ευρώ δεν κατόρθωσε να πετύχει, για λόγους οικονομικούς και, κυρίως, πολιτικούς.
– Ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες της κινέζικης οικονομίας; Θα μπορέσει να συνεχίσει τη σημερινή ακάθεκτη αναπτυξιακή της πορεία και με ποιες μεθοδεύσεις θα καταφέρει ο σοφός Κινέζος να αποφύγει τον σκόπελο της έλλειψης ενεργειακών πόρων;
– Η νομισματική μεταρρύθμιση θα επηρεάσει και πόσο τους τωρινούς ρυθμούς ανάπτυξης της κινέζικης οικονομίας;
– Οι χώρες της Κασπίας, η Ρωσία και το Ιράν θα θελήσουν να «συνδράμουν» την προσπάθεια της Κίνας να εξασφαλίσει συνεχή ροή ενεργειακών πόρων; Μήπως οι χώρες αυτές κρατάνε στα χέρια τους την τύχη της κινέζικης οικονομίας;

Θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τις σωστές απαντήσεις στα πέντε παραπάνω ερωτήματα, που άμεσα συνδέονται με τη διεθνή «καριέρα» του γουάν, αλλά και με το μέλλον της παγκοσμιοποίησης και της «pax americana». Πάντως πρέπει να τονίσουμε ότι η επιβολή δασμών και εισαγωγικών επιβαρύνσεων στα εισαγόμενα κινέζικα προϊόντα, που άρχισε να εφαρμόζει η ΕΕ από την 1η Αυγούστου, αποτελεί το πρώτο ρήγμα στο σκάφος της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας από κινέζικες «ρουκέτες». Και θα ακολουθήσουν και άλλα, καθώς οι θαυμαστές του χωρίς όρια τάχα ελεύθερου ανταγωνισμού περιδεείς καταφεύγουν στην κρατική εξουσία ζητώντας προστασία από την κινέζικη καταιγίδα που -όχι και ξαφνικά- ξέσπασε επάνω τους. Μέχρι τώρα οι νεοφιλελεύθεροι, κυρίαρχοι των αγορών και των μέσων παραγωγής, είχαν καταδικάσει σε εξαθλίωση όλους τους εργαζόμενους και τους χαμηλοεισοδηματίες. Τώρα αυτοί οι εξαθλιωμένοι παίρνουν την εκδίκησή τους. Έγιναν οι καταναλωτές των φτηνών κινέζικων προϊόντων και αναγκαστικά περιφρονούν τα πανάκριβα επώνυμα δυτικά προϊόντα. Και τώρα στα ερωτήματά μας:

α) Η Κίνα ως υπερδύναμη, με μεγάλα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα καταστεί ο κυριότερος εταίρος στις διεθνείς συναλλαγές. Θα έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στο διεθνές εμπόριο, τόσο από την πλευρά των εξαγωγών όσο και των εισαγωγών. Οι εισαγωγικές της ανάγκες είναι απεριόριστες, καθώς θα αναπτύσσεται και στην Κίνα η καταναλωτική κοινωνία. Αυτή η τόσο εκτεταμένη συμμετοχή της στο διεθνές εμπόριο θα βοηθήσει το γουάν να καταστεί γρήγορα διεθνές νόμισμα, που να γίνεται δεκτό στις διεθνείς συναλλαγές και αποδεκτό ως αποταμιευτικό και αποθεματικό χρήμα. Εφόσον φυσικά συντρέξουν δύο βασικές προϋποθέσεις: αφενός η σταθερότητα της ισοτιμίας του με τα άλλα διεθνή νομίσματα (δολάριο, ευρώ και γιεν) και αφετέρου ο πολλαπλασιασμός των συναλλαγών σε γουάν στις χρηματοπιτωτικές αγορές. Πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλές μεγάλες τράπεζες των δυτικών χωρών ετοιμάζουν τη στρατηγική τους για να εγκαταστήσουν υποκαταστήματα στην Κίνα, γεγονός που σημαίνει ότι προβλέπουν πως γρήγορα το γουάν θα κατακτήσει εξέχουσα θέση στις διεθνείς συναλλαγές και στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

β)Θα μπορέσει το γουάν να κλονίσει το δολάριο; Το δολάριο σήμερα κυριαρχεί ως το μοναδικό στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος, αλλά και του καπιταλισμού γενικότερα. Η δύναμή του βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις οικονομικές δυνατότητες των ΗΠΑ. Η Κίνα σε οικονομική ευρωστία και μεγέθη υπερτερεί καταφανώς των ΗΠΑ. Η μεγάλη διεθνής εμβέλεια του δολαρίου στηρίζεται κυρίως στις μεγάλες πολιτικές και στρατιωτικές δυνατότητες της αμερικανικής υπερδύναμης και στον ψυχολογικό παράγοντα, που θεωρεί τις ΗΠΑ εγγυήτρια δύναμη στη διασφάλιση του καπιταλισμού. Αυτά τα πλεονεκτήματα σύντομα θα είναι σε θέση να τα χτυπήσει η Κίνα. Κάτι που δεν κατάφερε (ή δεν θέλησε) να πετύχει η ΟΝΕ, υπόδουλη στις προσταγές της Ουάσινγκτον. Τώρα η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας αγοράζει δολάρια και δολαριακούς πιστωτικούς τίτλους και πουλάει γουάν. Όταν συγκεντρώσει μεγάλα αποθέματα δολαρίων, θα μπορέσει να χτυπήσει αποτελεσματικά το δολάριο, που έχει στο παθητικό του το δίδυμο έλλειμμα των ΗΠΑ (εμπορικό και δημοσιονομικό) και την πρόσφατη περιπέτεια της υποτίμησής του. Γεγονότα που κλόνισαν τη θέση του και μείωσαν την εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του να αποτελεί εσαεί στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και να κυριαρχεί στις διεθνείς συναλλαγές.

γ)Ποιες είναι οι δυνατότητες της οικονομίας της Κίνας; Οι δυνατότητες φαίνεται να είναι απεριόριστες και αναφαίνονται βαθμιαία, καθώς προχωρεί η οικονομική της ανάπτυξη, όπως συμβαίνει συνήθως στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Είναι το μεγαλύτερο πληθυσμιακό κέντρο, διαθέτει μια τεράστια αγορά 1,6 δισ. καταναλωτών και εσχάτως έχει καταστεί το «εργοστάσιο του πλανήτη». Στερείται βέβαια ενεργειακών πόρων και ορισμένων βιομηχανικών πρώτων υλών, έχει όμως το μεγάλο πλεονέκτημα του ανεξάντλητου, πειθαρχημένου και φτηνού εργατικού δυναμικού. Και ακόμη διατηρεί συγκρατημένη κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Ο κινέζικος λαός δεν έχει προσβληθεί ακόμη από την καταναλωτική μανία της Δύσης, ασφαλώς και λόγω του χαμηλού ατομικού εισοδήματος. Οι σημερινοί υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Κίνας φυσικά δεν θα μπορέσουν να διατηρηθούν για πολλά χρόνια. Τώρα το ενδιαφέρον της θα πρέπει να επικεντρωθεί στην έρευνα και τεχνολογία για να μπορέσει να διασφαλίσει και στο μέλλον ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Γιατί δεν θα έχει πάντα το πλεονέκτημα του φτηνού εργατικού δυναμικού και της συγκρατημένης καταναλωτικής μανίας.

Οι οικονομικές δυνατότητες φθίνουν και όσο αποδίδουν πρέπει να αναζητούμε νέες. Το αξίωμα αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχάσει ο σοφός Κινέζος. Η Κίνα μπορεί να αποφύγει με σχετική ευκολία τον σκόπελο της ενεργειακής ανεπάρκειας, καθώς γειτονεύει με πετρελαιοπαραγωγές χώρες (Ρωσία, Ιράν, χώρες τέως ΕΣΣΔ), οι περισσότερες των οποίων δεν ακολουθούν τις εντολές της ηγεσίας των ΗΠΑ. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε οι ΗΠΑ προσπαθούν να στήσουν προγεφυρώματα πλησίον της Κίνας και της Ρωσίας. Ήδη η Κίνα έχει συνάψει τις συμμαχίες της.

δ)Πόσο θα επηρεάσει η νομισματική μεταρρύθμιση της 21ης Ιουλίου τους σημερινούς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της κινέζικης οικονομίας; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό συναρτάται με την πορεία της ισοτιμίας του γουάν. Οι σημερινοί υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων βασική θέση έχει η ζωηρή εξαγωγική δραστηριότητα των κινέζικων επιχειρήσεων. Εάν το γουάν υπερτιμηθεί, θα υπάρξει αρνητική επίπτωση στις κινέζικες εξαγωγές. Και φυσικά για τον λόγο αυτόν οι ΗΠΑ και η ΕΕ πίεζαν την Κίνα να προβεί σε υπερτίμηση του νομίσματός της. Στις 21 Ιουλίου η Κίνα αποδέσμευσε το νόμισμά της από το δολάριο και προέβη στην ανατίμησή του κατά το ευτελές ποσοστό 2,1%. Η ισοτιμία του συνδέθηκε με ένα πακέτο νομισμάτων (δολάριο, ευρώ, γιεν), που σημαίνει ότι θα ακολουθεί τις όποιες διακυμάνσεις των ισοτιμιών των άλλων διεθνών νομισμάτων. Μέχρι τώρα δεν έχει σημειωθεί άλλη υπερτίμηση του γουάν. Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας κατάφερε να διατηρήσει τη σταθερότητα του νομίσματος, παρά τις αντίθετες προβλέψεις πολλών ειδικών της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Εάν δεν υπερτιμηθεί το γουάν έναντι του δολαρίου και του ευρώ, τότε τα κινέζικα προϊόντα θα εξακολουθήσουν να είναι φτηνά και θα διατηρήσουν τη ζήτησή τους στις διεθνείς αγορές. Διαφορετικά θα επηρεαστεί αρνητικά η εξαγωγική δραστηριότητα της Κίνας. Σοβαρός παράγων είναι και η τιμή του πετρελαίου. Η αύξηση της τιμής θα επηρεάσει υψωτικά το κόστος, καθώς το πετρέλαιο τιμολογείται σε δολάρια. Όλα λοιπόν εξαρτώνται από την πορεία της ισοτιμίας του γουάν.

ε) Το τελευταίο ερώτημα είναι καθαρά πολιτικό. Ήδη η Κίνα έχει εξασφαλίσει ενεργειακή συμμαχία με τη Ρωσία το Ιράν και ορισμένες χώρες της Κασπίας, για να πετύχει συνεχή ροή πετρελαίου στη χώρα. Επομένως ο «πόλεμος» περιορίζεται στο ύψος της τιμής του πετρελαίου. Μια αύξηση της τιμής στα 70 δολάρια/βαρέλι θα στοιχίσει στην Κίνα μείωση του σημερινού ρυθμού ανάπτυξης κατά 2 μονάδες περίπου. Η Κίνα θα βρίσκει πετρέλαιο. Πόσο όμως θα το πληρώνει;

Η προσπάθεια των δυτικών χωρών στρέφεται τώρα στην αποδυνάμωση των δυνατοτήτων της οικονομίας της Κίνας. Και κυρίως στην εξουδετέρωση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων. Οι Δυτικοί με όπλα την τιμή του πετρελαίου, την επιβολή εισαγωγικών επιβαρύνσεων εις βάρος των κινέζικων προϊόντων και με τον περιορισμό των αμοιβών των εργαζομένων προσπαθούν να κερδίσουν πόντους στην ανταγωνιστικότητα. Ήρθε η ώρα να γνωρίσουν οι εργαζόμενοι την πιο άγρια επίθεση του νεοφιλελευθερισμού της Δύσης. Άγρια Δύση.