Τι επέβαλε την άρον-άρον απόφαση για την αγορά των F-16!

Οι πληροφορίες μας λένε ότι οι αντιδράσεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι μεγάλες, ακριβώς λόγω του αιφνιδιασμού που υπήρξε όχι μόνο στην κοινοβουλευτική ομάδα, αλλά ακόμη και σε υπουργούς και μέλη της κυβέρνησης που δεν συμμετείχαν στο ΚΥΣΕΑ και έμαθαν την απόφαση από τα ΜΜΕ, ενώ βέβαια δεν αναφέρουμε το κόμμα της ΝΔ στη Ρηγίλλης, εκεί όπου ούτε ο Γραμματέας Βαγγέλης Μεϊμαράκης δεν ήταν ενημερωμένος.

Στο κυβερνητικό μπλοκ υπάρχουν βουλευτές οι οποίοι γκρινιάζουν τόσο για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε όσο και για την ουσία της απόφασης, ενώ εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις για τη μονομερή εξάρτηση της Πολεμικής Αεροπορίας από τους Αμερικανούς και τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν στην εξωτερική πολιτική της χώρας.

Την ίδια δυσφορία έχει εκφράσει και ο Γραμματέας του κόμματος κ. Μεϊμαράκης, επικεντρώνοντας πάντως την κριτική του στο ότι δεν ακολουθήθηκαν διαδικασίες διεθνούς διαγωνισμού και διαφάνειας, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να φαίνεται ανακόλουθη σε σχέση με όσα προεκλογικά είχε υποσχεθεί.

Είναι ενδεικτικό πάντως ότι μέχρι την ώρα που άρχισε η συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, την περασμένη Τρίτη, κανείς δεν είχε υποψιαστεί το παραμικρό για τη συζήτηση του θέματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το θέμα δεν ήταν γραμμένο ούτε στην ημερήσια διάταξη του ΚΥΣΕΑ, ενώ οι δημοσιογράφοι που κάνουν το σχετικό ρεπορτάζ ειδοποιήθηκαν, όταν πλέον είχε αρχίσει το ΚΥΣΕΑ, τηλεφωνικά, από συνεργάτη του υπουργού Άμυνας ότι θα συζητηθεί η αγορά των αεροσκαφών.

Και βέβαια δεν είναι καθόλου αμελητέο το γεγονός ότι η συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ έγινε με τον κατ’ εξοχήν αρμόδιο Αρχηγό της Αεροπορίας να βρίσκεται στις ΗΠΑ, πράγμα που ενισχύει τα ερωτήματα για το τι ακριβώς συνέβη και αναγκάσθηκε η κυβέρνηση άρον-άρον να ανακοινώσει ότι επιλέγει τα αμερικανικά αεροσκάφη για τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Οι περισσότεροι πάντως από το κυβερνητικό στρατόπεδο εκφράζουν τους φόβους τους για τις επιπτώσεις που θα έχει η μονομερής αυτή απόφαση κυρίως στις σχέσεις της χώρας μας με την Ευρωπαϊκή Ενωση και συγκεκριμένα με τις τέσσερις χώρες της κατασκευάστριας κοινοπραξίας και κυρίως με τον γαλλογερμανικό άξονα, ενώ παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό για τα ανταλλάγματα που πήρε η ελληνική από την αμερικανική κυβέρνηση για την παραγγελία αυτή…

Συνδέεται άραγε η απόφαση αυτή με τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις στα σοβαρά εθνικά μας θέματα; Συνδέεται με τις εξελίξεις στο Σκοπιανό, στο Κυπριακό καθώς και με το θέμα της υπογραφής του Πρωτοκόλλου της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση;

Οι πληροφορίες πάντως λένε ότι για την αιφνιδιαστική απόφαση δυσφορία και παράπονα έχουν εκφράσει και οι χώρες που μετέχουν στην κοινοπραξία που κατασκευάζει τα Γιουροφάιτερ για την αθέτηση των υποσχέσεων της Ελλάδας για αγορά των ευρωπαϊκών αυτών αεροσκαφών, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινή αμυντική πολιτική και ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των εξοπλισμών.

Γεγονός είναι πάντως ότι δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι η επιλογή αυτή συνδέεται με τη γενικότερη στροφή που έχει κάνει ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής προς την αμερικανική πολιτική, κρατώντας πλέον αποστάσεις από ορισμένες ευρωπαϊκές πολιτικές. Η στροφή αυτή ήταν φανερή και στο τελευταίο ταξίδι του πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον και επισφραγίστηκε από την απόφαση αυτή… Το θέμα είναι να δούμε αν τη χειρονομία αυτή θα την αναγνωρίσουν οι Αμερικανοί και αν τα ανταλλάγματα θα είναι ορατά και ωφέλιμα για τα συμφέροντα της χώρας… Να δούμε δηλαδή αν θα υπάρξει και η συνέχεια της επιλογής αυτής, με τις δύο χώρες να είναι αμοιβαία ωφελημένες.

Σαμπάνιες στη Lockheed

Η σαμπάνια θα έρρευσε άφθονη αυτήν την εβδομάδα στο Τέξας των ΗΠΑ, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της Lockheed Martin, κατασκευάστριας εταιρείας των μαχητικών F-16. Η απόφαση -με συνοπτικές διαδικασίες- της ελληνικής κυβέρνησης για την παραγγελία των 40 αεροσκαφών έδωσε το απαιτούμενο φιλί της ζωής στη γραμμή παραγωγής των συγκεκριμένων αεροσκαφών και ταυτόχρονα δίνει απόλυτο προβάδισμα στους Αμερικανούς για να πουλήσουν ακόμη 40 αεροσκάφη στην Ελλάδα μέχρι το 2015 και να πάρουν όχι απλώς τη μερίδα του λέοντος, αλλά όλη την «πίτα» του εξοπλιστικού προγράμματος της Πολεμικής Αεροπορίας.

Έκπληξη στο ΓΕΑ

Η απόφαση του ΚΥΣΕΑ -όπως είπαμε- αιφνιδίασε τους πάντες, ακόμη και κορυφαία στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας, που δεν περίμεναν αυτές τις διαδικασίες, ούτε πολύ περισσότερο τον αριθμό που ανακοινώθηκε. Στο ΓΕΑ όλοι συζητούσαν την προμήθεια 15 έως 20 το πολύ F-16 με τη δικαιολογία της αναπλήρωσης απωλειών και στη συνέχεια έκαναν λόγο για αεροσκάφος τέταρτης γενιάς, που θα επιλεγόταν φυσικά μέσω διεθνούς διαγωνισμού. Αντί για όλα αυτά ακολουθήθηκαν αστραπιαίες διαδικασίες, δείχνοντας ότι οι αποφάσεις είχαν ληφθεί αρκετό καιρό πριν, από την περίοδο που την Ουάσινγκτον είχαν επισκεφθεί ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Άμυνας. Το πρώτο μάλιστα ραντεβού που είχε πραγματοποιήσει ο κ. Σπηλιωτόπουλος στην αμερικανική πρωτεύουσα τον περασμένο Μάρτιο ήταν με τους ανθρώπους της κατασκευάστριας εταιρείας των F-16 και η απόφαση που ασφαλώς είναι πολιτική επιλογή δικαιολογεί τη «ζεστασιά» που επικρατεί στις σχέσεις Αθήνας – Ουάσινγκτον τους τελευταίους μήνες.

Αναμονή για τους Ευρωπαίους

Όμως ταυτόχρονα η απόφαση αυτή προκαλεί κατάρρευση στις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους, οι οποίοι ανέμεναν -και αναμένουν- τη στήριξη του προγράμματος Γιουροφάιτερ. Από την άλλη, οι Γάλλοι ήλπιζαν ότι θα είχαν έστω την ευκαιρία συμμετοχής στον διαγωνισμό για αεροσκάφος τέταρτης γενιάς με υποψήφιο το Ραφάλ. Η αγορά σαράντα F-16 ελαχιστοποιεί τις ελπίδες όλων των Ευρωπαίων, αφού η Αεροπορία με αυτά τα αεροσκάφη καλύπτεται τουλάχιστον μέχρι το 2012, τότε που στην αγορά θα έχει μπει και το αμερικανικό αεροσκάφος τέταρτης γενιάς JSF και οι Αμερικανοί θα έχουν και τότε τον πρώτο λόγο.

Ξέχασαν τον διαγωνισμό

Οι συνοπτικές διαδικασίες που ακολούθησε η κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα της διακρατικής συμφωνίας, δεν την απάλλαξαν από τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για απευθείας ανάθεση σε συγκεκριμένη αμερικανική εταιρεία ενός προγράμματος-«μαμούθ», τη στιγμή που σύσσωμη η πολιτική ηγεσία του Πενταγώνου σε κάθε ευκαιρία έλεγε ότι όλες οι αγορές θα γίνονταν μέσω διαγωνισμών. Τη λύση του διαγωνισμού υποστήριζε και ο Εισαγγελέας Ζορμπάς, ο οποίος, όταν ρωτήθηκε μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, απάντησε απλώς ότι «πρόκειται για πολιτική απόφαση».

Είχε γίνει προσφορά

Η αλήθεια είναι ότι η ηγεσία του Πενταγώνου συζητούσε εδώ και καιρό με τους ανθρώπους της Lockheed Martin την προμήθεια των αεροσκαφών.

Τον περασμένο Ιανουάριο οι Αμερικανοί είχαν κάνει εκτενή ενημέρωση στο Πεντάγωνο, δίνοντας μάλιστα και προσφορά 1,15 εκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά 20 αεροσκαφών. Τώρα πώς η ηγεσία του Πενταγώνου υποστηρίζει ότι τα χρήματα που θα πληρώσουμε για 30 αεροσκάφη είναι 1,1 εκατομμύριο δολάρια, είναι άξιο απορίας.

Εξάλλου, η τιμή των αεροσκαφών είναι δεδομένο ότι θα ανέβει αρκετά, αφού όταν επιλέγεται η λύση της διακρατικής συμφωνίας, οι τιμές δεν είναι εγγυημένες και δεν μπορούν να μπουν και ρήτρες σε περίπτωση καθυστέρησης στην παράδοση των αεροσκαφών.

Ένα ακόμη «μείον» αυτής της λύσης είναι ότι δεν μπορούν με βάση την αμερικανική νομοθεσία να δοθούν αντισταθμιστικά οφέλη. Φυσικά, όμως, περιορίζεις στο ελάχιστο τη δράση των μεσαζόντων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν…

Επιφυλάξεις

Όμως η σκληρότερη κριτική που δέχεται η κυβέρνηση για την αστραπιαία απόφασή της δεν είναι από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο προσπαθεί να βρει σώνει και καλά σκάνδαλο στους οικονομικούς όρους της συμφωνίας, που έτσι κι αλλιώς δεν είναι ακόμη γνωστοί.

Υπάρχουν εντονότατες επιφυλάξεις σε επιχειρησιακό επίπεδο για τα F-16 Block 52 Plus. Και όχι τυχαία, ούτε ατεκμηρίωτα. Τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν σε ορισμένα από τα 60 αεροσκάφη αυτού του τύπου που είχε παραλάβει η ελληνική Πολεμική Αεροπορία από το 2003, από τη μέχρι τώρα επιχειρησιακή τους δράση, είναι πολλά.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2004 η διαθεσιμότητα αυτών των πλέον καινούργιων και σύγχρονων αεροσκαφών ήταν εξαιρετικά χαμηλή, χαμηλότερη ακόμη και από πολύ παλαιότερα αεροσκάφη.

Το πρώτο πεντάμηνο του 2005, παρά τις επιδιορθώσεις και βελτιώσεις που υπέστησαν τα αεροσκάφη, η διαθεσιμότητά τους παρέμεινε σε ποσοστά πολύ κάτω των ελάχιστων που απαιτεί η ΠΑ.

Επιπλέον, παρουσιάστηκαν προβλήματα στις καλωδιώσεις που θα υποδέχονταν το σύστημα αυτοπροστασίας ASPIS. Προβλήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις, όπως αναφέρεται και σε σχετική έκθεση του ΓΕΑ. Προβλήματα σημαντικά υπάρχουν και με τις πρόσθετες δεξαμενές καυσίμου και όλα αυτά επιβεβαιώνονται και από την ηγεσία του Πενταγώνου εγγράφως!

Επίσης, δεν είναι μυστικό ότι τα παλαιότερα F-16 Block 30 έχουν παρουσιάσει σημαντικότατα προβλήματα ρωγμών στα δομικά τους μέρη, έχουν ήδη υποστεί μεγάλες και πολυέξοδες επισκευές και θα υπάρξει και νέος κύκλος εργασιών.

Είναι αν μη τι άλλο εύλογο το ερώτημα μετά από όλα αυτά γιατί αυτή η απίστευτη βιασύνη για την αγορά των συγκεκριμένων αεροσκαφών, από τη στιγμή που δεν υπήρχε καμία μελέτη σκοπιμότητας ή αναγκαιότητας της αγοράς από την Αεροπορία, δεν υπήρξε γνωμοδότηση της Επιτροπής Προμηθειών και ούτε καν έχει εγκριθεί το πενταετές εξοπλιστικό πρόγραμμα. Η νομιμότητα της απόφασης ασφαλώς θα γίνει αντικείμενο έντονης κριτικής από το ΠΑΣΟΚ που δεν ξεχνά το κυνηγητό των δικών της υπουργών και διψάει για… εκδίκηση. Η απάντηση ότι πρόκειται για πολιτική απόφαση δεν είναι αρκετή, αφού ένα ερώτημα μένει αναπάντητο: Εμείς τι κερδίζουμε από την απόφαση αυτή;

Ξεπεράστηκαν τα προβλήματα;

Από την πλευρά πάντως του υπουργείου Εθνικής Άμυνας σε σχέση με τις επιφυλάξεις που εκφράζονται και σύμφωνα με έγκυρους κύκλους του, το F-16 είναι ένα αεροσκάφος που υπηρετεί την Πολεμική Αεροπορία για 17 συνολικά χρόνια. Τα F-16 Block 52+, η τελευταία έκδοση του F-16, είναι μια εξελιγμένη πλατφόρμα με προηγμένα συστήματα, πολλά από τα οποία τοποθετούνται για πρώτη φορά παγκοσμίως σε αεροσκάφη. Τα όποια προβλήματα των αεροσκαφών F-16 Block 52+ έχουν κατά πολύ μεγάλο ποσοστό ξεπεραστεί και αυτήν τη στιγμή το αεροσκάφος είναι πλήρως εκμεταλλεύσιμο από την Πολεμική Αεροπορία.

Συγκεκριμένα:

·• Το σύστημα του ραντάρ είναι νέας σχεδίασης υλικό, με μεγαλύτερες επιχειρησιακές δυνατότητες από το αντίστοιχο του F-16 Block 50. Η Πολεμική Αεροπορία αντιμετώπισε στην πρώτη περίοδο λειτουργίας του κάποια προβλήματα, τα οποία έχουν επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό μετά από μια σειρά τροποποιήσεων, σε συνεργασία με την κατασκευάστρια εταιρεία.

·• Οι σύμμορφες δεξαμενές είναι και αυτό ένα νέο σύστημα στα αεροσκάφη που η Πολεμική Αεροπορία χρησιμοποίησε πρώτη παγκοσμίως. Τα όποια δομικά προβλήματα παρουσιάστηκαν επιλύονται με αναβάθμιση-τροποποίηση του υλικού. Όσον αφορά τη χρήση των δεξαμενών, αυτές χρησιμοποιούνται καθημερινά χωρίς να παρουσιάζουν προβλήματα.

·• Οι αστοχίες που αρχικά εντοπίστηκαν σε περιορισμένο αριθμό του κιβωτίου παρελκομένων κατά την παραλαβή των αεροσκαφών το 2003, δεν παρουσιάστηκαν εκ νέου.

·• Η μη πλήρης στεγανότητα σε θυρίδες παρελκομένων έχει ήδη αντιμετωπισθεί από τα τέλη του 2003.

·• Τα προβλήματα που διαπιστώθηκαν από τη μονάδα στις καλωδιώσεις του συστήματος αυτοπροστασίας (ASPIS) ελέγχονται με τις απαραίτητες συσκευές σε όλα τα αεροσκάφη και τα αποτελέσματα αναμένονται να ολοκληρωθούν στο τέλος του 2005. Τα όποια προβλήματα θα διορθωθούν πριν από την εγκατάσταση στο αεροσκάφος του συστήματος αυτοπροστασίας ASPIS.