Η Ευρώπη μπροστά στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη

Στο γεγονός ότι οι δράστες προέρχονται από τη μουσουλμανική κοινότητα της ίδιας της Μ. Βρετανίας. Είναι νέοι, γεννημένοι και σπουδαγμένοι στη Μ. Βρετανία. Νέοι, επίσης, που δεν μπορούν να καταταχθούν σε φτωχούς και απόκληρους μιας κοινωνίας, που γίνονται εύκολα ανάλωμα φανατισμού, λόγω κοινωνικού περιθωρίου και κοινωνικής απελπισίας.

Το ίδιο φαινόμενο είχε παρατηρηθεί στους δράστες του τρομοκρατικού πλήγματος κατά των Διδύμων Πύργων της Ν. Υόρκης. Οι δράστες ήταν και εκεί νέοι, σπουδαγμένοι, με καλές κοινωνικές προοπτικές. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τον ρόλο του ιδεολογικού παράγοντα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, της ισλαμικής ιδεολογίας, που συγχέεται, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, με την εθνικο-θρησκευτική ταυτότητα. Στο πνεύμα αυτό, ακόμη και αποτρόπαιες πράξεις, όπως τα τυφλά χτυπήματα κατά αθώων αμάχων, υπολαμβάνονται ως στρατηγικά χτυπήματα στο μαλακό υπογάστριο του αντιπάλου. Η τακτική αυτή έχει στόχο να παροξύνει όσο το δυνατόν την σύγκρουση, χωρίς όρια ή κανόνες, να διεθνοποιήσει το πεδίο μάχης και να προβάλει τις ακραίες ισλαμιστικές δυνάμεις σε ρόλο πολιτικού πρωταγωνιστή και εκδικητή του μουσουλμανικού κόσμου.

Δυστυχώς, η εικόνα αυτή προβάλλεται, εμμέσως και για άλλους λόγους, στο Ιράκ από τις ίδιες τις αμερικανικές δυνάμεις. Για να περιθωριοποιήσουν πολιτικά και να δυσφημήσουν την ιρακινή αντίσταση, την ταυτίζουν καθ’ υπερβολήν με την Αλ Κάιντα και τον τοπικό της εκπρόσωπο Ζαρκάουι. Η ισλαμιστική ιδεολογία και τρομοκρατία συγχέονται έτσι με την αντίσταση στο Ιράκ και υποβοηθούνται να καταλάβουν πολιτικά την πρώτη θέση.

Τα όρια της περίφημης «πολυπολιτισμικότητας»

Η διάπραξη των τρομοκρατικών πληγμάτων στο Λονδίνο από μουσουλμάνους βρετανούς υπηκόους έχει και μια άλλη διάσταση, που ενδιαφέρει ειδικότερα και τη χώρα μας. Ρίχνει βαριά σκιά, σε διάφορους ιδεολογικούς μύθους που συνοδεύουν την ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης, όπως η περιβόητη «πολυπολιτισμικότητα» ως πανάκεια για τη νέα εποχή.

Ασφαλώς, η μουσουλμανική κοινότητα της Μ. Βρετανίας δεν ταυτίζεται με τους δράστες και είναι άδικο και επικίνδυνο να υποστεί τις κοινωνικές συνέπειες των μεμονωμένων ατόμων που προέβησαν σε αυτές τις πράξεις. Οι οπαδοί όμως της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι παντού μια πολύ μικρή μειοψηφία. Το γεγονός ότι μέσα από τους κόλπους μιας σχετικά μικρής και ενσωματωμένης στην κοινωνία μουσουλμανικής κοινότητας ανεδείχθησαν νεαροί εθελοντές αυτοκτονίας, που ανέλαβαν τις πράξεις αυτές, δεν είναι γεγονός χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Δείχνει σαφώς, πρώτον, το μέγεθος του πολιτικού προβλήματος, που κατέστησε τους νεαρούς αυτούς βρετανούς μουσουλμάνους καμικάζι κατά της ίδιας της βρετανικής κοινωνίας και, δεύτερον, μια ισχυρή ισλαμική συνείδηση και ιδεολογία, που δεν υποχωρεί εύκολα και δεν συμβιβάζεται με μια άχρωμη και αδρανή «πολυπολιτισμικότητα».

Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το λάβουν πολύ σοβαρά υπ’ όψιν διάφοροι εγχώριοι απολογητές και προαγωγοί της περίφημης «πολυπολιτισμικότητας», σε μια χώρα μάλιστα που δεν έχει αποικιακό παρελθόν και που είχε μέχρι πρόσφατα 95%, τουλάχιστον, εθνική συνοχή.

Η θέση της Ελλάδας

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τους μουσουλμάνους, πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν επίσης ότι η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα όπως η Αγγλία ή οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Είναι χώρα που βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ χριστιανικού και μουσουλμανικού κόσμου και η οποία έχει μια ιστορία συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων με τον μουσουλμανικό κόσμο από τον 7ο αιώνα μ.Χ. μέχρι σήμερα. Η σύγκρουση αυτή δεν ήταν, ασφαλώς, μόνο θρησκευτική αλλά και εθνική, εφόσον ταυτιζόταν με την υπεράσπιση των βωμών και εστιών από την επέλαση αρχικά του αραβικού και στη συνέχεια του τουρκικού Ισλάμ.

Οι συγκρούσεις αυτές, όσο και αν ανήκουν στο παρελθόν, δεν σημαίνει ότι δεν ασκούν και σήμερα επιρροή στη διαμόρφωση των γεωπολιτικών δεδομένων στην περιοχή και δεν επηρεάζουν τα πολιτικά πράγματα, ιδιαίτερα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Απαιτείται γι’ αυτό προσοχή και σωφροσύνη για να μη φορτωθεί η χώρα και άλλα προβλήματα και πηγές ανησυχίας, εντάσεων και περιπλοκών.

Διαλεκτική σχέση τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας

Το δεύτερο δεδομένο που ανέκυψε από την τραγωδία του Λονδίνου είναι η σπουδή για τη λήψη νέων μέτρων ασφαλείας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και τη θεσμοθέτηση συστηματικής και μαζικής παρακολουθήσεως κάθε είδους ηλεκτρονικών και άλλων επικοινωνιών.

Δυστυχώς, υπάρχει μια εκλεκτική, διαλεκτική σχέση μεταξύ τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας. Η μία εκτρέφει και δικαιολογεί την άλλη σε ένα σχήμα φαύλου κύκλου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επιδιωκόμενη από τις ΗΠΑ ηγεμονία, με ιδεολογικό, πολιτικό και οικονομικό όχημα την παγκοσμιοποίηση, αξιοποιεί την παγκοσμιοποιημένη τρομοκρατία για να προωθήσει ένα παγκοσμιοποιήμενο σύστημα ασφαλείας και ελέγχου.

Η Ευρώπη μπροστά σε Σκύλλα και Χάρυβδη

Η Ευρώπη βρίσκεται έτσι σήμερα μπροστά στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη.
Όπως ο Οδυσσέας, που επέλεξε τη Σκύλλα ως το μικρότερο κακό, πρέπει και αυτή να επιλέξει το μικρότερο κακό, δηλαδή ένα ανεκτό επίπεδο κινδύνου και κόστους, και να μη διολισθήσει, με αφορμή την τρομοκρατία, σ’ ενός είδους ολοκληρωτισμό ασφαλείας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα υποθήκευε τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των λαών και θα υπέσκαπτε σε προοπτική την ουσία των δημοκρατικών πολιτευμάτων.

Η παγκοσμιοποίηση υποθάλπει τον αυτοκρατορισμό

Η εποχή μας, με την προβαλλόμενη παγκοσμιοποίηση, θυμίζει, από ορισμένες απόψεις, τη μετάβαση της Ρώμης από τη δημοκροτία στον αυτοκρατορισμό. Επισήμως, δεν καταλύθηκε η δημοκρατία. Η Σύγκλητος έδωσε, μετά τη δολοφονία του Καίσαρος, έκτακτες εξουσίες στον Οκταβιανό, τον μετέπειτα Αύγουστο. Οι εξουσίες αυτές δεν ανακλήθηκαν ποτέ. Έγιναν κληρονομικό δικαίωμα των διαδοχικών αυτοκρατόρων, μέχρι την κατάλυση και των τελευταίων προσχημάτων δημοκρατικού ελέγχου από τη Σύγκλητο.

Ασφαλώς, οι συνθήκες δεν είναι οι ίδιες και ανάλογες. Είναι προφανές όμως ότι η πολιτική της παγκοσμιοποίησης, με τα γνωστά παραρτήματά της, όπως η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική και η περίφημη «πολυπολιτισμικότητα», που προβάλλεται με «αριστερά» χρώματα, υποθάλπει και προωθεί τον αυτοκρατορισμό στα πολιτικά πράγματα της Ευρώπης, με πρόσχημα την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεν αρκούν τα αστυνομικά μέτρα, χρειάζονται επίσης πολιτικά μέτρα

Οι ευρωπαϊκοί λαοί πρέπει να δείξουν στην κρίσιμη αυτή φάση πολιτική ωριμότητα, οξυδέρκεια και διορατικότητα. Ασφαλώς, πρέπει να αντιμετωπισθεί, με αποτελεσματικό τρόπο, η τρομοκρατία, που επέδειξε ένα τόσο αδίστακτο πρόσωπο.

Πρέπει όμως, ταυτόχρονα, να διαφυλάξουν, ως πολύτιμη παρακαταθήκη αξιών και τρόπο ζωής, αυτά που κατέκτησαν οι λαοί με πολλούς και μακροχρόνιους αγώνες, την ελευθερία, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πρέπει επίσης να θυμούνται ότι, όταν νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να γίνουν καμικάζι, ο φανατισμός και ο παραλογισμός δεν είναι επαρκής εξήγηση για την πράξη τους. Υπάρχει επίσης πίσω από αυτή πολύ σοβαρός πολιτικός λόγος και πολιτικό πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπισθεί με κατανόηση, μέτρο και δικαιοσύνη.

Για τον λόγο αυτό, είναι αυτονόητο ότι τα αστυνομικά μέτρα ασφαλείας και ελέγχου δεν αρκούν από μόνα τους για να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατία. Χρειάζονται επίσης πολιτικά μέτρα, που θα δώσουν τουλάχιστον νέα ελπίδα και προοπτική, και θα απομονώσουν τους κήρυκες της τυφλής βίας ως μόνης δυνατής διεξόδου.

Ο ισλαμισμός υποκατέστησε σταδιακά τον αραβικό εθνικισμό…

Σημειώνεται σχετικά μια γενικότερη εξέλιξη στον αραβικό κόσμο, που συνίστανται στη σταδιακή υποκατάσταση του παραδοσιακού αραβικού εθνικισμού, που εκφράσθηκε στο αποκορύφωμά του με τον Νάσερ από την ισλαμιστική ιδεολογία. Η αποτυχία των κοσμικών αραβικών καθεστώτων, σε συνδυασμό με άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες, άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο του ισλαμισμού και των ισλαμικών κινημάτων στον αραβικό κόσμο. Κατά τραγική ειρωνεία, στο ίδιο το Ιράκ, που βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της θύελλας, το καθεστώς Σαντάμ Χουσεΐν δεν ήταν καθόλου ισλαμιστικό. Αντιθέτως, κατεδίωκε τους ισλαμιστές. Είχε γι’ αυτό και ειδικότερους λόγους. Ο ισλαμισμός στο Ιράκ ταυτιζόταν, κατά το πλείστον, με τους σιίτες της χώρας, που αντιμετωπίζονταν με μεγάλη καχυποψία και εχθρότητα λόγω των συγγενικών ιδεολογικών τους δεσμών με τους σιίτες του ιρανινού ισλαμιστικού καθεστώτος. Η ανάδειξη των σουνιτών ισλαμιστών στο Ιράκ σε προεξάρχουσα πολιτική δύναμη στον αγώνα κατά της ξένης κατοχής είναι μια επικίνδυνη υποθήκη για το μέλλον.