Ασύδοτοι οι «νταβατζήδες»
Με μια δήλωσή του ο υπουργός Επικρατείας και στη συνέχεια με μια ερμηνευτική εγκύκλιο διέγραψε τον νόμο 3021/2002 και μαζί με αυτόν τον διαπλεκόμενο νόμο χάθηκε και ο τελευταίος τυπικός έλεγχος που ασκούσε το κράτος στους διαπλεκόμενους. Επί της ουσίας η ΕΕ και οι επιχειρηματίες ζήτησαν και πέτυχαν τη διαγραφή του ασυμβίβαστου, η οποία πλέον παραμένει τυπικά στο Σύνταγμα. Πλέον δεν υπάρχει κανένας εκτελεστικός νόμος να την εφαρμόσει. Ο πρώτος του ΠΑΣΟΚ επέτρεψε τη γιγάντωση των διαπλεκόμενων επιχειρήσεων, καθώς, όπως είχε πει και ο πρόεδρος του ΕΣΡ, Ι. Λασκαρίδης, «έπρεπε να γίνουν τα έργα», και ο δεύτερος δεν εφαρμόστηκε πότε επί της ουσίας, όντας κακέκτυπο της λογικής του πρώτου. Τώρα μπορεί κανείς και τυπικά, παρά όσα λέει το Σύνταγμα, να προμηθεύει το Δημόσιο και να έχει και ΜΜΕ, αφού ο κ. Σάουμπ αδυνατεί να αντιληφθεί πώς κάποιος μπορεί να επηρεάσει την ανάληψη ενός έργου, αφού υπάρχει -όπως γράφει- ο νόμος Σουφλιά.
Τα κακά μαντάτα για την κυβέρνηση ήρθαν το απόγευμα του προπερασμένου Σαββάτου, με την αποκάλυψη του «Βήματος» για την απόρριψη του νέου νόμου που ετοιμάζει η κυβέρνηση και για το αίτημα περί κατάργησης του Ν. 3021/2002, που για κάποιον ακατανόητο λόγο είχε διατηρήσει σε ισχύ η κυβέρνηση αντί να βρει μια άλλη λύση. Η τάση, πάλι, στο ΕΣΡ διαφάνηκε από την προπερασμένη εβδομάδα με την άρνηση του Ν. Κουράκη, ο οποίος αντικατέστησε τον Α. Καρρά, να υπογράφει τα πιστοποιητικά διαφάνειας ως αντικοινοτικά, ακολουθώντας τη γραμμή Χαραλάμπη. Κατόπιν, την επόμενη Τρίτη, ο υπουργός Επικρατείας ανακοίνωσε το τέλος του
Ν. 3021 και ενώ την ίδια ώρα το ΕΣΡ εξέδιδε πιστοποιητικά, έλεγε πως αυτή η διαδικασία σταμάτησε. Στη συνέχεια έγινε το ραντεβού Ρουσόπουλου – Λασκαρίδη και μετά η έκτακτη συνεδρίαση του ΕΣΡ με τις απουσίες των Παπακώστα και Κουράκη. Εκεί το Συμβούλιο ζήτησε νομοθετική παρέμβαση από τον υπουργό και όχι ερμηνευτική εγκύκλιο και, για να μην υπάρχουν άλλα προβλήματα, αποφάσισε να σταματήσει την έκδοσή τους, αφήνοντας να περνάει το δεκαήμερο -όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία- χωρίς να εκφράζει γνώμη και συνεπώς να θεωρείται πως εκδίδεται το πιστοποιητικό.
Άλλοθι τα πιστοποιητικά
Παρουσιάζεται, λοιπόν, το οξύμωρο σχήμα να πανηγυρίζουν για την κατάργηση των πιστοποιητικών διαφάνειας στις εργοληπτικές εταιρείες του Δημοσίου όλοι εκείνοι που τα είχαν επιβάλει και να υπερασπίζονται τον υποτυπώδη αυτόν έλεγχο στις εταιρείες δημοσίων έργων εκείνοι που είχαν καταγγείλει τον νόμο 3021/2002 του ΠΑΣΟΚ ως… τροχονόμο της διαπλοκής. Τα πιστοποιητικά ήταν το άλλοθι για να εφαρμόζεται και το Σύνταγμα και να δίνονται τα έργα.
Η έκδοση πιστοποιητικών διαφάνειας επιβλήθηκε με τον νόμο 2328/95 του Ευάγγελου Βενιζέλου και το προεδρικό διάταγμα που ακολούθησε για να ρυθμίσει τον «έλεγχο της διαφάνειας» στις δημόσιες συμβάσεις. Το ΕΣΡ είχε αναλάβει τον έλεγχο των εταιρειών, επειδή ο έλεγχος ήταν σχεδόν αδύνατον να γίνει. Για τον λόγο αυτόν είχε επινοηθεί η κατάθεση δηλώσεων του νόμου 105, με τις οποίες οι μεγαλομέτοχοι δήλωναν πως, αναλαμβάνοντας έργα του Δημοσίου, δεν μετέχουν σε ΜΜΕ. Προέκυψε, όμως, η περίπτωση του ΔΟΛ που μετείχε στο Mega και προμήθευε το υπουργείο Εξωτερικών και τον ΕΟΤ με υπηρεσίες. Το μέγα θέμα που προέκυψε οδήγησε μέσα από θυελλώδεις συγκρούσεις εντός και εκτός Βουλής στον νόμο της διαπλοκής, τον 3021/2002, για τον «βασικό μέτοχο». Ο όρος «βασικός μέτοχος» είχε προταθεί από τον Ευάγγελο Βενιζέλο και πέρασε και στο ελληνικό Σύνταγμα. Η διαδικασία έκδοσης πιστοποιητικών διαφάνειας από το ΕΣΡ άλλαξε και πιστοποιητικά εκδίδονταν πλέον για όσες εταιρείες αναλάμβαναν έργα του Δημοσίου και όχι για όλες τις εργοληπτικές που μετείχαν σε διαγωνισμούς. Την τελευταία τριετία εκδόθηκαν από το ΕΣΡ περισσότερα από 9.000 πιστοποιητικά διαφάνειας, γεγονός που αποδεικνύει πως το σύστημα λειτουργούσε άψογα. Ορισμένα δε «επίμαχα» δεν έφταναν στην ολομέλεια, όπως είχε ζητηθεί, αλλά εκδίδονταν απευθείας από το τμήμα διαφάνειας.
Η καταγγελία των «νταβατζήδων» από τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή άνοιξε τον δρόμο για την εφαρμογή του ελληνικού Συντάγματος, όπως το ψήφισε το ΠΑΣΟΚ, αλλά και η Νέα Δημοκρατία. Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι κατά τον πρωθυπουργό «νταβατζήδες» ρίχτηκαν στον πόλεμο και η νίκη τους συμβολίζεται με την κατάργηση των δύο νόμων περί «βασικού μετόχου».
Διαπραγματεύσεις
Η επόμενη μέρα κυριαρχείται από τις διαπραγματεύσεις κορυφής για τα δημόσια έργα, την κατοχή ΜΜΕ και τη συγκέντρωση. Οι συναντήσεις κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης με τους εκδότες και τους επιχειρηματίες σηματοδοτούν ακριβώς αυτές τις διαπραγματεύσεις για τους όρους κατανομής των κρατικών προμηθειών και την εξουσία των ΜΜΕ. Οι «απειλές» του Σωκράτη Κόκκαλη, όπως αυτές δημοσιεύτηκαν σε ρεπορτάζ εφημερίδων -για να διαψευστούν από τον επιχειρηματία- ότι θα φύγει από την Ελλάδα, αφήνοντας μετέωρους 3.000 εργαζόμενους, είναι μόνο ένα δείγμα όσων συμβαίνουν στα παρασκήνια. Ο μεγαλοεπιχειρηματίας αποσύρεται από τα ΜΜΕ, αλλά θέτει τους δικούς του όρους. Ο νόμος για τη συγκέντρωση των Μέσων θα επανακαθορίσει το παιχνίδι εξουσίας με όρους που διαμορφώνονται αυτό ακριβώς το διάστημα, μέσα στο καλοκαίρι.