Ο τρίτος παίκτης

Μέχρι πρότινος το πολιτικό παιχνίδι παιζόταν στο εποικοδόμημα, μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, ήταν κυρίως παιχνίδι εντυπώσεων και επικοινωνιακής διαχείρισης και λιγότερο παιχνίδι ουσίας, γι’ αυτό άλλωστε είχε ασήμαντη επίδραση στο πολιτικό σκηνικό. Ώσπου η κρατούσα κατάσταση αποφάσισε να βαδίσει στον δρόμο των διαρθρωτικών αλλαγών, αναγκάζοντας τον «τρίτο παίκτη» να εγκαταλείψει τον ρόλο του παρατηρητή και να πάρει ενεργά μέρος στο πολιτικό παιχνίδι.

• Ο «τρίτος παίκτης» είναι οι κοινωνικές δυνάμεις, οι οποίες πιεζόμενες από το δύσβατο οικονομικό περιβάλλον και τις διαρθρωτικές αλλαγές της κυβέρνησης μπήκαν απρόθυμα στην πολιτική αρένα και άρχισαν να στοιχίζονται είτε στις γραμμές της συμπολίτευσης είτε στις γραμμές της αντιπολίτευσης. Τώρα το πολιτικό παιχνίδι αποκτά ουσία και περιεχόμενο, εφόσον η πολιτική διαμάχη σιγά σιγά αντιστοιχίζεται με τις κοινωνικές δυνάμεις. Τώρα τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση θα αναγκαστούν είτε να συγκρουστούν είτε να υπερασπίσουν συγκεκριμένα κοινωνικά συμφέροντα, δηλαδή θα προκύψει πολιτική και κοινωνική αντιστοίχιση, που αναπόφευκτα θα αναδιατάξει και την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών.

• Ο νέος πολιτικός κύκλος είναι ευνοϊκότερος για την αντιπολίτευση παρά για την κυβέρνηση, καθότι οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές θίγουν κοινωνικά συμφέροντα και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη συγκρότηση της κοινωνικής αντιπολίτευσης. Το κακό για την κυβέρνηση είναι ότι, ενώ οι διαρθρωτικές αλλαγές πλήττουν άμεσα ορισμένες κοινωνικές κατηγορίες, θέλουν χρόνο για να αποδείξουν τη χρησιμότητά τους. Το καλό για την πολιτική αντιπολίτευση είναι ότι μπορεί πλέον να «πατήσει» πάνω στο σκαλοπάτι της κοινωνικής αντιπολίτευσης για να ενισχύσει την κριτική της στην κρατούσα κατάσταση. Ωστόσο η συγκυρία, εκτός από κριτική, απαιτεί και θετικές προτάσεις -και εδώ η αντιπολίτευση θα δώσει τις δικές της εξετάσεις.