Το παρασκήνιο της συνάντησης Καραμανλή – Αρσένη

Όλες αυτές οι αθλιότητες που γράφονται και τα… νταηλίκια χουντικών σταγονιδίων που έχουν βρει άσυλο στο νέο ΠΑΣΟΚ, κατά του Αρσένη, επειδή τόλμησε να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό, ενώ οι γνωστοί μεγαλοεκδότες και υψηλόβαθμα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη μπορούν να έχουν ανοικτή γραμμή με αρκετούς από τους σημερινούς υπουργούς, δείχνουν πόσο τους ανησύχησε αυτή η συνάντηση.

Και προσπαθούν να διασύρουν μια κίνηση υπερκομματικής πρωτοβουλίας για το αύριο της Ελλάδας, επειδή αποδεικνύεται ότι σε κάποια πράγματα μπορείς (και πρέπει) να τα συζητάς με όλες τις πλευρές. Άλλωστε δεν έχει το αλάθητο ο Γιωργάκης. Και εξάλλου να μην ξεχνάμε ότι τη συντηρητική παράταξη, τη Δεξιά, έστω και εκσυγχρονισμένη, του Καραμανλή, δεν την έφεραν ο Αρσένης, ο Λιβάνης, ο Βερυβάκης, ο Κρητικός, ο Βαλυράκης, ο Κάρολος Παπούλιας, αλλά οι κυβερνήσεις Σημίτη-Γιωργάκη-Λαλιώτη-Βενιζέλου-Τσοχατζόπουλου-Βάσως-Πάγκαλου-Παπαντωνίου. Οι ίδιοι μπορεί να έχουν ασθενή μνήμη, ο λαός όμως θυμάται…

Τους συμβιβασμούς, το πούλημα της πολιτικής του Ανδρέα Παπανδρέου, τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, δεν την επέβαλε ο Αρσένης. Και βέβαια τον Ανδριανόπουλο και τον Μάνο, για να… μπολιάσουν το νέο ΠΑΣΟΚ με θατσερικές ιδέες, ο Γιωργάκης τούς πήρε και το εκδοτικό κατεστημένο, που σήμερα… εξανίσταται για τη συνάντηση του Αρσένη με τον πρωθυπουργό, στήριζε αυτή τη μετάλλαξη με πάθος…

Αλλά για να τα πούμε και έξω από τα δόντια, ζήσαμε (όσο είναι δυνατόν…) όλη τη διαδρομή του Γεράσιμου Αρσένη μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Το εσωτερικό κατεστημένο ποτέ δεν τον πήγε… Και όταν μιλάμε για «εσωτερικό κατεστημένο», εννοούμε όλα τα κορυφαία στελέχη, τους λεγόμενους πρωτοκλασάτους, την αξέχαστη «τρόικα» κ.λπ. Απλώς τον ανέχονταν, από τη στιγμή που ήταν επιλογή προσωπική του Ανδρέα. Και είχαν ανάγκη τις οικονομικές γνώσεις του, αλλά και τη διεθνή εμπειρία του, καθώς επίσης τις γνωριμίες του και την απήχησή του στα Ηνωμένα Έθνη.

Γι’ αυτό και σύντομα, μετά τους πρώτους έξι μήνες, μετά την αλλαγή του Απόστολου Λάζαρη, εκτός από διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ανέλαβε και επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Τότε μάλιστα καθιερώθηκε για πρώτη φορά και ο τίτλος «τσάρος της Οικονομίας».
Τότε ο Αρσένης ήταν ο αριστερός. Το κόκκινο πανί για τους βιομήχανους. Αντίθετος στους συμβιβασμούς με τη λύση στις περιβόητες «προβληματικές επιχειρήσεις», όπου το κράτος ανέλαβε τα βάρη, τα δάνεια δισεκατομμυρίων και άφησε τα μεγαλοαφεντικά τους να φάνε τα κλεμμένα με την ησυχία τους στις βίλες τους στην Ελβετία και και στα κότερά τους, την ώρα που έτρεμαν μην καταλήξουν στη φυλακή…

(Αν κάποια στιγμή γραφτεί το παρασκήνιο εκείνης της εποχής -ο Γιώργος Κατσιφάρας γνωρίζει πολλά από την υπόθεση Τσάτσου- θα καταρρεύσουν πολλά είδωλα…).
Η συνέχεια ήταν για γέλια… Για το πώς άλλαξαν οι απόψεις, οι εκτιμήσεις.
Αρκεί η αναφορά σε μια φράση κορυφαίου υπουργού. Τον είχα επισκεφθεί στο γραφείο του, σε καίριο υπουργείο που είχε αναλάβει. Τελευταία ερώτηση, φεύγοντας:

– Πώς τα πάτε με τον Αρσένη;
Μου απαντά χωρίς περιστροφές:

– Ευτυχώς που έχουμε τον Μάκη και έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο για την οικονομία, ήταν η κατηγορηματική άποψή του.
Λίγους μήνες αργότερα, στο σπίτι του ίδιου υπουργού, σε συζήτηση με άλλους «σκληρούς»… μαρξιστές, η κουβέντα πήγε στον Αρσένη. Και αυτά που λέγονταν δεν μπορούσες να τα πιστέψεις:

– Αυτός είναι… δεξιός, Αμερικάνος!
Ποιος δεξιός; Αυτός που οι βιομήχανοι τον είχαν βάλει στο στόχαστρο και ζητούσαν την κεφαλή του επί πίνακι, επειδή δεν έκανε πίσω στην καθιέρωση του θεσμού των «Εποπτικών Συμβουλίων» σε κάθε επιχείρηση;

Τί συνέβη λοιπόν και οι πρωτοκλασάτοι του ΠΑΣΟΚ, οι λεγόμενοι «μαρξιστές», άλλαξαν γνώμη για τον Αρσένη και από κει που τον θεωρούσαν απαραίτητο, ως στήριγμα της οικονομικής πολιτικής, πήγαν στην άλλη άκρη;
Η εξήγηση απλούστατη. Αντιλήφθηκαν ότι κινδυνεύει η θέση τους, ότι ο Αρσένης μπήκε στην… επετηρίδα της κομματικής ιεραρχίας του ΠΑΣΟΚ, ότι τον πηγαίνει ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ: Ήταν ο ασυμβίβαστος αριστερός και ας μην επιχειρήσει κανείς να του φορτώσει το περιβόητο άρθρο 4 και τα περί «ετεροχρονισμένης ΑΤΑ», γιατί ΟΛΟΙ οι τότε κορυφαίοι -χωρίς καμία εξαίρεση- ήταν ΥΠΕΡ, συμφώνησαν!

Μόλις αντιλήφθηκαν ότι περνούσε στον κόσμο του ΠΑΣΟΚ ο Αρσένης, άρχισαν την υπονόμευσή του. Και εκεί βέβαια έχει και τις δικές του ευθύνες… Έκανε το λάθος και αντέδρασε, πάνω στον θυμό του, κι έπεσε στην παγίδα που του είχαν στήσει, παρασύροντας τον Ανδρέα στη διαγραφή του…

Και βέβαια όταν κορυφαία στελέχη του τότε ΠΑΣΟΚ (κάποια στιγμή θα γράψουμε όλα τα ονόματα και τότε θα γίνει σεισμός και πολλά εικονίσματα θα καταπέσουν) σε συναντήσεις με στελέχη του τότε Συνασπισμού της Αριστεράς, έστησαν το «βρώμικο ’89», ο Γεράσιμος Αρσένης γύρισε πίσω και στήριξε τον Ανδρέα Παπανδρέου σε μια πολύ δύσκολη προσωπική στιγμή, που «κάποιοι» ήθελαν να τον εξαφανίσουν πολιτικά και ηθικά, που από κει και πέρα ο φυσικός θάνατος δεν είχε σημασία, λέγοντας χαρακτηριστικά «ότι τελειώσαμε με το… ραμολιμέντο», και λίγους μήνες μετά πήγαν με γλάστρα στην Εκάλη…

Και η αποδοχή του φάνηκε από την ψηφοφορία για την εκλογή αρχηγού του ΠΑΣΟΚ μετά την παραίτηση του Ανδρέα για λόγους υγείας στις 18 Ιανουαρίου 1996, όταν παρά το όργιο παζαριών που έγιναν όλη εκείνη τη νύχτα της παραμονής, όπου μέχρι και τράπεζα χρειάστηκε να ανοίξει τα μεσάνυχτα για να πληρωθούν κάποιοι, ο Αρσένης κράτησε 50 βουλευτές… Κάποιες δυνάμεις έδιναν τα πάντα για να βγει ο Σημίτης…

Αυτά σαν μια γεύση της ιστορίας μιας κρίσιμης περιόδου, σημαντικής για την πορεία της χώρας, με πολύ ενδιαφέρον που δεν έχει γραφεί και θα περάσουν χρόνια πολλά για να γραφτεί, γιατί κάποιοι πρωταγωνιστές που ζουν, έχουν πολλές αμαρτίες…

– Η αλήθεια είναι ότι ο Γεράσιμος Αρσένης δεν είχε ποτέ καλές δημόσιες σχέσεις. Με τους δημοσιογράφους κυρίως ποτέ δεν απέκτησε προνομιακή σχέση, αλλά ούτε καν κατέκτησε το αυτονόητο (;) της ισότιμης αντιμετώπισης. Τις περισσότερες φορές αντιμετωπίστηκε με καχυποψία και επιθετικότητα, τόσο που η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό έδωσε το πράσινο φως για νέες σκληρές εναντίον του επιθέσεις, δυσανάλογες με το μέγεθος του γεγονότος.
Οι δύο εφημερίδες του «συγκροτήματος» ως θεματοφύλακες της δημοκρατικής παράταξης ανέλαβαν να βάλουν τον ατίθασο πολιτικό «στη θέση του». Το «Βήμα» (15 Ιουνίου 2005) με κείμενο του Γ. Λακόπουλου θύμισε όλη την πορεία τού πρώην «τσάρου της οικονομίας», επιμένοντας τεχνηέντως στην αποχώρησή του από το ΠΑΣΟΚ και την προσπάθεια δημιουργίας άλλου σοσιαλιστικού φορέα με την ίδρυση του ΕΣΚ (Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα): «…Περιηγήθηκε τους λαβυρίνθους του “αντιπαπανδρεϊκού μετώπου” ως το 1989, αλλά εν τέλει άφησε τη θνησιγενή πολιτική κίνηση που δημιούργησε και επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ». Πλέκοντάς του το εγκώμιο σε μορφωτικό και πολιτισμικό επίπεδο, φροντίζει να κάνει την αντιδιαστολή με το πολιτικό: «Ήταν πάντα σοβαρός και μετρημένος άνθρωπος, κοσμοπολίτης και σπουδαίος οικονομολόγος στον καιρό του. Αλλά σπουδαίος πολιτικός δεν έγινε ποτέ», έτσι ώστε να μην κάνει κανείς το λάθος και τον πάρει σοβαρά υπ’ όψιν του ως πολιτικό. Επίσης, είναι και μεγάλος σε ηλικία, όπως μας θυμίζει στη ροή του λόγου το κείμενο («στα 76 του χρόνια σήμερα…»), ενώ αν κάτι είναι ξεκάθαρο για τον Αρσένη και ομολογημένο από εχθρούς και φίλους είναι πως δεν έχει την παραμικρή σχέση με την ηλικία του, ούτε στο πεδίο των ιδεών ούτε σε αυτό της φυσικής κατάστασης.

Τέλος, το ίδιο κείμενο προειδοποιεί ότι μπορεί η υστεροφημία του να είναι «ανάλογη με εκείνη του Ηλία Τσιριμώκου», αν επαληθευτεί η φημολογία που «καταγράφει ενδεχόμενη προσχώρησή του σε σχεδιασμούς του Κ. Καραμανλή». Τα «Νέα» δεν θα μπορούσαν να λείψουν από την ιδιότυπη επιχείρηση σωφρονισμού του Γεράσιμου Αρσένη και υπεράσπισης της παράταξης. Έτσι σε κείμενο (την ίδια μέρα, 15 Ιουνίου) του Δ. Μητρόπουλου ο Αρσένης εντάσσεται στην κατηγορία «των ματαιόδοξων γερόντων που αντιμετωπίζει ο Καραμανλής», αφού αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Σαράντα λεπτά στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν αρκετά για να βγει έξω στον δρόμο και να αποκαλεί χιουμοριστικά τον πρωθυπουργό “το πιο γρήγορο κανόνι”.

Έτσι, έπειτα από ένα πενθήμερο οξείας κοινοβουλευτικής πόλωσης, έδωσε ξανά στον Καραμανλή το άλλοθι του πολιτικού του μεσαίου χώρου, ο οποίος είναι ανοικτός και σε πρόσωπα της άλλης πλευράς». Και για όποιον έχει ακόμα απορίες για τη στάση της εφημερίδας προς τον Γ. Αρσένη, το κείμενο καταλήγοντας γίνεται ακόμα σαφέστερο: «Κάπως έτσι κινδυνεύει να κατηγορηθεί πως έγινε μαριονέτα στο κουκλοθέατρο του δικομματισμού, μόνο και μόνο για να αποκτήσει έναν πρόσκαιρο ρόλο».

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η γραφική επίθεση του Γ. Φλωρίδη στον Αρσένη. Ο βουλευτής Κιλκίς και στενός συνεργάτης του κ. Σημίτη, που μαζί με σειρά άλλων στελεχών ευθύνονται για τη μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ σε νεοφιλελεύθερο, ανάλγητο και αποϊδεολογικοποιημένο κόμμα, θεώρησε καλό να κάνει επίθεση στον Αρσένη: «Ανήκει σε εκείνους που σήμερα συνθέτουν τη λεγόμενη νεοκαραμανλική Αριστερά στην Ελλάδα», είπε σε συνέντευξή του στον ραδιοσταθμό Alpha. Ως αυτόκλητος θεματοφύλακας του σοσιαλισμού ο κ. Φλωρίδης δεν δίστασε να δηλώσει: «Αν έχουν μπερδευτεί στην κυβέρνηση με τις μεταρρυθμίσεις, τότε φώναξαν τον κατάλληλο άνθρωπο να τους δώσει συμβουλές, έχει εμπειρία από τη μεταρρύθμιση στην Παιδεία, με την οποία κοντέψαμε να διαλυθούμε». Ο ίδιος φρόντισε με άλλη φράση του να λύσει τις απορίες για τη σκληρή αυτή επίθεση: «Έκανε κριτική από τα αριστερά στον κ. Σημίτη και τώρα δηλώνει δημόσια ότι συμβουλεύει τον κ. Καραμανλή». Είναι προφανές ότι ο σημιτισμός βρήκε ευκαιρία να ξεκαθαρίσει (πολιτικούς) λογαριασμούς του παρελθόντος με τον κεφαλονίτη πολιτικό.

Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ότι εκτός της αντιπάθειας στο πρόσωπο του Αρσένη έχουμε να κάνουμε και με έναν αυξανόμενο φόβο των προστατών της παράταξης, μήπως έχουμε επανάληψη και διεύρυνση του «συμπτώματος Παπούλια», άρα επιχειρείται η προειδοποίηση και ο εκφοβισμός όσων διατηρούν ακόμα και κοινωνικές σχέσεις με τον πρωθυπουργό ή σημαντικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας. Επιχειρείται η ενοχοποίηση ακόμα και της συζήτησης, ενώ δεν γίνεται δεκτή η απλή εξήγηση ότι η συνάντηση αφορούσε ευρωπαϊκά ζητήματα που ενδιαφέρουν τον Αρσένη (και ασχολείται δεκαετίες με αυτά) και ενδέχεται να ενδιαφέρουν και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, όχι τον αρχηγό της ΝΔ.

Διαφεύγει η απλή σκέψη ότι αν κάτι «συνωμοτικό» ή απλώς μυστικό είχαν να συζητήσουν οι δύο άνδρες, θα ακολουθούσαν άλλη οδό και όχι αυτή της δημόσιας συνάντησης. Άλλωστε, όταν προτάθηκε στον Κάρολο Παπούλια η Προεδρία της Δημοκρατίας, οι επαφές έγιναν εντελώς αθόρυβα και διακριτικά, όχι σε δημόσιο ραντεβού.
Όλα αυτά για μία συνάντηση. Σκεφτείτε να είχε προτείνει ο πρωθυπουργός στον Γ. Αρσένη (όπως έκανε με τον Κ. Παπούλια) μία υψηλή και προβεβλημένη (εκτός κυβέρνησης) θέση, όπως τη διοίκηση της Τραπέζης της Ελλάδος για παράδειγμα. Τότε θα είχαμε και λιποθυμίες…