Κρύβουν πόσα θα πληρώσει ο λαός για το ασφαλιστικό των τραπεζών

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Το κυριότερο έχει να κάνει με το ποιος τελικά θα πληρώσει το «μάρμαρο», το μέγεθος του οποίου παραμένει άγνωστο, καθώς η κυβέρνηση δεν αποσαφηνίζει πόσο θα «στοιχίσει» η νομοθετική ρύθμιση που κατέθεσε προς ψήφιση στη Βουλή.

Φαίνεται λοιπόν ότι για ακόμη μια φορά οι τράπεζες αντιμετωπίζονται ευνοϊκά από το ελληνικό δημόσιο, λες και πρόκειται για την πολύφερνη νύφη. Ευνοϊκές ρυθμίσεις θα έπρεπε να εφαρμοστούν μόνο στην περίπτωση της Αγροτικής Τράπεζας, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την αγροτική ανάπτυξη της χώρας και ενισχύει την αγροτιά και κρατάει ζωντανή την ύπαιθρο. Αντιθέτως οι εμπορικές τράπεζες είναι επιχειρήσεις και δεν είναι δυνατόν να πληρώνει ο ελληνικός λαός τις ζημιές από ανίκανες διοικήσεις, που τελικά δεν έχουν καμία ευθύνη. Και εδώ αξίζει να θυμίσουμε την απάντηση που έδωσε ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, ως πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας, όταν στην περασμένη γενική συνέλευση ρωτήθηκε πού πήγαν, τι απέγιναν τα 273 δισεκατομμύρια δρχ. που εισέπραξε η τράπεζα από την πώληση της Ιονικής Τράπεζας;

– Τα επενδύσαμε στο χρηματιστήριο και τα χάσαμε!
Και μ’ αυτήν την εξήγηση ο κ. Στουρνάρας… ξόφλησε! Αν βέβαια η επιχείρηση ήταν δική του, με την απώλεια 273 δισ. δρχ. ασφαλώς θα είχε… αυτοκτονήσει ή οι πιστωτές του θα τον είχαν στείλει στη φυλακή… Ενώ τώρα, άσε το Δημόσιο να… κουρεύεται…

Αυτή η λογική οδηγεί σήμερα την κυβέρνηση να προχωρήσει σε λύση για το Ασφαλιστικό όχι μόνο των κρατικών τραπεζών, αλλά και των ιδιωτικών, όπως είναι η ALPHA BANK του κ. Ι. Κωστόπουλου. Ο λαός λοιπόν καλείται να καλύψει ένα κόστος που δημιούργησε η ιδιωτική οικονομία, στην προκειμένη περίπτωση οι τράπεζες, και για το οποίο ουδεμία ευθύνη φέρει. Πρόσφατη μελέτη του ΙΚΑ έδειξε ότι με τη ρύθμιση αυτή ο κυριότερος ασφαλιστικός φορέας της χώρας θα επιβαρυνθεί με ένα κόστος 450 εκατ. ευρώ, το οποίο βέβαια θα κληθεί να καλύψει η κυβέρνηση μέσω του προϋπολογισμού. Το σημείο αυτό χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς, δεδομένου ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να προκύψει εμπλοκή της Ε.Ε. Στελέχη της κυβέρνησης μάλιστα εμφανίζονται προβληματισμένα, καθώς η πρωτοβουλία αυτή μπορεί εν τέλει να μην έχει αίσιο τέλος και να λειτουργήσει σαν μπούμερανγκ για το κυβερνών κόμμα. Αν και τα αρμόδια υπουργεία δεν προσδιορίζουν το αναλογιστικό κόστος για τα επόμενα 30 χρόνια, έμπειροι αναλυτές το εκτιμούν στα 6 δισ. ευρώ. Και η ερώτηση που προκύπτει είναι ξεκάθαρη: Ποιος θα πληρώσει το κόστος αυτό;

Στο φως της δημοσιότητας φέρουμε αναλογιστική μελέτη που εκπονήθηκε πέρυσι (Ιούλιος 2004) και αφορά την Εμπορική Τράπεζα. Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν τη μελέτη, το Ταμείο παρουσίαζε τότε έλλειμμα (με επιτόκιο 4,5%) 1,4 δισ. ευρώ (δες φωτοτυπίες). Κύρια πηγή του ελλείμματος αυτού ήταν και προφανώς είναι η έλλειψη αποθεματικών. Αυτό οφείλεται στο ότι το Ταμείο της τράπεζας ιδρύθηκε με ελλειμματική βάση εισφορών, η οποία δεν διορθώθηκε, ώστε να αφήνουν πλεόνασμα οι εισφορές και να δημιουργηθεί αποθεματικό ικανό να καλύψει τουλάχιστον τις υποχρεώσεις των συνταξιούχων. Στη μελέτη αυτή παρουσιάζονται και σχετικά σενάρια, βάσει των οποίων θα μπορούσε το έλλειμμα να μειωνόταν στα 841 εκατ. ευρώ (Σενάριο 1) ή να μειωνόταν στα 1,1 δισ. ευρώ εφόσον βέβαια δημιουργούνταν αποθεματικό 650 εκατ. ευρώ (Σενάριο 3).

Οι ίδιοι αναλυτές αναφέρουν ότι η νομοθετική ρύθμιση είναι προκλητικά ευνοϊκή για την Εμπορική Τράπεζα, εκτός από την Αγροτική, ενώ οφέλη προκύπτουν επίσης και για άλλες εισηγμένες στο Χ.Α. ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες εν όψει της εφαρμογής των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων χρειάζονται «βοήθεια». Ειδικότερα οι συγκεκριμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι συγκεκριμένες παράγραφοι του άρθρου 6 της νομοθετικής ρύθμισης ενδεχομένως να κριθούν αντισυνταγματικές.

Τα φάουλ της κυβέρνησης

Για ακόμη μια φορά οι χειρισμοί κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ερασιτεχνικοί, τουλάχιστον. Έτσι μέσα στην εβδομάδα πραγματοποιήθηκε κοινή συνέντευξη Τύπου, που, όπως όλα δείχνουν, σκοπό είχε να καταμετρηθεί η κοινή γνώμη, ενώ η κατάθεση του νομοσχεδίου έγινε αργά το απόγευμα της Παρασκευής (με το πρόσχημα ότι ήταν ανοιχτό το Χ.Α.) και εν όψει της αυριανής αργίας.

Ποσοστό συμμετοχής

Ενώ η ΟΤΟΕ αποφάσισε την παράταση των απεργιακών κινητοποιήσεων έως την επόμενη Τρίτη τουλάχιστον, το ποσοστό συμμετοχής στις απεργιακές κινητοποιήσεις βαίνει συνεχώς μειούμενο. Έτσι σήμερα το ποσοστό συμμετοχής, σύμφωνα με πληροφορίες, διαμορφώνεται περίπου στο 25% – 30%, έναντι 40% – 45%, που ήταν όταν ξεκίνησαν οι απεργιακές κινητοποιήσεις. Ειδικότερα στην Εθνική Τράπεζα το ποσοστό συμμετοχής στις απεργιακές κινητοποιήσεις ανέρχεται περίπου στο 30%, έναντι 40% που ήταν στις αρχές, στην Αγροτική Τράπεζα σήμερα το ποσοστό ανέρχεται σε 25% περίπου, έναντι 40% αρχικά, ενώ στην Εμπορική Τράπεζα το ποσοστό έχει υποχωρήσει σε επίπεδα κοντά στο 35%, έναντι 44% περίπου που ήταν αρχικά. Στις ιδιωτικές τράπεζες η εικόνα είναι διαφοροποιημένη, με την Alpha Bank να ξεχωρίζει, καθώς το ποσοστό συμμετοχής, αν και έχει υποχωρήσει περίπου στο 10% – 15% έναντι 30% που ήταν αρχικά, είναι από τα υψηλότερα. Στην Τράπεζα Πειραιώς το ποσοστό συμμετοχής στην απεργία περιορίζεται στο 5% περίπου, ενώ στις υπόλοιπες ιδιωτικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων και στην Eurobank, τα ποσοστά συμμετοχής, είναι από οριακά έως μηδενικά. Το περιορισμένο ποσοστό επιτυχίας από την πλευρά των τραπεζοϋπαλλήλων συνδέεται με τους χειρισμούς από την πλευρά της ΟΤΟΕ και της ΓΣΕΕ, αλλά εξαρτάται και από την οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα τα ελληνικά νοικοκυριά. Η ΟΤΟΕ από τη δική της πλευρά θεωρεί ότι το ποσοστό συμμετοχής των τραπεζοϋπαλλήλων στις απεργιακές κινητοποιήσεις είναι το υψηλότερο των τελευταίων ετών. Στελέχη της ΟΤΟΕ μάλιστα δηλώνουν ότι το ποσοστό συμμετοχής στις απεργιακές κινητοποιήσεις συνεχώς αυξάνεται. Κοντά στην ΟΤΟΕ είναι και η ΓΣΕΕ, η οποία προκήρυξε 24ωρη απεργία συμπαράστασης για την ερχόμενη Παρασκευή, ενώ την εβδομάδα που πέρασε υπήρξαν επίσης ολιγόωρες στάσεις εργασίας.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθούν οι διαφωνίες που καταγράφηκαν στις τελευταίες Γενικές Συνελεύσεις, τόσο της ΟΤΟΕ όσο και της ΓΣΕΕ, μεταξύ των συνδικαλιστών της ΠΑΣΚΕ και της ΔΑΚΕ, οι οποίοι και αποχώρησαν, κατηγορώντας τους συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ για μικροπολιτική.

Επιπτώσεις

Η εξάρτηση της αγοράς από το τραπεζικό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία τους. Έτσι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι εμπορικές εταιρείες στις εισαγωγές τους, ενώ έχει παγώσει και ο εκτελωνισμός νέων αυτοκινήτων. Σημαντικότατο όμως είναι το πρόβλημα που έχει ανακύψει από τις επιταγές που δεν εξυπηρετούνται. Δυσκολίες επίσης αντιμετωπίζουν και συγκεκριμένες ομάδες πολιτών, όπως π.χ. οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι αδυνατούν να χειριστούν τα μηχανήματα τα αυτόματων συναλλαγών (ΑΤΜ). Πρόβλημα όπως έχει ανακύψει και από τη μη αποπληρωμή δανείων και καρτών προς τις τράπεζες. Η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών από τη δική της πλευρά αναφέρει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν δώσει εντολή να εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα, όπου υπάρχει βέβαια δυνατότητα, οι πληρωμές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων ανεργίας.

Ο λαός λέει «ναι μεν αλλά»

Τα αποτελέσματα των δύο τελευταίων δημοσκοπήσεων της MRB και της VPRC δίνουν στην κυβέρνηση το δικαίωμα να προχωρήσει στις αλλαγές που προτείνει χωρίς να την προβληματίζει ιδιαίτερα η κοινωνική κατακραυγή. Επισήμως η κυβέρνηση, διά του κυβερνητικού εκπροσώπου, κρατά αποστάσεις από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων και δεν τα σχολιάζει, ωστόσο, όπως επεσήμανε ο Θ. Ρουσόπουλος, «χαροποιεί την κυβέρνηση ότι η πλειοψηφία του λαού τάσσεται υπέρ των διαρθρωτικών αλλαγών, οι οποίες παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην πολιτική της». Η δημοσκόπηση της VPRC, που έγινε για λογαριασμό του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ, έδειξε ότι η πλειοψηφία των πολιτών τάσσεται υπέρ της άρσης της μονιμότητας στο Δημόσιο. Το ποσοστό που είναι υπέρ της άρσης της μονιμότητας είναι 55% έναντι 37% που είναι κατά. Επιπλέον το 58% των ερωτηθέντων, έναντι 28%, εκφράζει την άποψη ότι οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ θα πρέπει να εργάζονται με το καθεστώς που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον στην ίδια δημοσκόπηση το 63% μάλλον συμφωνεί με την ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής, ενώ για τον ΟΤΕ το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 55%, για τον ΟΣΕ 52%, για τον ΟΠΑΠ 46% και για τα ΕΛΤΑ 46%.

Σε ό,τι αφορά τη δημοσκόπηση της MRB, σε συντριπτικό ποσοστό, 74%, οι πολίτες θεωρούν απαραίτητες τις αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα. Στην ίδια δημοσκόπηση, που δημοσίευσε η εφημερίδα τα «ΝΕΑ», το 23,8% έχει θετική γνώμη για τα σχέδια αλλαγών που προωθεί η κυβέρνηση. Ωστόσο δύσπιστοι εμφανίζονται οι πολίτες και με τους χειρισμούς της ΓΣΕΕ σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό. Παράλληλα μόλις το 15,9% των ερωτηθέντων έχει θετική άποψη για τους χειρισμούς που έχει κάνει το ΠΑΣΟΚ στο θέμα του ασφαλιστικού.

Πράσινο ανάβει και ο ΣΕΒ

Οι προτάσεις της κυβέρνησης για την επίλυση του ασφαλιστικού των τραπεζών, αλλά και για τις αλλαγές που προωθεί στο εργασιακό συνολικότερα, είχαν ως αποτέλεσμα την αναθέρμανση των σχέσεών της με τον ΣΕΒ, η ηγεσία του οποίου κατά καιρούς είχε εκφράσει ανοιχτά τη δυσαρέσκειά του. Ειδικότερα για τις προτάσεις της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό των τραπεζών ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Οδ. Κυριακόπουλος, τάχθηκε υπέρ, επισημαίνοντας μάλιστα ότι δεν είναι δυνατόν να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός, προκειμένου ορισμένοι προνομιούχοι να λαμβάνουν υπέρογκες συντάξεις.

Τι προτείνει η κυβέρνηση για τη λύση του ασφαλιστικού των τραπεζών
Η νομοθετική ρύθμιση για το ασφαλιστικό των τραπεζών προβλέπει την ένταξη των ειδικών Ταμείων κύριας σύνταξης στο ΙΚΑ/ΕΤΑΜ, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3029/2002 (νόμος Ρέππα). Για να γίνει βέβαια αυτό θα πρέπει έως της 31η Δεκεμβρίου 2005 τα αντίστοιχα Ταμεία επικουρικής ασφάλισης να ενταχθούν στο νέο Ταμείο, το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ), το οποίο συστήνεται με τη σχετική τροπολογία. Σε ό,τι αφορά τους τραπεζοϋπαλλήλους που προσελήφθησαν από την 1/1/05 και μετά ασφαλίζονται στο ΙΚΑ, για την κύρια σύνταξη, και στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ), για την επικουρική. Το ΕΤΕΑΜ θα καθορίζει πλέον τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους, τον τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης και τις αυξήσεις των συντάξεών τους.
Από τη στιγμή της ένταξής τους στο ΙΚΑ/ΕΤΑΜ, οι εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων στις τράπεζες μειώνονται στα ισχύοντα για το ΙΚΑ επίπεδα, άμεσα για τους εργαζόμενους, σταδιακά για τους εργοδότες. Ειδικότερα οι εργοδότες θα μπορούν να καταβάλλουν τις εισφορές τους σταδιακά και ισόποσα σε διάστημα πέντε ετών, ξεκινώντας από την 1/1/06.

Στο νέο επικουρικό Ταμείο θα ενταχθούν επίσης οι εργαζόμενοι και οι ασφαλισμένοι των ειδικών επικουρικών Ταμείων, για όσους όμως ασφαλίστηκαν μετά την 31/12/92 το νέο Ταμείο θα καταβάλλει την επιπλέον διαφορά των συντάξεων.
Για τη διάλυση των υφιστάμενων επικουρικών Ταμείων η ρύθμιση προβλέπει ότι μπορεί να γίνει μετά από αίτηση όλων ή και ενός εκ των συμβαλλομένων μερών (εργοδοτών ή εργαζόμενων). Στην περίπτωση που δεν διαλυθούν, το νέο Ταμείο θα αναλάβει τη διεκπεραίωση των ασφαλιστικών υποθέσεων και ο εργοδότης θα κληθεί να καταβάλει στο ΕΤΑΤ το ποσό που του αναλογεί.

Η κάλυψη της δαπάνης που προκαλείται για το ΕΤΕΑΜ επιβαρύνει τις τράπεζες οι οποίες θα κληθούν να την καλύψουν σε διάστημα δέκα ετών, ύστερα από την εκπόνηση ειδικής οικονομικής μελέτης για κάθε Ταμείο.

Αντιδράσεις

Όπως ήταν αναμενόμενο, η δημοσιοποίηση των προτάσεων της κυβέρνησης για τις ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό των τραπεζών, αλλά και του ΟΤΕ, προκάλεσε τις αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, από τη θέση του υπευθύνου του Τομέα Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, χαρακτήρισε τη ρύθμιση για τον ΟΤΕ κοινωνικά προκλητική, αντιαναπτυξιακή, αντισυνταγματική και αντίθετη προς το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο.
Για το ασφαλιστικό των τραπεζών ο Ε. Βενιζέλος κατηγόρησε τη κυβέρνηση ότι δεν ενδιαφέρεται για το ασφαλιστικό σήμερα και για την ανάπτυξη της οικονομίας, κάτω από συνθήκες ελεύθερου και ίσου ανταγωνισμού. Ο Π. Λαφαζάνης, υπεύθυνος της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής του Συνασπισμού, δήλωσε ότι η νομοθετική ρύθμιση για το ασφαλιστικό των τραπεζών κατακρεουργεί κατακτημένα δικαιώματα συνταξιούχων και εργαζομένων στις τράπεζες και ιδιαίτερα των νέων, ενώ τονίζει ότι χαρίζονται δισεκατομμύρια ευρώ στους τραπεζίτες. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι δηλώσεις του Δ. Στρατούλη, υπεύθυνου εργατικής πολιτικής του Συνασμισμού.