300.000.000 ευρώ τον χρόνο πάνε σε μίζες!

Η μελέτη αυτή, που στηρίζεται σε συνεντεύξεις παραγόντων του χώρου των δημοσίων έργων (μελετητές, κατασκευαστές, υπάλληλοι δημοσίου, συνδικαλιστικά στελέχη κ.λπ.), δημιούργησε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε μηχανικούς, στελέχη εργοληπτικών επιχειρήσεων και μηχανικούς του Δημοσίου.

Το θέμα ανέκυψε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο ΤΕΕ την Τετάρτη, όταν ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιάννης Αλαβάνος, το εμφάνισε ως το σημαντικότερο εύρημα των εισηγήσεων του Συνεδρίου για τα Δημόσια Έργα που πραγματοποιεί το ΤΕΕ την επόμενη εβδομάδα. Μάλιστα, ο παρευρισκόμενος πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Κουλουμπής συμπλήρωσε ότι «μάλλον το νούμερο που αναφέρει ο πρόεδρος είναι πολύ μεγαλύτερο».

Πολλοί είναι εκείνοι που μέμφονται τον πρόεδρο του ΤΕΕ ότι δεν έδειξε τη δέουσα σοβαρότητα, τονίζοντας ότι άλλα είναι τα αρνητικά στοιχεία του συστήματος παραγωγής των δημοσίων έργων.

«Ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Ι. Αλαβάνος, έχει τη στοιχειώδη υποχρέωση απέναντι στον φορέα που εκπροσωπεί και στους 80.000 περίπου έλληνες μηχανικούς να αποκαταστήσει τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση», τονίζει με δήλωσή του ο τέως πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου κ. Νίκος Δεσύλλας, αρχιτέκτων, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ).

Ωστόσο, ο κ. Δεσύλλας επισημαίνει ότι «στον τομέα των κατασκευών τα τελευταία χρόνια διακινήθηκαν σημαντικά χρηματικά ποσά και είναι φυσικό το φαινόμενο της διαφθοράς να παρουσιάσει και εκεί εξάρσεις. Η ανάλυση επομένως της επίδρασης του φαινομένου στις κατασκευές είναι ασφαλώς μέσα στα πλαίσια του προσεχούς συνεδρίου του ΤΕΕ για τα δημόσια έργα, στον βαθμό βέβαια που η σχετική εισήγηση δεν μένει σε διαπιστώσεις».

Προσθέτει, όμως, ότι «η ιδιαίτερη ανάδειξη της εισήγησης αυτής (σ.σ. του κ. Τάσσιου) μέσα από 40 εισηγήσεις του Συνεδρίου του ΤΕΕ, που θα γίνει από 19 ως 21 Απριλίου, αναδεικνύει μόνον επιμέρους προβλήματα διαφθοράς».

«Δεν υπάρχουν μίζες στις αναθέσεις έργων μετά την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου», υποστήριξε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γιώργος Σουφλιάς, χαρακτηρίζοντας απαράδεκτη τη στάση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος να παρουσιάσει «σε αυτή τη χρονική συγκυρία» έρευνα για διαφθορά ύψους 300 εκατ. ευρώ ετησίως στο κύκλωμα ανάθεσης και παραγωγής δημοσίων έργων, ενώ έκανε λόγο για «κόλπο» του ΤΕΕ προκειμένου να προβληθεί το συνέδριό του. «Θεωρώ», πρόσθεσε, «την πράξη αυτή ατυχή, για να μην τη χαρακτηρίσω αλλιώς», και υποστήριξε ότι «ο πρόεδρος του ΤΕΕ ενήργησε χωρίς περίσκεψη, κατηγορώντας συλλήβδην για διαφθορά τους πάντες εκτός από τους εκπροσώπους του, που συμμετείχαν πάντα σε όλες τις ομόφωνες αποφάσεις των επιτροπών».

«Το ζήτημα της ετεροδοσοληψίας, που έχει κατά καιρούς απασχολήσει την κοινή γνώμη και τον τεχνικό κόσμο, είναι διαχρονικό και, όπως είναι εύλογο, δεν μπορεί να μείνει εκτός της θεματογραφίας ενός συνεδρίου που οργανώνει ο επιστημονικός φορέας των μηχανικών και αφορά όλες τις πτυχές της παθογένειας του συστήματος», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΤΕΕ. Δηλαδή, άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε, κύριε πρόεδρε.

Πάντως, ο κ. Σουφλιάς, αναφερόμενος στη μελέτη του καθηγητή Θ.Π. Τάσσιου για τη «μάστιγα της ετεροδοσοληψίας» στα δημόσια έργα, τόνισε ότι «προφανώς αναφέρεται στο παρελθόν», αλλά «είναι απαράδεκτο το ότι δεν γίνεται αυτή η διευκρίνιση».

Και πρόσθεσε: «Πού ήταν το ΤΕΕ να μας τα πει αυτά τόσα χρόνια; Το ότι βγαίνουν στον αέρα τώρα που το πρόβλημα πλέον αντιμετωπίζεται το βρίσκω τουλάχιστον ατυχές…». Ο κ. Σουφλιάς παραδέχθηκε «ότι φαινόμενα διαφθοράς πράγματι υπήρχαν», αλλά ισχυρίστηκε ότι δήθεν τα αντιμετωπίζει το νέο θεσμικό πλαίσιο που ο ίδιος έφτιαξε.

«Με τον νέο νόμο δεν υπάρχουν πλέον ”μίζες”!», ανέφερε ο υπουργός, υποστηρίζοντας ότι ο προηγούμενος νόμος ουσιαστικά επέβαλλε τη διαφθορά. Δηλαδή ο υπουργός κατήργησε τις μίζες διά νόμου, όπως άλλος συνάδελφός του παλαιότερα κατήργησε την πάλη των τάξεων.

Όλα ξεκίνησαν από την προαναγγελία του Συνεδρίου του ΤΕΕ για τα δημόσια έργα, που θα πραγματοποιηθεί σε ξενοδοχείο της Αθήνας από 19 έως 21 Απριλίου.

Στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε εν όψει του συνεδρίου, ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιάννης Αλαβάνος, ανέφερε ότι η διαφθορά αγγίζει την πολιτική διαμεσολάβηση, τα κόμματα, την κυβέρνηση, τους μεσάζοντες, τους μελετητές, τους κατασκευαστές έργων, τους αναθέτοντες τα έργα και τις μελέτες αλλά και τους δημοσίους υπαλλήλους.

Στη διατήρηση των φαινομένων διαφθοράς και δωροληψίας συνηγορεί το γεγονός ότι δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο για την εξυγίανση και την αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης και ιδιαίτερα των μηχανικών του Δημοσίου που έχουν την ευθύνη επίβλεψης για την κατασκευή των έργων, τονίστηκε. Όπως επίσης τονίστηκε με έμφαση ότι η αλλαγή του τρόπου ανάθεσης των έργων και η ανάληψή τους από τον μειοδότη δεν επιλύει τα αρνητικά προβλήματα του όλου συστήματος παραγωγής των έργων και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να γίνουν συμπληρωματικές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις στον πρόσφατο νόμο του κ. Σουφλιά.

«Εξ ορισμού (μια και πρόκειται για ”σκοτεινή” υπόθεση), η έκταση και η ένταση των παράνομων δοσοληψιών στον τομέα των δημοσίων έργων είναι άγνωστες», υπογραμμίζει ο Θ. Τάσσιος στη μελέτη του. Και τονίζει ότι, επειδή δεν μπορεί να στηριχθεί σε επίσημες στατιστικές, δεν έμενε άλλος δρόμος παρά να εμπλουτίσει τις προσωπικές του επί του θέματος αντιλήψεις (50 χρόνια στο επάγγελμα) με απόψεις αρμοδίων, οι οποίοι βρίσκονται στον μηχανισμό παραγωγής των δημοσίων έργων.

Τα αποτελέσματα αυτών των συνεντεύξεων δεν διαφέρουν ουσιωδώς απ’ όσα άκουγε ο κ. Τάσσιος επί δεκαετίες από εκμυστηρεύσεις πλήθους «συνενόχων παθόντων».

Όσο για το ύψος του σχετικού «κύκλου εργασιών», αναφέρει ο κ. Τάσσιος, μπορεί κανείς να ξεκινήσει από μια μέση ετήσια δαπάνη δημοσίων έργων 6 δισ. ευρώ και των μελετών τους 0,2 δισ. ευρώ, οπότε εφαρμόζοντας ποσοστό μίζας 5% για τα έργα και 15% για τις μελέτες να καταλήξει σε έναν τζίρο της τάξεως των 100 δισ. δραχμών (300 εκατ. ευρώ) ετησίως. Και προσθέτει ότι:

– «Το συνολικό κόστος της ετεροδοσοληψίας για την εθνική οικονομία περιλαμβάνει και τις ακόλουθες απώλειες:

– Μείωση της επιχειρηματικότητας υγιών παραγόντων, λόγω στρέβλωσης των συνθηκών λειτουργίας της αγοράς.

– Διαφυγόν κέρδος του Δημοσίου.

– Κόστος συντηρήσεων, επισκευών, δυσλειτουργιών εξαιτίας της κακής τελικής ποιότητας του έργου.

– Οι δωροδοσιογόνες συνθήκες ανάγονται και στις χαμηλές αμοιβές των εχόντων την ευθύνη για την υλοποίηση των έργων. Η αποζημίωση δημοσίου υπαλλήλου μηχανικού για τη συμμετοχή του σε Επιτροπή Διαγωνισμού Ανάθεσης δημοσίου έργου είναι μηδενική.

Πριν από τον πρόσφατο νόμο περί ανάθεσης δημοσίων έργων υπήρχαν οι Επιτροπές Αξιολόγησης, τα μέλη των οποίων ελάμβαναν 430 ευρώ τον μήνα. Ο νέος νόμος ούτε αυτό δεν προβλέπει.

– Η πιο ξεκάθαρη λύση είναι να δίνουμε στους υπεύθυνους και προικισμένους διαχειριστές των δημοσίων πραγμάτων ένα μέρος των χρημάτων που λέγεται ότι δίνουν οι μελετητές και οι εργολάβοι. Δικά μας λεφτά είναι, δεν τα βγάζουν από την τσέπη τους.

– Όσο οι διαδικασίες ανάθεσης μελετών θα αντικειμενικοποιούνται τόσο οι αφορμές της μίζας θα λιγοστεύουν. Στις διαδικασίες ανάθεσης κατασκευής έργων μια αντικειμενικοποίηση ήταν ο ”μαθηματικός τύπος”».