Υπαρξιακή σύγκρουση στην Τουρκία
Αφορμή για την επερχόμενη σύγκρουση αποτελεί η απαγόρευση, μέσα από υφιστάμενη νομοθετική ρύθμιση, προαγωγής αξιωματικών, μεταξύ των οποίων και στρατηγοί, που έχουν συλληφθεί, ακόμη κι αν δεν έχουν καταδικασθεί.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της μερίδας αξιωματικών είναι ο στρατηγός Χασάν Ιγσίζ ο οποίος, όντας εμπεπλεγμένος στην υπόθεση «Βαριοπούλα», ως αρχηγός της 1ης Στρατιάς, αντιμετωπίζει νομικό κώλυμα για την κατά τα ειωθότα προαγωγή του στη θέση του Αρχηγού Στρατού.
Υπενθυμίζεται ότι στην Τουρκία, η διαδοχή στις ανώτατες θέσεις διοίκησης του Στρατεύματος είναι εξασφαλισμένη μέσα από μια αλυσίδα προαγωγών και θέσεων, ελέγχεται από την ιεραρχία του Στρατεύματος και μόνο, ενώ διαταράσσεται σε εξαιρετικά ιδιάζουσες καταστάσεις ή συνθήκες. Η κυβέρνηση Ερντογάν δείχνει αποφασισμένη να τηρήσει το γράμμα και το πνεύμα του νόμου, που απαγορεύει σε υποδίκους αξιωματικούς να διεκδικούν καν το δικαίωμα προαγωγής τους, απαγορεύοντας έτσι στην ηγεσία του Στρατεύματος να λειτουργήσει αυτόνομα και να προχωρήσει στις διεργασίες και διαδικασίες κρίσεων χωρίς «έξωθεν» παρεμβάσεις. Εκείνο που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή που τα πράγματα βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι φυσικά η σύγκρουση, σε στρατηγικό επίπεδο πλέον, Κεμαλιστών διά του Στρατεύματος και της πολιτικής κυβέρνησης των Ισλαμιστών. Ουσιαστικά κρίνεται η σχέση του νόμου ως κράτος δικαίου και της παράδοσης που επέβαλλε το Στράτευμα να κυριαρχεί στις δομές εξουσίας του πολιτικού συστήματος της γείτονος.
Πρόκειται για μια σύγκρουση που λαμβάνει όντως υπαρξιακές διαστάσεις με προεκτάσεις στο μέλλον, τη δομή και τη μορφή του πολιτικού συστήματος της Άγκυρας. Ο Ερντογάν απεδείχθη εξαιρετικός δεξιοτέχνης στο παιχνίδι της τακτικής, με στόχο τη διαρκή, σταθερή και συστηματική φθορά των Κεμαλιστών, όπως εκφράζονται διά του Στρατεύματος στην Τουρκία, με στόχο να τους θέσει στο περιθώριο της εξουσίας και να τους υπαγάγει, όπως συμβαίνει σε όλα τα δημοκρατικά πολιτικά συστήματα, σε πλήρη κυβερνητικό έλεγχο. Αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια είναι μια ειρηνική επανάσταση δομικής αλλαγής ενός πολιτικού συστήματος και δη Κεμαλικού, που επικράτησε σχεδόν απόλυτα ως δομή εξουσίας τα τελευταία 80 χρόνια, υπονομεύοντας και αλλοιώνοντας τα μάλα το ίδιο το δημοκρατικό, θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο της γείτονος.
Όλα δείχνουν πως οι δυνατότητες αντίδρασης της ηγεσίας του Στρατεύματος είναι εξαιρετικά περιορισμένες, ενώ πολλά θα κριθούν από το επικείμενο δημοψήφισμα της 11ης Σεπτεμβρίου. Γι’ αυτό και οφείλουμε να υπογραμμίσουμε πως τα δύο «στρατόπεδα» βρίσκονται από τώρα σε θέση μάχης, ενώ προφανώς η σημερινή σύγκρουση αποτελεί και τα προεόρτια στη μάχη των εντυπώσεων για τη 12η Σεπτεμβρίου. Η ημερομηνία αυτή είναι σημειολογικά ενδιαφέρουσα και, πιθανότατα όχι τυχαία, οι Τούρκοι συνηθίζουν να παίζουν με τις ημερομηνίες: Η 12η Σεπτεμβρίου παραπέμπει στο πραξικόπημα του στρατηγού Εβρέν το 1980.
Μπορούμε να πούμε εν κατακλείδι ότι είναι σε θέση κανείς να προδιαγράψει τις εξελίξεις ως προς τον ρόλο του Στρατεύματος στη γείτονα, ο οποίος θα βαίνει ολοένα μειούμενος, δεν μπορεί όμως να προβλέψει με ακρίβεια την επόμενη μέρα στην Τουρκία, αν δηλαδή θα καταφέρει ή θα θελήσει ο Ερντογάν να εμπεδώσει στη μετακεμαλική περίοδο συνθήκες δημοκρατίας και κράτους δικαίου.