ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ η πολιτική με άλλα μέσα…
Όσοι όμως θεωρούν το παγκόσμιο κύπελλο ένα μικρό διάλειμμα, που θα αφήσει στο περιθώριο τις πολιτικές αντιπαραθέσεις και τους διεθνείς ανταγωνισμούς, μάλλον πρέπει να το ξανασκεφτούν. Δεν χρειάζεται παρά μια δεύτερη ματιά, ώστε πίσω από ολόκληρη την αθλητική διοργάνωση και το κάθε ένα ποδοσφαιρικό ματς να διακρίνουμε να προβάλλουν αυτούσιες οι ίδιες εκείνες δυνάμεις που καθορίζουν την πολιτική στο εσωτερικό της κάθε χώρας και διεθνώς – απλώς από το επόμενο Σάββατο θα παίζουν διαφορετικούς ρόλους.
Εν αρχή ην η… ασφάλεια. Όταν ακόμη και τα θεμελιωδέστερα πολιτικά δικαιώματα, από το απόρρητο των επικοινωνιών μέχρι το τεκμήριο της αθωότητας, έχουν πάει περίπατο στο όνομα της αντιτρομοκρατικής θωράκισης, σιγά που θα γλίτωνε το Μουντιάλ. Οι υπεύθυνοι του Εθνικού Κέντρου Πληροφοριών, που στεγάζεται στο υπουργείο Εσωτερικών και ήδη ξεκίνησε να λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, συντονίζοντας τη δραστηριότητα της γερμανικής αστυνομίας, της Ιντερπόλ και αστυνομικών διευθύνσεων άλλων χωρών, θα συγκεντρώνουν καθημερινά, αξιολογώντας κάθε στιγμή, χίλιες αναφορές που άπτονται θεμάτων τάξης και ασφάλειας. Εδώ, η συνεργασία μεταξύ των αστυνομιών που καθιερώθηκε στο πλαίσιο του Σένγκεν, επιβάλλοντας ένα πανευρωπαϊκό αστυνομικό κράτος, που δεν αφήνει ούτε μια ίντσα γης για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου, θα κάνει μια μικρή επίδειξη των επιτευγμάτων της. Με απώτερο στόχο να μην ξανασυμβούν όσα έγιναν στο παγκόσμιο κύπελλο του Παρισιού το 1998 από τους άγγλους χούλιγκαν, η βρετανική αστυνομία αφαίρεσε προληπτικά από 3.500 σεσημασμένους χούλιγκαν τα διαβατήρια, ώστε να μην μπορέσουν να φύγουν καν από την Αγγλία! Και επειδή κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει τις μέρες των αγώνων, θα βρίσκονται στη Γερμανία 40 αξιωματικοί της βρετανικής αστυνομίας και τέσσερις εισαγγελείς με ειδική εξουσιοδότηση να διατάξουν την επιτόπια σύλληψη και κράτηση όσων υποπέσουν σε παραπτώματα…
Ο σημαντικότερος πραγματικός κίνδυνος τον οποίο έχουν να αντιμετωπίσουν οι αρχές, από τη στιγμή που ανέλαβε η βρετανική αστυνομία τους δικούς της χούλιγκαν, προέρχεται από την ίδια τη Γερμανία και δη τους νεοναζί που θα βγαίνουν στους δρόμους αναζητώντας έγχρωμους. Στη Γερμανία δεν περνάει μήνας που να μη σημειωθεί μια σοβαρή επίθεση νεοφασιστών απέναντι σε μελαψούς. Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αναγνώρισε τα προβλήματα που υπάρχουν, αν και προσπάθησε να τα υποβαθμίσει. Το Αφρικανικό Συμβούλιο, που δρα στη Γερμανία υπό τη μορφή ομπρέλας για όλες τις ενώσεις κατοίκων της Γερμανίας που προέρχονται από τη μαύρη ήπειρο, μαζί με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας έχει ανοίξει ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, όπου παρουσιάζει εκείνα τα γεωγραφικά σημεία στα οποία ισχύει φυλετικό άβατο λόγω ισχυρής παρουσίας και εγκληματικής δράσης νεοφασιστικών συμμοριών. Οι «απαγορευμένες περιοχές» βρίσκονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα ανατολικά της χώρας, όπου παρουσιάζονται οι συχνότερες επιθέσεις, ενώ αντίθετα στα νότια της χώρας στη συντηρητική Βαυαρία, λίκνο του ναζισμού, φαίνεται να επικρατεί η μεγαλύτερη ανοχή απέναντι σε όσους δεν ανήκουν στην άρια φυλή!
Έτσι, όμως, καταρρίπτεται και ένας μύθος που αναζητά σε εξω-κοινωνικούς παράγοντες την άνοδο της ακροδεξιάς. Η άνθηση αντίθετα αυτών των συμμοριών στα ανατολικά της χώρας (όπου η ανεργία είναι διπλάσια από το εθνικό μέσο όρο, οι μισθοί στο μισό και οι ελπίδες που γέννησε η επανένωση στο ναδίρ) δείχνει ότι κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ η γερμανική αστυνομία και ενδεχομένως ορισμένοι από τα 3 εκατομμύρια που θα επισκεφθούν τη χώρα θα έρθουν αντιμέτωποι με τις παράπλευρες απώλειες μιας πολιτικής που για περισσότερο από 15 χρόνια γεννούσε αδιάκοπα φτώχεια, ανεργία και κοινωνικό αποκλεισμό. Όλα αυτά φυσικά στη σκιά των φαντασμαγορικών τελετών. Σε αυτό το εκρηκτικό κοινωνικό περιβάλλον το σύνθημα της διοργάνωσης «Ώρα να κάνουμε φίλους» μόνο ειρωνικά αντηχεί.
Δημόσια διπλωματία
Το Βερολίνο όμως το επέλεξε συνειδητά. Η γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, χαιρετίζοντας το τουρνουά μίλησε για μια «μοναδική ευκαιρία για να προβληθεί η Γερμανία ως φιλόξενη, ανεκτική και σύγχρονη χώρα, που ξεχειλίζει από ιδέες». Ουσιαστικά δηλαδή η Γερμανία θέλει να αλλάξει την άποψη που έχει ο περισσότερος κόσμος, θεωρώντάς την μια χώρα κλειστή απέναντι στο διαφορετικό και συντηρητική, με μια αξιοζήλευτη παράδοση στον πολιτισμό και την οικονομία, που λειτουργεί καθηλωτικά όμως στη σημερινή της θέση.
Το επιχειρούμενο λίφτινγκ δεν είναι ανεξάρτητο από τις φιλοδοξίες που θρέφει η Γερμανία για μια αναβαθμισμένη θέση στη διεθνή σκηνή. Συνεπώς, η εξελισσόμενη δημόσια διπλωματία που στρέφεται στον νου και την καρδιά των φιλάθλων έρχεται να συμπληρώσει και να υποστηρίξει τις επίμονες προσπάθειές της για να εξασφαλίσει μια μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να συμμετέχει συχνότερα σε «ειρηνευτικές» αποστολές στο εξωτερικό, σπάζοντας με λίγα λόγια το καθεστώς απομόνωσης που της είχε επιβληθεί ολόκληρη την μεταπολεμική περίοδο. Το ποδόσφαιρο επομένως ξεχειλίζει από πολιτική.
Από κει και πέρα μια σειρά από βαθύτερες διεργασίες έφεραν πιο κοντά το ποδόσφαιρο και την πολιτική, οδηγώντας και τα δύο φαινόμενα σε μια τροχιά ανεπανόρθωτης φθοράς.
Η τύχη για παράδειγμα που επιφυλάσσεται στα έθνη κράτη στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης αποκαλύπτεται με τον πιο ανάγλυφο τρόπο από ένα πολύ πρόσφατο γεγονός. Συγκεκριμένα, από την προσφυγή που άσκησε η βελγική ομάδα Ρουαγιάλ Σαρλερουά, μετά τον σοβαρό τραυματισμό που υπέστη ο μαροκινής καταγωγής παίχτης της, Αμπντελματζίντ Ούλμερς, τη στιγμή που αγωνιζόταν για την εθνική του ομάδα. Στην προσφυγή τους οι Βέλγοι ζήτησαν να χαρακτηριστεί αθέμιτος ανταγωνισμός η υποχρέωση που έχουν οι ομάδες να αφήνουν τους παίκτες τους να παίζουν στα εθνικά τους σχήματα! Η βελγική ομάδα, επίσης, συνεπικουρούμενη από το G-14 (όπου συμμετέχουν επίσης η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μπάγερν Μονάχου και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ) ζήτησε από τη δικαιοσύνη να αποζημιώνονται οικονομικά οι ομάδες από τα εθνικά σχήματα όταν οι παίκτες τους συμμετέχουν σε αγώνες τους.
Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι αν ικανοποιηθεί η απαίτησή τους αρχικά καμία μικρή χώρα δεν πρόκειται να νιώσει ποτέ την εφήμερη έστω χαρά να δει τα αστέρια της που κάνουν διεθνή καριέρα να αγωνίζονται με τη φανέλα της. Αυτό το προνόμιο θα το έχουν μόνο οι εθνικές ομάδες των μεγάλων χωρών! Οπότε ακόμη και αυτή η τυπική ισότητα που ίσχυε, όταν όλα τα εθνικά σχήματα ξεκινούσαν για τους προκριματικούς από μηδενική βάση, θα καταργηθεί! Χώρια φυσικά που αυτή η ισότητα παραβιαζόταν με χίλιους τρόπους όταν μια εξαθλιωμένη χώρα είχε να ανταγωνιστεί μια πλούσια χώρα…
Τώρα, όμως, που οι εθνικές ομάδες θα πρέπει να ανταγωνιστούν τις πολυεθνικές ανώνυμες ποδοσφαιρικές εταιρείες, τα πράγματα θα χειροτερέψουν ακόμη περισσότερο, μια και το αποτέλεσμα είναι προδικασμένο, όπως προδικασμένη ήταν και η συρρίκνωση του έθνους κράτους κατά την επέλαση της παγκοσμιοποίησης.