Μας έφαγαν οι εξουσίες…

Και ευχή «Να ακούσουμε το 2012 τον πόνο του διπλανού μας περισσότερο» και αυτογνωσία «Ευχαριστώ τους γονείς μου εκ των υστέρων που με πίεζαν για να μάθω γράμματα» και νουθεσία στους νέους ηθοποιούς «Όταν δεν στήνεις τους συναδέλφους σου στις πρόβες και είσαι τυπικός, θα σου έρθει και η δεύτερη δουλειά και η τρίτη». Αλλά έχει και κριτική «Ο Έλληνας με το που έπαψε να διαβάζει εφημερίδες, βιβλία, να βλέπει θέατρο, έχασε το ταλέντο που είχε να διαβάζει πίσω από τις λέξεις…» και ελπίδα «Οι Έλληνες είναι αρχαίος λαός, δεν πρόκειται να χαθεί. Δυστυχώς, ενώ είχαμε πάντα μεγάλους ποιητές, από τον Όμηρο μέχρι τον Ελύτη, δεν ευτυχήσαμε στους πολιτικούς»… Κι όταν τη ρωτάς από πού αντλεί σήμερα δύναμη, για την αβεβαιότητα που υπάρχει, απαντά κοφτά: «Από τον Θεό». Αυτά και πολλά άλλα μας λέει η πολύ καλή κωμική ηθοποιός, που δίνει τα ρέστα της στην παράσταση «Τα κορίτσια με τα μαύρα» στο θέατρο «Αλίκη» και για την οποία η Ρένα Βλαχοπούλου είχε πει «να, η συνέχειά μου…».

// Τα ράσα κάνουν τον παπά; Γιατί, όπως είδαμε, οι μοναχές της παράστασης κάποια συγγένεια πρέπει να έχουν με τον Εφραίμ… Μήπως, τελικά, αυτό είναι το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, ότι έζησε τόσα χρόνια στην υποκρισία και την κομπίνα;
Ο λαός ντύθηκε τη στολή του παπά και από μέσα έγινε ολίγον άρπαγας, γιατί έτσι εκπαιδεύτηκε από τους ηγέτες του. Θεωρώ ότι οι λαοί εκπαιδεύονται στο βόλεμα ή στο εύκολο χρήμα όταν βλέπουν ότι και οι ταγοί της εξουσίας κάνουν το ίδιο, χωρίς να τους επιβάλλεται καμία τιμωρία. Όλα είναι αλυσίδα. Πιστεύω ότι ο Έλληνας με το που έπαψε να διαβάζει εφημερίδες, βιβλία, να βλέπει θέατρο, να πηγαίνει κινηματογράφο, να ασχολείται με την τέχνη και τα γράμματα, έχασε το ταλέντο που είχε… Να διαβάζει δηλαδή πίσω από τις λέξεις και να μελετά σε βάθος την ανθρώπινη φύση και τους χαρακτήρες της. Οι Έλληνες είναι αρχαίος λαός, ο οποίος δεν πρόκειται να χαθεί. Δυστυχώς, ενώ ως φυλή είχαμε πάντα μεγάλους ποιητές, από τον Όμηρο μέχρι τον Ελύτη, δεν ευτυχήσαμε σε πολιτικούς.

// Γιατί πιστεύεις ότι είναι γεμάτο το θέατρό σας;
Γιατί ο κόσμος ψάχνει μια διέξοδο. Και γιατί το γέλιο είναι το γιατρικό και το φάρμακο της εποχής μας.

// Πώς φτάσαμε μέχρι τα συσσίτια της Εκκλησίας;
Ο τόπος μας κυβερνιέται εδώ και τριάντα χρόνια, ως επί το πλείστον, από πολιτικούς που ενεπλάκησαν με τη διαφθορά. Η εξουσία είναι το ισχυρότερο αφροδισιακό. Σου δίνει μια παράλογη δύναμη. Ο ηγέτης αν δεν έχει ένα σωστά σμιλεμένο χαρακτήρα, αν δεν έχει αξίες, τότε πολύ εύκολα ξεφεύγει επιζητώντας τα μπράβο και το μέλι στο βάζο. Στην Ελλάδα μάς έφαγαν οι εξουσίες! Με το που ανέβηκε ο ταμίας του υπουργείου ένα σκαλοπάτι και έγινε διευθυντής, με το που ο κλητήρας έγινε δήμαρχος, με το που ο κομπάρσος έγινε θιασάρχης και το μοντέλο παρουσιάστρια -και αυτό έγινε ως ντόμινο σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, στελεχώθηκαν θέσεις από άτομα χωρίς μόρφωση, καλλιέργεια, προσόντα, παιδεία-, τότε κατέρρευσε η αξιοκρατία, άρα και η πρόοδος. Λόγω της πελατειακής σχέσης ψηφοφόρου – βουλευτή βρέθηκε ο ψηφοφόρος έφορος στο Δημόσιο, έκανε κακή χρήση της θέσης του και, όπως ήταν φυσικό, τη διέφθειρε. Ο φορολογούμενος ζήτησε «εξυπηρέτηση» από τον έφορο και εκείνος με το ανάλογο τίμημα του την έκανε. Καρκινώματα διαφθοράς έχουν γεμίσει την κοινωνία από ανθρώπους που κατέχουν θέσεις, τις οποίες δεν αξίζουν όχι μόνο γιατί δεν έχουν τα ανάλογα πτυχία αλλά και γιατί δεν έχουν την ευρύτερη παιδεία και μόρφωση, δημιουργώντας μια κοινωνία υποκουλτούρας, προσωπικού οφέλους και ατιμίας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας είναι οι λάθος άνθρωποι σε λάθος θέσεις, που δημιουργούν λάθος πρότυπα ζωής.

// Άρα είχε δίκιο η Νάνα Μούσχουρη που συμφώνησε με την Άγκελα Μέρκελ και δήλωσε ότι νιώθει ντροπή για τους Έλληνες…
Δεν μου αρέσει καμία Μέρκελ να μου κουνάει το δάχτυλο. Ο λαός μου έφτιαχνε τον Παρθενώνα, δημιουργούσε την ιδέα της Δημοκρατίας, των Ολυμπιακών Αγώνων, του Θεάτρου, όταν οι Γερμανοί ήταν βαρβαρικά φύλα. Αν θέλουν να μιλήσουμε για ντροπή, ας ανατρέξουμε στις μαύρες σελίδες του Γ’ Ράιχ, της κατοχής, του ολοκαυτώματος.
Είναι πολύ άσχημο η οικονομική κρίση, η οποία είναι παγκόσμια και δεν τη δημιούργησε η Ελλάδα, να βάζει λαούς σε ρατσιστικές διενέξεις, ότι οι μεν είναι τεμπέληδες και κλέφτες και οι άλλοι δουλευταράδες και τίμιοι. Στην Ελλάδα είχαμε πρόβλημα εξουσίας. Κάναμε την αυτοκριτική μας, δεν θα μας επιβληθεί και τροϊκανή χούντα για αυτό. Ο καθένας ήξερε τι γίνεται στο χώρο του. Στο δικό μου χώρο, ας πούμε, έπαιρναν καλλιτέχνες επιχορηγήσεις που δεν θα έπρεπε λογικά να πάρουν, αμείβονταν φεστιβάλ από τον κρατικό κορβανά και δεν πρόβαλαν έργο, ανίδεοι με τον πολιτισμό πειραματίζονταν και απαξίωναν την Επίδαυρο. Έγιναν λάθη… Τη δεκαετία του ’60 όμως η Ελλάδα δημιουργούσε πολιτισμό. Συνθέτες σαν τον Χατζιδάκι, και τον Θεοδωράκη μεγαλούργησαν και σκηνοθέτες σαν τον Κουν άνοιγαν τα θέατρα στο λαό με κλασικούς συγγραφείς. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να ξαναδημιουργήσουμε, να τιμήσουμε την κληρονομιά μας και να μη δίνουμε στους ξένους το δικαίωμα να μας σχολιάζουν με αυτόν τον τρόπο. Ένιωσα βαθύτατα προσβεβλημένη με την Αφροδίτη να κάνει μια άσεμνη χειρονομία στο περιοδικό «Focus». Ας προσπαθήσουμε με σκληρή δουλειά να αποδείξουμε τη δύναμη και την αίγλη μας.

// Έχεις παίξει σε κωμικές σειρές στην τηλεόραση, έχεις παρουσιάσει πρωινές εκπομπές, κοινωνικές εκπομπές. Την ξέρεις την τηλεόραση από μέσα και από έξω. Πώς πάνε τα πράγματα στη μικρή οθόνη;
Δεν είναι καλά. Η ελληνική τηλεόραση δεν πάσχει από φτώχεια, αλλά από έλλειψη ιδεών και πρωτοτυπίας και μετά από παραγωγή. Η έννοια του πολιτισμού απουσιάζει από την τηλεόραση, αλλά και η έννοια της αισθητικής. Η αισθητική της τηλεόρασης είναι για λεμονόκουπες. Και είναι άδικο αυτό, καθώς η αισθητική του λαού μας -ζούμε σε τόσο όμορφη χώρα άλλωστε- είναι ανεβασμένη. Ξέρει ο Έλληνας από ομορφιά. Την τηλεόραση την αγαπάω και στενοχωριέμαι για το επίπεδο στο οποίο έφτασε. Μέσα από τις τηλεοπτικές εκπομπές που έκανα και ιδίως στο πρωινό του MEGA, είδα ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται στο καλύτερο. Είναι μεγάλο ψέμα το «αυτά θέλει ο κόσμος, αυτά βλέπει». Με θυμώνει αυτή η φράση, γιατί ο κόσμος έχει αποδείξει ότι όταν του δώσεις μια παραγωγή σαν το «Νησί», θα τη δει. Το έχουμε δει λοιπόν να γίνεται. Άρα όλα τα άλλα τα ακούω βερεσέ. Απλά βλέπει τις μπούρδες γιατί δεν έχει και κάτι καλύτερο να δει. Πού να το βρει; Μας θέλουν εκεί λοιπόν, αμόρφωτους, γιατί η τηλεόραση δημιουργεί παιδεία, είναι πολύ ισχυρό μέσο, ώστε να συνδιαλέγονται με πειθήνιους τηλεθεατές και πολίτες. Έκανα μια απογευματινή εκπομπή στην ΕΡΤ και καλούσα μεταξύ άλλων και νέους ηθοποιούς, οι οποίοι παρουσίαζαν τη δουλειά τους και χαιρόμουν να ακούω σωστά ελληνικά. Στην εκπομπή δεν χρειάστηκε να κάνουμε συζητήσεις του τύπου «με ποια κοπελιά κοιμάσαι στην κρεβατοκάμαρά σου», για να προκαλέσουμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Να μου πείτε πόσες εκπομπές υπάρχουν στην ελληνική τηλεόραση που σου διευρύνουν τους ορίζοντες; Δέκα το πολύ; Στην Ελλάδα έχουμε μάθει να ζούμε με τις εξαιρέσεις και όχι με τον κανόνα.

// Στις σειρές μυθοπλασίας τα πράγματα είναι χειρότερα. Σας πήραν τη δουλειά οι Τούρκοι ηθοποιοί;
Και μετά τους Τούρκους, θα έρθουν οι Άραβες και μετά οι Ινδοί (γέλια)… Μόδα είναι, θα περάσει. Η ελληνική τηλεόραση πάντα θα ψάχνει για φτηνά σίριαλ. Πριν από μια δεκαετία ήταν τα βραζιλιάνικα και τα μεξικάνικα, τώρα τα τούρκικα. Αλλά ο Έλληνας έχει ένα ιδιαίτερο ψυχισμό, με ιδιαίτερους οικογενειακούς ιστούς που δεν ταυτίζονται ούτε με τις παραδοσιακές οικογένειες της Ανατολής και του Ισλάμ, ούτε με τους πλούσιους και φτωχούς της καθολικής Λατινικής Αμερικής. Ποια τουρκική σειρά θα κάνει τον Έλληνα να συγκινηθεί όπως το «Παρά πέντε», οι «Τρεις Χάριτες», οι «Απαράδεκτοι», η «Πρόβα νυφικού»; Οι Έλληνες έχουμε μια ιδιαίτερη τρέλα.

// Έχεις μια από τις καλύτερες σχολές θεάτρου και, όπως μαθαίνω, είσαι και πολύ δοτική δασκάλα. Πώς βλέπεις τη νέα γενιά;
Πολύ έξυπνη! Αντιλαμβάνεται το ψέμα, απομυθοποιεί το μύθο, κάνουν τσακωτό μεμιάς τον ανακόλουθο. Στη δική μου σχολή έχω τη χαρά να γαλουχώ ηθοποιούς που δεν έχουν το ψώνιο να γίνουν διάσημοι, αλλά έχουν το ψώνιο να μάθουν θέατρο. Η ανταμοιβή του ηθοποιού και η μέθεξη είναι η επικοινωνία του με το κοινό. Άνοιξα τη σχολή το 2005, συνεχίζουμε παρά την κρίση, πηγαίνουμε πολύ καλά και οι δάσκαλοι στη σχολή δουλεύουν με αυταπάρνηση. Ξέρεις πόσο χαίρομαι όταν βλέπω τους απόφοιτους της σχολής να δουλεύουν σε θεατρικές σκηνές, στην τηλεόραση;

// Ποια είναι η συμβουλή που τους δίνεις;
Όταν εργάζονται σκληρά και με μεράκι, τότε η πρώτη δουλειά θα τους φέρει και τη δεύτερη και την τρίτη. Ο ηθοποιός θέλει γερό στομάχι! Όταν είσαι στη δουλειά σου στην ώρα σου και δεν στήνεις στην πρόβα συναδέλφους, είσαι τυπικός και όχι παραμυθάς, όταν έχεις μάθει τα λόγια σου, όταν είσαι σωστός στο καμαρίνι, όταν είσαι με το κοινό χαμογελαστός και όχι απλησίαστος, τότε η πρώτη δουλειά θα φέρει και τη δεύτερη! Αυτό είναι νόμος.

// Αυτά σ’ τα έμαθε η Ρένα Βλαχοπούλου;
Και αυτά και πολλά άλλα. Με τη Ρένα Βλαχοπούλου δουλέψαμε μαζί στο «Ακροπόλ» και η δήλωσή της η δημόσια, ότι βρήκε τη διάδοχό της στην κωμωδία, με έκανε να κουβαλάω ένα βαρύ φορτίο και με γέμισε υποχρεώσεις. Τη λάτρεψα, τη λατρεύω, είναι η μεγάλη κωμικός του ελληνικού κινηματογράφου. Μου λείπει αφάνταστα η δασκάλα μου. Πορεύτηκα τόσα χρόνια με την ευθύνη να μην προσβάλω το όνομά της και έχω ακόμη αυτό το άγχος να μην προδώσω αυτά που είπε για μένα.

// Η επιθεώρηση είναι το είδος όπου διέπρεψες, τη στιγμή που κάποιοι συνάδελφοί σου τη λοιδορούσαν. Εσύ, αντιθέτως, τη στήριξες με νύχια και με δόντια κάθε καλοκαίρι στο «Άλσος» και ως θιασάρχης στο «Δελφινάριο». Γιατί;
Γιατί είναι ένα από τα πιο σημαντικά είδη του ελληνικού θεάτρου. Η επιθεώρηση εκτονώνει τα βάσανα του Έλληνα. Την υπηρετώ αρκετά χρόνια και να δώσει ο Θεός να την υπηρετήσω ακόμη περισσότερα! Εκεί έπαιξα με τον Νίκο Ρίζο, τον Σωτήρη Μουστάκα, τον Κώστα Ρηγόπουλο, τη Μάρθα Καραγιάννη, τον Κώστα Βουτσά, τον Γιώργο Κωνσταντίνου και πόσους άλλους ηθοποιούς. Είμαι ευλογημένη από τον Θεό που υπηρέτησα αυτό το είδος, γιατί για να παίξεις επιθεώρηση πρέπει να τραγουδάς, να χορεύεις, να παίζεις μουσική, να αυτοσχεδιάζεις, να επικοινωνείς με το κοινό. Η επιθεώρηση και μόνο αυτή μπορεί να σατιρίσει το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και να καυτηριάσει την καθημερινότητα του πολίτη στο τώρα, σ’ αυτό που βιώνει σήμερα. Είναι ένα υπέροχο είδος θεάτρου που δεν θα πεθάνει ποτέ.

// Με ποιες αξίες πορεύεσαι στη ζωή;
Με τις αξίες των γονιών μου. Οι γονείς μου είχαν μανία με τα γράμματα. Ήθελαν να μάθω γράμματα. Τους οφείλω πολλά για αυτό. Μικρή γκρίνιαζα που με έτρεχαν να μάθω πιάνο, ξένες γλώσσες, να περάσω στο πανεπιστήμιο και δεν είχα ελεύθερο χρόνο, αλλά με θωράκισαν και στη δουλειά μου και πνευματικά, ώστε να μπορέσω να αντεπεξέλθω στις δυσκολίες της ζωής και να είμαι ακόμη πιο αφοσιωμένη στη δουλειά μου.

// Από πού αντλείς δύναμη στην αβεβαιότητα των ημερών μας; Δεν ξέρουμε πλέον τι θα μας ξημερώσει και βιώνουμε μια πρωτοφανή ανασφάλεια.
Από τον Θεό. Πιστεύω ακόμη πιο πολύ σήμερα, με όλη τη δύναμη της ψυχής μου! Προσπαθώ να μην κρίνω τους ανθρώπους αυστηρά, αλλά με επιείκεια. Άλλωστε, μόνο ο Θεός μπορεί να κρίνει σωστά, γιατί εκείνος ξέρει τα βάθη της καρδιάς του καθένα μας.

// Η οικονομική κρίση θα μας κάνει καλό;
Ναι. Γιατί αντί να στείλεις ένα μήνυμα ή να πάρεις τηλέφωνο τη φίλη σου ή τον φίλο σου, θα πας κάτω από το μπαλκόνι του για να τον δεις. Προτιμώ την έκπληξη από την τεχνολογία. Η ζωή είναι πέρα από οικονομικές αξίες.

// Τι εύχεσαι για το 2012;
Να ακούμε τον πόνο του διπλανού μας περισσότερο!