Διεθνές Οικονομικό Βαρόμετρο
1
Η απόφαση του Eurogroup στην τελευταία συνεδρίαση του, είναι σταθερή στον προσανατολισμό ότι από τώρα και στο εξής τα όποια οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, δεν θα καλύπτονται πλέον από το κράτος, δηλαδή από τους φορολογούμενους. Την κάλυψη των προβλημάτων θα την αναλάβουν πλέον οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και οι καταθέτες που διατηρούν καταθέσεις ακάλυπτες, δηλαδή πάνω από 100.000 ευρώ. Η απόφαση αυτή θεωρεί ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ αποταμιευτών και επενδυτών. Επενδυτές θεωρούνται αυτοί με τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ, ενώ αποταμιευτές είναι όσοι έχουν μικρότερου ύψους καταθέσεις. Και ακριβώς τους αποταμιευτές θέλει να προστατεύσει η τραπεζική ένωση που πρόκειται να δημιουργηθεί. Οι τράπεζες, όμως και κυρίως οι κυπριακές βρήκαν έναν άλλο τρόπο για να μπορέσουν να εξουδετερώσουν αυτές τις αποφάσεις. Έθεσαν σε κυκλοφορία τα λεγόμενα «Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Ενισχυμένου Κεφαλαίου» (ΜΑΕΚ). Ήδη η Λαϊκή Τράπεζα, της Κύπρου και η Τράπεζα Κύπρου έπεισαν μερικούς πελάτες τους που διατηρούσαν υψηλές μακροπρόθεσμες καταθέσεις, να τις μετατρέψουν σε ΜΑΕΚ, προσφέροντας το υψηλό επιτόκιο 6,5%. Τι σημαίνει η μετατροπή της προθεσμιακής κατάθεσης σε μετατρέψιμα αξιόγραφα; Με τη λήξη του μετατρέψιμου Αξιόγραφου, δεν επιστρέφονται οι καταθέσεις, αλλά χορηγούνται μετοχές της τράπεζας υποχρεωτικά, οι οποίες δεν θα δικαιούνται μέρισμα ούτε θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Στην Κύπρο όταν η Λαϊκή Τράπεζα πτώχευσε και ετέθη υπό εκκαθάριση, συμπαρασύροντας και τα εδώ υποκαταστήματά της, οι κάτοχοι Αξιογράφων ΜΑΕΚ έχασαν τα χρήματά τους. Τώρα τέτοια Αξιόγραφα κυκλοφορεί η Τράπεζα Κύπρου, και στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Οι επενδυτές πελάτες της Λαϊκής, Κύπριοι και Έλληνες, ξεκίνησαν δικαστικό αγώνα στα κυπριακά δικαστήρια και ζητούν να χαρακτηριστούν αποταμιευτές και όχι επενδυτές. Βέβαια δεν φαίνεται ο δικαστικός τους αγώνας να δικαιώνεται, καθώς το διάταγμα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου αναφέρει ότι το βάρος το επωμίζονται οι καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ, οι μέτοχοι και οι κάτοχοι τραπεζικών ομολόγων. Εμείς επισημαίνουμε τον κίνδυνο για όσους έχουν απροστάτευτες καταθέσεις (άνω των 100.000 ευρώ φυσικά προθεσμιακές). Και δεν πρέπει να παρασυρθούν από τα υψηλά επιτόκια. Γιατί τα υψηλά επιτόκια μαρτυρούν πολλές φορές και δύσκολα προβλήματα.
2
Πώς μπορούν όμως να αντιδράσουν οι πελάτες των τραπεζών σε όλη την Ευρωζώνη και να προστατευτούν από τις συνέπειες του νέου τραπεζικού καθεστώτος, που προηγούμενα γράψαμε ώστε να διατηρήσουν ακέραιες τις καταθέσεις τους; Εκείνο που προέχει είναι να επιλέξουν να γίνουν πελάτες μιας τράπεζας που δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας. Σχεδόν όλα τα προβλήματα των τραπεζών προέρχονται βασικά από τα «κόκκινα δάνεια» που έχουν χορηγήσει σε δανειολήπτες, που για πολλούς και διάφορους λόγους δεν είναι πλέον σε θέση να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Αυτό προκαλεί με την πάροδο του χρόνου έλλειψη ρευστότητας. Μια δεύτερη αιτία που προκαλεί πρόβλημα είναι οι συσσωρευμένες ζημιές των τραπεζών που πρέπει να καλυφθούν. Και θα πρέπει αυτό να συνδεθεί και με το ύψος των αποθεματικών προς κάλυψη ζημιών που διαθέτει η τράπεζα, σε συνδυασμό φυσικά και με το μετοχικό της κεφάλαιο, που θα πρέπει άνετα να καλύψει και τις ζημίες των παρελθόντων ετών, τα κόκκινα δάνεια και την περιορισμένη ρευστότητα. Αυτά τα στοιχεία μπορούν εύκολα να τα βρουν οι ενδιαφερόμενοι αποταμιευτές και επενδυτές στο τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό της Τράπεζας. Και ασφαλώς θα πρέπει να προσέξουν και ένα τρίτο στοιχείο οι πελάτες. Το ύψος των υποχρεώσεων της τράπεζας από ομολογιακά δάνεια κυρίως κι από ενδεχόμενα δάνεια προς την Κεντρική Τράπεζα της χώρας και φυσικά και της ΕΚΤ. Και αυτά τα στοιχεία αναγράφονται στους ισολογισμούς που δημοσιεύουν οι τράπεζες. Βέβαια τώρα υπάρχει μια κίνηση να σταματήσει να γίνει υποχρεωτική η δημοσίευση των ισολογισμών. Και τούτο γιατί βρισκόμαστε σε εποχές αδιαφάνειας και συσκότισης της πληροφόρησης. Και δεν είναι αυτό φαινόμενο που παρατηρείται μόνον στην Ελλάδα, είναι επιλογή του συστήματος η εφαρμογή του. Και η εφαρμογή του συνεχώς θα αυξάνεται σε όλες τις χώρες. Ας μη καταφεύγουν λοιπόν οι καταθέτες σε διάφορους χρηματιστές ή άλλους συμβούλους, αλλά μόνοι τους να κάνουν το τεστ στις τράπεζες που ενδιαφέρονται να καταθέσουν.