Για πολλά χρόνια λύκοι φύλαγαν το κοπάδι

Ο ανθρωποκεντρικός συγγραφέας από τη Θεσσαλονίκη ποντάρει στο καλό, γράφει για αξίες, πιστεύει ότι ο Έλληνας είναι από καλή στόφα, ότι οι πολιτικοί μας ενοχοποιούν τον λαό για τα δικά τους αδικήματα, τα βάζει με την πολιτεία που κλείνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και 880 σχολικές βιβλιοθήκες και τονίζει με νόημα ότι ευελπιστεί να βρεθεί ένας σωστός ηγέτης για τη χώρα μας.

Μιλάει όμως και για άλλα πιο σημαντικά… Για τη μέση οδό κατά τον Αριστοτέλη, για την αστοχία της υπερανάλυσης των πραγμάτων, για το ότι η σωτηρία έρχεται όταν ο καθένας μας στηριχτεί στις δικές του δυνάμεις. Τέλος, εστιάζει στο κακό που κάνει η άγνοια και τονίζει: «Η ζωή είναι από μόνη της το μεγαλύτερο βραβείο για έναν άνθρωπο που δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο».

// Βραβείο Αναγνωστών για το 2012 από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου για το βιβλίο σας «Κάθετη έξοδος». Ένα βιβλίο που προκαλεί τον αναγνώστη να συλλογιστεί το σκοπό του δικού του ταξιδιού στη ζωή. Αλήθεια, ποιος πρέπει να είναι αυτός ο σκοπός;
Οι αναγνώστες μου επιβράβευσαν το βιβλίο μου κι αυτό με κάνει να νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη. Είναι αλήθεια ότι προκαλεί τον αναγνώστη να συλλογιστεί το σκοπό του δικού του ταξιδιού στη ζωή, που φυσικά είναι η εξέλιξη, αλλά όχι επικαλούμενος κάποιο σωτήρα ή κάποια μεγάλη αγάπη που θα εξαφανίσει ως διά μαγείας κάθε μειονεξία, κάθε πληγή ή ενοχή. Ο δρόμος της εξέλιξης του καθενός είναι προσωπικός. Ο ήρωάς μου μέσα από τη συνολική του αναζήτηση έφτασε τελικά στο σημείο να σηκώσει το κεφάλι ψηλά, να πετάξει τα βαρίδια που του δημιουργούσαν οι ενοχές του παρελθόντος και να βγει από το λαβύρινθο της υπερανάλυσης που είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας. Εστιάστηκε στην ουσία και απλοποίησε τη ζωή του. Έπαψε να λέει ψέματα στον εαυτό του. Το βιβλίο είναι επίκαιρο, γιατί δείχνει στο σύγχρονο Έλληνα τον τρόπο να συντονιστεί με τη δημιουργία και όχι με την καταστροφή.

// Για το έργο σας «Ο ταξιδευτής του Βοσπόρου» βραβευτήκατε με το Βραβείο Λογοτεχνίας και Πνευματικών Αξιών από την Ελληνική Εταιρία Χριστιανικών Γραμμάτων. Πληροφορήθηκα ότι εδώ και είκοσι χρόνια επισκέπτεστε πολύ συχνά το Άγιο Όρος.
Από εκεί αντλείτε δύναμη;
Στον κόσμο που ζούμε, δεν αρκεί μόνο ο στόχος της ψυχικής υγείας, αλλά και της πνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου. Για να γίνει αυτό προϋποθέτει να βρούμε τη γαλήνη και μέσα στην αναταραχή. Πώς; Αποδεχόμενοι τα στραβά των ανθρώπων και ό,τι άλλο δεν μας αρέσει στο σύστημα που είμαστε ενταγμένοι. Χρειάζεται να έχουμε πειθαρχία, να οριοθετούμε το χώρο μας, να αφιερώνουμε χρόνο στους ανθρώπους που αγαπάμε, να βελτιωνόμαστε στη δουλειά μας, να παρακολουθούμε την επικαιρότητα και να ανησυχούμε για ό,τι γίνεται γύρω. Βέβαια, όλες αυτές οι δραστηριότητες αφαιρούν χρόνο από την ενδοσκόπησή μας. Η ησυχία του Αγίου Όρους, με τη δυνατή και καθαρή ενέργεια του χώρου, αποτελούν για μένα τις κατάλληλες συνθήκες για να συντονιστώ με το εσωτερικό μου κέντρο. Να ανασυντάξω τις δυνάμεις μου και να τροφοδοτήσω τον εαυτό μου με ενέργεια και κίνητρα, για το σκοπό που είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους -είτε τον έχουν αναγνωρίσει είτε όχι-, και είναι η εξέλιξη.

// Ποιος είναι ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων τη συγκεκριμένη στιγμή; Γιατί σιωπούν; Γιατί δεν εμφανίζονται στα μίντια;
Ο ρόλος των πνευματικών ανθρώπων σήμερα είναι να απλοποιήσουν και όχι να αναλύσουν τα πράγματα. Να δώσουν ελπίδα σε έναν αδίκως ενοχοποιημένο λαό. Να επινοήσουν τρόπους και συστήματα, ώστε να στρέψουν τον κόσμο στη λογική, να κρυφοκοιτάζουν πότε πότε κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων και των καταστάσεων, γιατί τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να βρουν ουσία. Όσον αφορά το γιατί οι πνευματικοί άνθρωποι δεν εμφανίζονται στα μίντια; Όλοι ξέρουμε το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Αν μπορέσουν να αποκτήσουν περισσότερη ακροαματικότητα, τότε και τα ΜΜΕ θα στραφούν προς αυτούς. Απ’ ό,τι φαίνεται όμως, μάλλον τα δικά μας γούστα χρειάζονται αναβάθμιση.

// Έχετε γράψει αρκετά βιβλία. Τι είναι αυτό που πυροδοτεί τη φαντασία σας;
Θεωρώ ότι οι αξίες της ζωής είναι το ιδανικό που θέλω να υπηρετώ με κάθε τρόπο, γιατί εκεί βρίσκεται η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και η εξοικείωση μ’ αυτές μας κάνει περισσότερο ανθρώπους. Αν ήμουν σκηνοθέτης σαν τον ήρωα του τελευταίου μου βιβλίου, πάλι το ίδιο θα έκανα. Μέσα από τις ταινίες μου θα επινοούσα τρόπους που θα πρότειναν στους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά σ’ αυτές τις αξίες. Αυτός είναι ο σκοπός μου, που ταυτόχρονα πυροδοτεί και τη φαντασία μου.

// Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Έλληνας σήμερα;
Δεν ξέρω πώς νιώθουν οι άλλοι, αλλά εγώ πάντα ήμουν και θα είμαι περήφανος που γεννήθηκα Έλληνας. Είναι προσόν για μένα και το συνειδητοποιώ πιο βαθιά όταν συναναστρέφομαι με ξένους. Πιστεύω ότι είμαστε από καλή στόφα και έχουμε σημαντική κληρονομιά να οικειοποιηθούμε αν το θελήσουμε, μαθαίνοντας από τα λάθη μας και εξελίσσοντας το δυναμικό μας.

// Ποιος φταίει που φτάσαμε σ’ αυτήν την πολιτική, οικονομική και πνευματική κρίση ή -καλύτερα- κρίση ηθικών αξιών;
Αν σε μια οικογένεια οι γονείς δεν ξέρουν να οριοθετήσουν τον εαυτό τους, δεν πειθαρχούν σε ιδανικά και αξίες, οι ίδιοι γίνονται κακό παράδειγμα για τα παιδιά τους. Δεν δικαιούνται να τα ενοχοποιούν όταν έχουν μεγαλώσει και αντιγράφουν τους γονείς. Το ίδιο συμβαίνει και με την πολιτεία. Αφού για πολλά χρόνια λύκοι φυλούσαν το κοπάδι. Άνθρωποι χωρίς ιδανικά που κυβέρνησαν τη χώρα, έκλεψαν, λεηλάτησαν τα ταμεία και παραχώρησαν κυριαρχικά δικαιώματα, οι ίδιοι έρχονται τώρα να ενοχοποιήσουν τον λαό και να δηλώσουν ότι φταίει, ότι φοροδιαφεύγει και πρέπει να τιμωρηθεί γι’ αυτό. Οι άνθρωποι σήμερα θέλουν να γλιτώσουν, να ξεφύγουν από τη φορολογία, όπως ένα ανυπεράσπιστο παιδί που θέλει να ξεφύγει ή να το σκάσει από έναν ψυχικά άρρωστο γονέα που καθημερινά το κακοποιεί. Σ’ αυτήν την περίπτωση φταίει το παιδί;

// Ποιοι ήρωες σας αρέσουν;
Οι ήρωες που αντιλαμβάνονται ότι η ζωή, η ευτυχία και η εξέλιξή τους είναι μόνο δική τους υπόθεση. Όταν καταλήγουν ότι κανείς δεν τους χρωστάει τίποτα. Δεν πιστεύουν σε σωτήρες, παρά μόνο στις δυνάμεις τους.

// Γιατί δεν διαβάζει ο Έλληνας; Φταίει η τηλεόραση και η επίπλαστη ευτυχία του λάιφ στάιλ, με την οποία βομβαρδιστήκαμε;
Η εκπαίδευση, δυστυχώς, μαθαίνει στα παιδιά να θεωρούν το διάβασμα σκληρή εργασία, ενώ την τηλεόραση χαλαρή διασκέδαση. Αυτή η πεποίθηση γίνεται ρύθμιση στον εγκέφαλό μας και είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγουμε, έτσι λίγοι είναι εκείνοι που μπορούν να μπουν στον υπέροχο κόσμο του βιβλίου. Η «στοργική» πολιτεία, βλέπετε, αντί να βρει τρόπους να ανατρέψει αυτό το φαινόμενο, κλείνει 880 σχολικές βιβλιοθήκες και βάζει λουκέτο στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Έναν οργανισμό που προσέφερε τα μέγιστα στην προώθηση της λογοτεχνίας. Θα ήταν λειτουργικό να αναρωτηθούμε το γιατί, έστω και την ώρα που κάνουμε ζάπινγκ…

// Γιατί δεν υπάρχουν εθνικοί ευεργέτες σήμερα; Πυρήνες, μονάδες που θα ωθήσουν τη χώρα μπροστά στα γράμματα, στις τέχνες, στην ανάπτυξη;
Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που έχει την οικονομική δυνατότητα και την καλή πρόθεση να γίνει ευεργέτης. Φανταστείτε τον ίδιο άνθρωπο να παίρνει μια ελληνική εφημερίδα να διαβάσει. Θα δει τόσα πολλά σκάνδαλα για κατάχρηση δημόσιου χρήματος, που δεν θα του φανεί και τόσο καλή ιδέα να ευεργετήσει την Ελλάδα. Η καλύτερη κίνηση που θα μπορούσαν κατά τη γνώμη μου να κάνουν οι πιθανοί ευεργέτες, είναι να χρηματοδοτήσουν έναν ηγέτη με ισχυρή προσωπικότητα και αδιαμφισβήτητη ηθική, ώστε να νοικοκυρέψει το χάος με συνοπτικές διαδικασίες. Έναν ηγέτη χρειάζεται η Ελλάδα περισσότερο από κάθε τι άλλο.

// Ποια είναι η μεγαλύτερη αλήθεια στη ζωή;
Για τον καθένα είναι διαφορετική και ανάλογη με το στάδιο εξέλιξης της προσωπικότητάς του. Για μένα είναι η ισορροπία σε κάθε τι, είναι το ζητούμενο σε ό,τι κάνω, η μέση οδός κατά τον Αριστοτέλη. Νομίζω ότι είναι εφικτό να την αναζητούμε και να τη βρίσκουμε, αρκεί να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα δύο άκρα και μετά να έχουμε τη θέληση και την πειθαρχία να μένουμε στη μέση. Αυτή η αλήθεια έχει θετική επίδραση σε μας και κατ’ επέκταση στο σύστημα που ανήκουμε.

// Πώς θα χαρακτηρίζατε σήμερα τις σχέσεις αντρών και γυναικών;
Υπάρχει αληθινός έρωτας;
Ναι, υπάρχει, αρκεί να έχει ο καθένας το ρόλο του. Η γυναίκα χρειάζεται να συντονιστεί περισσότερο με την έννοια της φροντίδας και ο άντρας με την έννοια της προστασίας. Και οι δύο είναι καλό να θέλουν να εξελιχτούν, για να εξελίσσεται και η σχέση. Επίσης, χρειάζεται να συμπεριλαμβάνει ο ένας τον άλλο όπως είναι. Συνήθως ο ναρκισσισμός μας δεν επιτρέπει στον άλλο να είναι διαφορετικός. Θέλουμε ο άνθρωπός μας να είναι το δικό μας αντίγραφο, κάτι που είναι ανέφικτο και παράλογο. Στον αληθινό έρωτα, ο ένας επιτρέπει στον άλλο να εξελίσσεται και τον διευκολύνει να το πραγματοποιήσει.

// Πιστεύετε ότι είμαστε ως χώρα νεο-αποικία;
Πάντα υπήρχαν οι μεγάλες δυνάμεις που μας βοηθούσαν, γιατί εμείς δεν μπορούσαμε… Όσο εμείς θα βρισκόμαστε στην παιδική κατάσταση και θα περιμένουμε τους σωτήρες, τόσο αυτοί θα μας βοηθούν με το αζημίωτο. Αν δεν ενηλικιωθούμε πρώτα σαν προσωπικότητες και μετά σαν χώρα, κι αν δεν αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί, δηλαδή να τολμήσουμε να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις, θα συνεχίσουμε να είμαστε λεία για κάθε αιμοβόρο σωτήρα.

// Ποιος είναι ο άρχων αυτού του κόσμου, το καλό ή το κακό;
Ο άρχων του κόσμου τούτου είναι η άγνοια. «Ουδείς εκών κακός» είχε πει ο Σωκράτης. Αν δεν ήμασταν στην άγνοια, θα γνωρίζαμε το απώτερο καλό μας, αυτό δηλαδή που είναι και τώρα καλό για μας, αλλά θα είναι και πάντα, τότε θα συντονιζόμασταν περισσότερο με τη δύναμη που συνενώνει και δημιουργεί, και λιγότερο με τη δύναμη που καταστρέφει και διαλύει.

// Αυτός ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος;
Ο κόσμος δεν θα γίνει ούτε καλύτερος αν ονειρευόμαστε, ούτε και χειρότερος αν είμαστε ρεαλιστές. Μόνο με την ισορροπία μπορεί να γίνει καλύτερος.

// Τι ρόλο παίζει η οικογένεια και η παιδεία στην κρίση;
Όποιο ρόλο έπαιζε και πριν από την κρίση. Οι γονείς και οι δάσκαλοι χρειάζεται να παρακινούν, να δίνουν κουράγιο, να στρέφουν τους νέους στην εξέλιξη και όχι να τους επικρίνουν συνεχώς. Να τους μάθουν να αναγνωρίζουν και να σέβονται τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους και να τα εκφράζουν χωρίς επίθεση. Στα σχολεία να υπάρχει το μάθημα της αυτοεκτίμησης και περισσότερη γόνιμη γνώση, παρά στείρα.

// Η ιστορία μάς βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την επικαιρότητα;
Σ’ ένα από τα τελευταία μου βιβλία, «Η Κοιλάδα των Σπαθιών», ασχολήθηκα με την παρακμή του Βυζαντίου, όπου η εμφύλια διαμάχη μεταξύ των δύο παρατάξεων που υπήρχαν τότε, έφερε σταδιακά την πτώση της αυτοκρατορίας και την παραλλήλισα με την πολιτική παρακμή της εποχής μας. Βλέποντας πιο βαθιά και πιο πλατιά την ιστορία, είχα εντοπίσει και τα σημάδια που θα μας έφερναν σε μια παρόμοια κατάσταση. Αν θέλει κάποιος να αντιμετωπίσει την επικαιρότητα μπορεί να κλείσει την τηλεόραση και να ανοίξει ένα βιβλίο ιστορίας.

// Ποια είναι η μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή;
Να ξυπνάς το πρωί και να μπορείς να πεις στον εαυτό σου «σήμερα θα επιχειρήσω να γίνω λίγο καλύτερος από χτες». Αυτός είναι ο δρόμος που σε πάει στην ευτυχία, η εξέλιξη. Κι αφού η ευτυχία είναι μια δύναμη που έχει φορά προς τα μέσα και όχι προς τα έξω, η αποδοχή των άλλων δεν είναι τίποτα σε σχέση με την αποδοχή που παίρνεις ο ίδιος από τον εαυτό σου. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν είναι ευτυχισμένοι γιατί λησμονούν αυτόν τον παράγοντα.

// Πόσο προετοιμασμένος είναι ο άνθρωπος για τον θάνατο;
Ο άνθρωπος που θέλει με κάθε τρόπο να εξελίσσεται και να γίνεται λίγο καλύτερος από την προηγούμενη μέρα, που θέλει να δημιουργεί, να βοηθάει και να ευγνωμονεί για καθετί, αναγνωρίζει τη θνητότητά του και γι’ αυτό δεν χάνει το χρόνο του. Ζει! Αυτός ο άνθρωπος δεν φοβάται τον θάνατο, γιατί είναι η κινητήριος δύναμή του για να ζει όλο και πιο βαθιά. Αντίθετα, εκείνος που είναι στραμμένος στην επιφάνεια και σκοτώνει το χρόνο του με το χέρι στο τηλεκοντρόλ, φοβάται τον θάνατο, γιατί λόγω της άγνοιάς του δεν πρόλαβε να ζήσει. Όταν αποδεχτούμε την ύπαρξή του, τότε η κάθε μέρα θα είναι πολύτιμη, αλλιώς είναι χρόνος για σκότωμα.

// Έχετε πάρει τα βραβεία του δήμου και των σοφιστών όπως λέει ο Καβάφης. Ποιο βραβείο όμως θα θέλατε να πάρετε ουσιαστικά από αυτήν τη ζωή;
Η ζωή, από μόνη της, είναι το μεγαλύτερο βραβείο για έναν άνθρωπο σαν εμένα που δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο. Δεν νομίζω ότι μου χρωστάει κάτι άλλο η ζωή, αντίθετα εγώ της χρωστάω και έχω ιερή υποχρέωση απέναντι σ’ αυτή να την τιμώ και να αξιοποιώ το χρόνο μου με τον καλύτερο τόπο. Ο χρόνος είναι πολύτιμος γιατί είναι το υλικό που είναι φτιαγμένη η ζωή.