Έρχονται ακόμη χειρότερα!

Η νέα ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους από το ΔΝΤ δείχνει ότι το 2020 το ελληνικό χρέος θα ξεπερνά το 130% του ΑΕΠ, ενώ ήδη ο προϋπολογισμός του 2012, στον πρώτο μήνα εκτέλεσής του, δείχνει έναν απίθανο «εκτροχιασμό» στα έσοδα.

Η πραγματική οικονομία θα μείνει σε βαθιά ύφεση, με συρρίκνωση μέχρι και 5% τη διετία 2012-2013, σύμφωνα με τις μετριοπαθείς προβλέψεις της ίδιας της «τρόικας», γιʼ αυτό και ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα φέτος μετατίθεται το 2013, καθώς και πάλι ο προϋπολογισμός θα κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 1% του ΑΕΠ, σύμφωνα πάντα με τις αισιόδοξες προβλέψεις της ίδιας της «τρόικας».

Σύμφωνα με την επικρατέστερη ερμηνεία, πάντως, το ιδιότυπο οικονομικό «μαρτύριο» στο οποίο υποβάλλεται η Ελλάδα έχει μια σαφή πολιτική σκοπιμότητα: Όταν κλείσουν οι συμφωνίες για το νέο Μνημόνιο, οι πολιτικές ηγεσίες της Γερμανίας και των άλλων «σκληρών» χωρών του Βορρά γνωρίζουν καλά ότι θα χρειαστεί να αυξηθεί σημαντικά το δάνειο των 130 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό στήριξης, φτάνοντας ίσως και τα 180 δισ. ευρώ, αφού σε αντίθετη περίπτωση θα μείνουν ακάλυπτες οι «τρύπες» χρηματοδότησης της Ελλάδας και το ΔΝΤ δεν θα μπορεί να συνεχίσει τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα διάσωσης. «Εμείς πληρώνουμε, αλλά και οι Έλληνες υποφέρουν», φαίνεται ότι είναι η πολιτική γραμμή που ακολουθεί η Μέρκελ, για να ξεπεράσει τις εσωτερικές αντιδράσεις στη συνέχιση του προγράμματος διάσωσης.

Τον δρόμο για την αύξηση του «πακέτου» πέραν των 130 δισ. ευρώ έδειξε και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Ο επικεφαλής της, Μάριο Ντράγκι, ξεκαθάρισε την Πέμπτη ότι ο μόνος δρόμος για να συμμετάσχει η ΕΚΤ στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, με τα ομόλογα ονομαστικής αξίας 50 δισ. ευρώ που κατέχει, είναι να τα πουλήσει στη χαμηλή τιμή που τα αγόρασε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, ανοίγοντας τον δρόμο για μια πρόσθετη μείωση του χρέους, της τάξης των 10 δισ. ευρώ. Για να γίνει αυτό, όμως, θα πρέπει να εγκριθεί ένα πρόσθετο δάνειο προς την Ελλάδα, με το οποίο θα γίνει η αγορά των ομολόγων της ΕΚΤ.

Εισοδήματα στον… πάγκο του χασάπη

Αναμφίβολα, οι σοβαρότερες αλλαγές που επιβάλλει το νέο Μνημόνιο και οι οποίες θα είναι πολύ δύσκολα αναστρέψιμες ακόμη και ύστερα από δέκα χρόνια, είναι αυτές που αφορούν τα εισοδήματα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Πέρα από την παραπλανητική, τελικά, συζήτηση για την κατάργηση ή διατήρηση του 13ου και του 14ου μισθού, οι αλλαγές που επιβάλλονται και έχουν αποτυπωθεί στο αγγλικό κείμενο του νέου Μνημονίου και στο letter of intent προς το ΔΝΤ μετατρέπουν τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα σε… κρέας για τα κανόνια της ανταγωνιστικότητας.

Η γενική δέσμευση που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 15% στη διάρκεια του προγράμματος, δηλαδή μέχρι και το 2015 (ο χρόνος εφαρμογής του προγράμματος παρατάθηκε κατά ένα έτος), παραπέμπει σε μια «σφαγή» εισοδημάτων: ο ίδιος στόχος θα ήταν πολύ πιο «ανώδυνο» να επιτευχθεί σε μια οικονομία που αυξάνει το προϊόν της, αλλά σε μια οικονομία που θα συνεχίσει να συρρικνώνεται άλλα δύο χρόνια, τέτοια μείωση του κόστους εργασίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με «τσεκούρωμα» των αμοιβών. Πώς θα επιτευχθεί αυτό;

1. Οι μισθοί όλων των κλιμακίων της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (και όχι μόνο των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας) περικόπτονται κατά 22%, ενώ για τους νέους μέχρι 25 ετών κατά 32%. Ο νέος βασικός μισθός περιορίζεται από τα 751 στα 589 ευρώ μεικτά.

2. Το καλοκαίρι, όμως, η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να καταργήσει ουσιαστικά και την ΕΓΣΣΕ! Ο βασικός μισθός, όπως αναφέρεται στο αγγλικό κείμενο του Μνημονίου, θα πάψει πλέον να ορίζεται με συλλογική διαπραγμάτευση, αλλά θα τον ορίζει κάθε χρόνο η κυβέρνηση. Ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτό η συλλογική διαπραγμάτευση σε εθνικό επίπεδο καταργείται!

3. Αλλά και οι κλαδικές συμβάσεις, που προβλέπουν υψηλότερα επίπεδα αμοιβών για πολλές κατηγορίες εργαζομένων, ουσιαστικά καταργούνται: Τρεις μήνες μετά τη λήξη ισχύος τους, προβλέπεται ότι θα χάνονται οι όροι τους (κατάργηση μετενέργειας), δηλαδή οι εργαζόμενοι θα παύουν να καλύπτονται από την κλαδική σύμβαση και τα νέα «κατώφλια» για τις αμοιβές τους θα είναι οι μισθοί της ΕΓΣΣΕ. Παράλληλα, θα εξαφανίζονται τα πρόσθετα επιδόματα που προβλέπουν οι περισσότερες κλαδικές συμβάσεις και θα μένουν μόνο τέσσερα: αρχαιότητας, τέκνων, πτυχίου και ανθυγιεινής εργασίας. Ουσιαστικά, με αυτό το πλέγμα αλλαγών στην εργατική νομοθεσία ανοίγει το παράθυρο για μαζική μετάπτωση εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα στην κατηγορία των «εργαζόμενων φτωχών» (working poor).

4. Οι τελευταίες κατηγορίες εργαζομένων, πλην των υπαλλήλων του στενού δημόσιου τομέα, που απολαμβάνουν το προνόμιο της μονιμότητας, δηλαδή οι υπάλληλοι των ΔΕΚΟ, θα το χάσουν: Οι συμβάσεις εργασίας τους θα μετατραπούν σε κοινές συμβάσεις αορίστου χρόνου, κάτι που ανοίγει τον δρόμο για μαζικές απολύσεις.

Παράλληλα με τη δραματική συμπίεση των εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα, θα βρεθεί σε εξέλιξη μια πολύ σκληρή «θεραπεία» του δημόσιου τομέα. Δεν είναι μόνο οι 15.000 απολύσεις, που θα πρέπει να διεκπεραιώσει άμεσα η κυβέρνηση, μέσω της νέας εφεδρείας.

Τον Ιούνιο θα μειωθούν κατά 10% οι αποδοχές στα ειδικά μισθολόγια, με στόχο την εξοικονόμηση 450 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ παράλληλα θα καταγραφούν πλεονάζοντες υπάλληλοι, θα ολοκληρωθεί διαδικασία αξιολόγησης και θα καταρτιστούν οι επόμενες λίστες για μαζικές απολύσεις.

Σε ό,τι αφορά τις επικουρικές συντάξεις, οι περικοπές θα είναι πολύ μεγαλύτερες από όσο έχει φανεί ως τώρα. Μετά την ενοποίηση όλων των επικουρικών ταμείων, η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να προσαρμόσει τα επίπεδα των συντάξεων κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η αναλογιστική βιωσιμότητα του νέου ταμείου. Δεδομένου ότι το ταμείο θα υποστεί τεράστιες απώλειες από το «κούρεμα» των ομολόγων και θα έχει τεράστια «αιμορραγία» εσόδων λόγω της ύφεσης, οι επικουρικές συντάξεις οδηγούνται βίαια προς τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή των 150 ευρώ και μεταβάλλονται σε φιλοδωρήματα.

Για τις κύριες συντάξεις, έχουν προβλεφθεί άμεσες μειώσεις κατά 7% στους συνταξιούχους του ΝΑΤ και 15% σε συνταξιούχους του ΟΤΕ και της ΔΕΗ, αλλά με τη μείωση των εισφορών στο ΙΚΑ συνολικά κατά 5% φέτος οδηγούμαστε με βεβαιότητα σε μειώσεις τον Σεπτέμβριο και για τους συνταξιούχους του ΙΚΑ, που ίσως φτάσουν το 10%. Στο Μνημόνιο περιλαμβάνεται και μια άλλη περίεργη δέσμευση: Όλα τα αποθεματικά του ασφαλιστικού συστήματος, ακόμη και τα μετρητά που θα πάρουν τα Ταμεία με το PSI, θα πρέπει να επενδυθούν υποχρεωτικά σε τίτλους του Δημοσίου.

«Χαράτσια»
και ξεπούλημα

Η φορολογική μεταρρύθμιση, η κατεύθυνση της οποίας «κλειδώνει» με το Μνημόνιο, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών, φαίνεται ότι κρύβει αρκετές δυσάρεστες εκπλήξεις, ιδιαίτερα για τους ασθενέστερους.

Ο στόχος είναι να γίνει μια μεταρρύθμιση «ουδέτερου» αποτελέσματος, αλλά είναι σαφές ότι σε μια οικονομία όπου καταρρέουν εισοδήματα και κατανάλωση, για να διατηρήσουν τα δημόσια έσοδα έναν έστω ήπια αυξητικό ρυθμό, θα χρειαστούν πολύ μεγάλες πρόσθετες επιβαρύνσεις.

Οι δεσμεύσεις για «απλοποίηση» του ΦΠΑ οδηγούν σε καθιέρωση ενιαίου βασικού συντελεστή, γύρω στο 20%, με την οποία θα αυξηθεί σημαντικά η επιβάρυνση βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα. Η ανάλογη δέσμευση για απλοποίηση των φόρων στα ακίνητα οδηγεί σε έναν ενιαίο Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, με χαμηλό αφορολόγητο όριο, που θα καλύψει και τα εκτός σχεδίου ακίνητα και θα κλιμακώνεται με πολύ επώδυνο τρόπο, ανάλογα με τη συνολική περιουσία.

Η δέσμευση για κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών, από τις οποίες φυσικά πρόσωπα και εταιρείες έχουν συνολικό όφελος 7 δισ. ευρώ ετησίως, οδηγεί σε μεγάλες πρόσθετες επιβαρύνσεις από τη φορολογία εισοδήματος. Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο κατάργησης του αφορολόγητου ορίου, αν όχι για όλους, πάντως για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Στις αποκρατικοποιήσεις, ο εισπρακτικός στόχος εκλογικεύεται, καθώς μέχρι το 2015 θα πρέπει να εισπραχθούν «μόνο» 19 δισ. ευρώ. Όμως, για το 2012, έτος βαθιάς ύφεσης και αβεβαιότητας, που δεν προσφέρεται για πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων σε αξιοπρεπείς τιμές, η κυβέρνηση δεσμεύεται να βγάλει στο σφυρί, μέσα στο α΄ εξάμηνο, εταιρείες όπως η ΔΕΠΑ, τα ΕΛΠΕ, ο ΟΠΑΠ, η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, ενώ για το δεύτερο εξάμηνο παίρνουν σειρά λιμάνια, αεροδρόμια και η Εγνατία Οδός.

Αυτό το μαζικό ξεπούλημα μεγάλων «φιλέτων» στη χειρότερη συγκυρία οδηγεί σε αποκρατικοποιήσεις με εξευτελιστικά τιμήματα. Η «τρόικα» δεν ανησυχεί γιʼ αυτό: Έχει δεσμεύσει την κυβέρνηση ότι, αν τα περιουσιακά στοιχεία που ήδη προορίζονται για εκποίηση δεν αποδώσουν τα αναμενόμενα έσοδα, τα κενά θα καλυφθούν με ένταξη στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων ακόμη περισσότερων στοιχείων της δημόσιας περιουσίας, μέχρι να πιάσουμε τον στόχο…