υπουργείο Εξω(φρεν)ικών

Οι μεταθέσεις πρέσβεων βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο «ωρίμανσης», αλλά όλο και αλλάζουν ορισμένα βασικά πρόσωπα στην πρεσβευτική σκακιέρα των μεταθέσεων… Ουδείς ξέρει πότε θα λήξει αυτό το παρασκηνιακό ματς και πότε θα ανακοινωθούν τα οριστικά αποτελέσματα, εκτός βεβαίως από την ίδια την υπουργό Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη που διατηρεί το δικαίωμα «παρεμβάσεων» της τελευταίας στιγμής. Έτσι άλλοι ακόμη ευελπιστούν και άλλοι ακόμη αδημονούν, έλεος…

Σε βαθύ ύπνο έπιασαν για τα καλά οι Τούρκοι τους έλληνες μεγαλοδιπλωμάτες και τους στρατιωτικούς μας, στις Βρυξέλλες, στην έδρα του ΝΑΤΟ, με τα όσα προηγήθηκαν και κατέληξαν στη ματαίωση της νατοϊκής άσκησης στο Αιγαίο, στην περιοχή της νήσου Άγιος Ευστράτιος…

Το θέμα δεν είναι πώς αντιδράς, εκ των υστέρων, με δήθεν… «αυστηρό μήνυμα», ή με κάποια «έντονη διπλωματική παράσταση» (του καραγκιόζη, όπως καταντήσαμε…). Σημασία έχει να προβλέπεις, να προλαμβάνεις καταστάσεις, γιατί και στη διεθνή διπλωματία η εκ των υστέρων προσπάθεια υπεράσπισης και διεκδίκησης δικαιωμάτων σου σε φέρνει σε θέση μειονεκτική, σε θέση αμυνόμενου.

Με διπλά μάτια έπρεπε οι «διπλω-μάτες» στις Βρυξέλλες να παρακολουθούν, αλληθωρίζοντας και προς την αμερικανική πλευρά, όλες τις κινήσεις της τουρκικής διπλωματίας, αφού δεν είναι πρώτη φορά που με διάφορες μεθοδεύσεις της μας φέρνει προ καταστάσεων ιδιαίτερα δυσμενών για τα εθνικά μας συμφέροντα. Η δε νατοϊκή συμμαχία, μη θέλοντας να εμπλακεί, κρατάει «ίσες αποστάσεις», δίνοντας όμως με την τακτική της αυτήν πόντους στην Τουρκία για να συνεχίζει τη συστηματική αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο…

Άφησαν οι Τούρκοι, έντεχνα, να φθάσουμε μέχρι το τελευταίο στάδιο προετοιμασίας της νατοϊκής άσκησης και μετά προέβαλαν την αντίθεσή τους στη συμπερίληψη της θαλάσσιας περιοχής περί την νήσον Άγ. Ευστράτιος στην άσκηση, με το επιχείρημα ότι είναι αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Διευρύνονται έτσι, μεθοδικά και με τις διαδοχικές νατοϊκές ασκήσεις στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» (αμερικανική ορολογία), που σημαίνει ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι αμφισβητούμενο και διεκδικούμενο…

Με απλά λόγια, δεν αμφισβητεί δυστυχώς μόνο η Τουρκία τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε θαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου, αλλά εμμέσως και η νατοϊκή συμμαχία, ως συλλογικό πολιτικοστρατιωτικό όργανο, αφού δεν παίρνει ξεκάθαρη θέση υπέρ της Ελλάδας. Και όταν λέμε συμμαχία, εννοούμε πρωτίστως τις ΗΠΑ, αφού ο ρόλος τους είναι κυρίαρχος και καταλυτικός…

Στις διεθνείς σχέσεις, ήξεραν όλοι την Ελλάδα, μια ζωή, ως πειθήνιο όργανο των ΗΠΑ («στρατηγική συμμαχία» λέγεται πλέον στην επίσημη διπλωματική ορολογία…). Τελευταίως υποτίθεται ότι καταβάλλουμε σύντονες προσπάθειες να προσεγγίσουμε, κάπως, την Αγία Ρωσία του Προέδρου Β. Πούτιν… και ως χριστιανοί ορθόδοξοι (το θυμόμαστε, όταν μας βολεύει…) είπαμε να προσευχηθούμε μαζί, για να προχωρήσει επιτέλους ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, να συνεργασθούμε στενότερα στην ενεργειακή διπλωματία σε μακροχρόνια βάση, να μας έλθουν σύντομα ακόμη περισσότεροι ρώσοι τουρίστες, ίσως αργότερα και κοζάκοι επενδυτές…

Αυτά βεβαίως τα φιλειρηνικά σκέφθηκε και ο υπουργός Ανάπτυξης Δημ. Σιούφας, που μας έφερε κοντύτερα στους Ρώσους. Έλα, όμως, που η υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη μάς θέλει κοντύτερα στους Αμερικανούς και να το δείχνουμε μάλιστα για ψύλλου πήδημα. Με αυτό λοιπόν το σκεπτικό (χωρίς όμως βαθιά σκέψη και μυαλό), αποφάσισε μια Ελλαδίτσα τόση δα να βγάλει βαρύγδουπη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, παίρνοντας θέση (χωρίς καν να ερωτηθεί) στη διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για το νέο νατοϊκό (διάβαζε αμερικανικό) αντιπυραυλικό σύστημα, που θέλουν να εγκαταστήσουν οι ΗΠΑ στις Τσεχία και Πολωνία…

Ατυχέστατη η δήλωση του εκπροσώπου Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών (διά χειρός Ντ. Μπακογιάννη) ήταν από τους πιο ήπιους και σεμνούς χαρακτηρισμούς που άκουγες από διπλωμάτες, μέσα στο νεοκλασικό της Βασ. Σοφίας, για αυτήν τη διπλωματική μας πρωτοβουλία να προβληθούμε… γεωστρατηγικά. Άλλος πολυμαθής και ξενόγλωσσος διπλωμάτης προσπαθούσε να μεταφράσει, σε άπταιστα γαλλικά, τη διαχρονική ρήση «έκανε η μύγα… τον κόσμο όλο».

Πάντως, οι πιο έμπειροι και πονηροί στο υπουργείο, και όχι μόνο, ψάχνουν για τα «ανταλλάγματα» που μας υποσχέθηκε η Ουάσινγκτον γι’ αυτήν τη γενναία φιλοαμερικανική στάση μας… Πιο δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα τι πήρε η υπουργός Εξωτερικών για πάρτη της και τι απλώς της υποσχέθηκαν για την κατακαημένη Ελλαδίτσα…

Πολωνία και Τσεχία δέχθηκαν να τοποθετήσουν οι ΗΠΑ αντιπυραυλικό σύστημα στα εδάφη τους. Περίεργες πράγματι οι αντιδράσεις μερικών χωρών, οι οποίες, μόλις μπόρεσαν να ξεφύγουν από τον σοβιετικό ζυγό, έτρεξαν και έβαλαν τις χώρες τους κάτω από τον αμερικανικό ζυγό (βίτσια είναι αυτά…). Η ερμηνεία είναι ότι τώρα είναι πλήρη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν τις απειλεί κανείς, εκτός βεβαίως από τον Πρόεδρο Μπους που τις τρομοκρατεί με τρομοκράτες…

Το ατυχές επεισόδιο με την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, πολύ θα ήθελε η ελληνική πλευρά να θεωρηθεί λήξαν, να ξέρει όμως ότι οι Ρώσοι και υπερήφανοι και ολίγον… εκδικητικοί είναι, όχι ως λαός, αλλά μερικές φορές η ηγεσία τους… Κάποτε λοιπόν θα πληρώσουμε την απρόκλητη «μαγκιά» μας… Εδώ ζήτησαν οι Ρώσοι μικρή χρονική αναβολή για την υπογραφή της συμφωνίας Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης και έτρεξαν ορισμένοι δικοί μας να ανάψουν κρυφά ένα κεράκι. Παλικαριές της στιγμής και μετά τεμενάδες σε δεξίωση της ρωσικής πρεσβείας από την υπουργό Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη.

Για να γνωρίζουμε καλύτερα, τους «φίλους» μας, τους συμμάχους και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση… λοιπόν, ο φίλος του Γιωργάκη Παπανδρέου, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Τζακ Στρο, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του στη Βουλή των Κοινοτήτων, δήλωσε προ ημερών στη Βουλή ότι «η μεγαλύτερη απογοήτευση που δοκίμασε ως υπουργός Εξωτερικών ήταν η απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από την ελληνοκυπριακή πλευρά» και συνέχισε λέγοντας ότι η χώρα του συμμερίζεται την απογοήτευση του τουρκοκυπριακού «λαού» και ότι η βρετανική κυβέρνηση θα συνεχίσει τις προσπάθειές της (υπονομευτικές της κυπριακής κυβέρνησης…) για να τερματισθεί η «διεθνές απομόνωση» της Κύπρου. Αυτά τα ολίγα από τους «φιλέλληνες»…

Τελικά, η λέξη «Macedonia» διατυπωμένη σε διάφορες ξένες γλώσσες, παραπέμπει στη βόρεια Ελλάδα ή στην ΠΓΔΜ; Μπορεί εμμέσως να εννοούμε Ελλάδα, αλλά σημασία έχει τι εννοεί, τι αντιλαμβάνεται ο ξένος, ο αμύητος ιστορικά, ο υποψήφιος τουρίστας… Έτσι τουρκικά φυλλάδια του ΕΟΤ, αφίσες και άλλα έντυπα που προωθούνται στις πρεσβείες μας, στα προξενεία και στα γραφεία ΕΟΤ στο εξωτερικό προβάλλουν περιοχές της ελληνικότατης Μακεδονίας -φυσικές ομορφιές και ιστορικά ευρήματα- με την ένδειξη «Μacedonia – Greece» και πολύ καλά κάνουν. Πρόσφατα και ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) αποφάσισε να αναγράφεται η ένδειξη «Macedonia – Greece» και σε τυποποιημένα προϊόντα προέλευσης βορείου Ελλάδας. Την πατρότητα της πρωτοβουλίας διεκδικεί ο υπουργός Μακεδονίας – Θράκης Γ. Καλαντζής και ορισμένοι παλαιότεροι, αφού αρκετά προϊόντα κυκλοφορούν ήδη από ετών με αυτήν την ένδειξη…

Σε διεθνές όμως επίπεδο, δυστυχώς, για την Ελλάδα η λέξη Macedonia έχει σχεδόν μονοπωληθεί από την ΠΓΔΜ, οπότε τα αρίστης ποιότητας βορειοελλαδίτικα προϊόντα συγχέονται ως προς την προέλευση με τη χώρα των Σκοπίων. Το ίδιο γίνεται και με τα τουριστικά φυλλάδια του ΕΟΤ, που προβάλλουν τουριστικές περιοχές και αρχαιολογικά ευρήματα της Μακεδονίας με την ένδειξη Macedonia – Greece. Η στήλη δεν διαφωνεί με τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την ελληνική πλευρά, σε επίπεδο κυβερνητικό και επιχειρηματικών φορέων. Απλώς καταγράφει πόσο πίσω είμαστε διεκδικώντας, στον διεθνή χώρο, τη λέξη – ιστορική προέλευση Macedonia, πόσο αμυντικά δίνουμε ανοιχτή μάχη με τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπου κυριαρχούν Αμερικανοί, Βρετανοί και άλλοι «φιλέλληνες» των οποίων οι κυβερνήτες (π.χ. Πρόεδρος Τζ. Μπους) έσπευσαν να αναγνωρίσουν επίσημα την ΠΓΔΜ ως Macedonia νέτα-σκέτα… Καθημερινά τα διεθνή ΜΜΕ όταν αναφέρονται στα Σκόπια, είτε πρόκειται για πολιτικές εξελίξεις είτε για επιχειρηματικές συναντήσεις, πολιτιστικά γεγονότα ή τουρισμό, τα αναφέρουν ως Macedonia. Τραγικά τα λάθη της ελληνικής διπλωματίας, κυρίως, όμως των διαδοχικών κυβερνήσεων, που τώρα πια δεν μπορούν να ανατρέψουν παγιωμένες καταστάσεις και αντιλήψεις. Συνεχίζουν βεβαίως τα φιλοκυβερνητικά «παπαγαλάκια» να αναφέρονται κατά διαστήματα στις «αυστηρές προειδοποιήσεις» που απευθύνει η υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη στους σκοπιανούς ηγέτες, αλλά εν όψει πρόωρων εκλογών και αυτά τα «αυστηρά μηνύματα» στοχεύουν στο εσωτερικό ακροατήριο…

Το τελευταίο ανέκδοτο στο υπουργείο: «Ποιος είναι αυτός ο έλληνας στρατηγός… Κουμουτσάκωφ, ειδικός στα αντιπυραυλικά που αποτόλμησε να επικρίνει, δημόσια (για να το ακούει και η Ουάσινγκτον…) τις δηλώσεις μου;» ρωτούσε εξαγριωμένος ο ρώσος στρατηγός Νικολάι Σολότσωφ τον πρέσβη του στην Αθήνα, Α. Βντόβιν. Πρόκειται περί σεμνού νέου διπλωμάτου, μετρίου αναστήματος. Τα υπόλοιπα που είπε ο έμπειρος ρώσος πρέσβης, η λογοκρισία του εκδότη μου δεν με αφήνει να τα καταγράψω…

Α. Κ.