Από την οικονομική στην εθνική κρίση

Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ  ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.

Ήταν βέβαιο ότι η επ’ αόριστον παρατεινόμενη οικονομική κρίση θα κατέληγε και σε επικίνδυνη εθνική κρίση. Η καραδοκούσα γειτονική Τουρκία θα έβλεπε στην πρωτοφανή εν καιρώ ειρήνης οικονομική αποδυνάμωση της Ελλάδος μια στρατηγική ευκαιρία. Πολύ περισσότερο όταν η σημερινή συγκυρία συμπίπτει με μεγάλα σχέδια του Ισλαμιστικού καθεστώτος Ερντογάν για επανάκτηση του Οθωμανικού μεγαλείου. Ο στρατηγικός στόχος της αναδείξεως της Τουρκίας σε μεγάλη περιφερειακή δύναμη περιλαμβάνει, προφανώς, το Αιγαίο και την Κύπρο. Ο στόχος αυτός θα υπήρχε για γεωπολιτικούς λόγους και χωρίς την παρουσία μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων στην ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου. Η ύπαρξη όμως των τελευταίων διπλασιάζει το Τουρκικό «ενδιαφέρον». Η Άγκυρα θέλει να στερήσει από τους αντιπάλους της το μεγάλο αυτό στρατηγικό χαρτί ή να το «μοιρασθεί», κατά τον συνήθη λεόντειο τρόπο που πάντα προτείνει, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι δεν έχει κανένα δικαίωμα, με βάση το διεθνές δίκαιο, στα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Άγκυρα επαναλαμβάνει όμως στερεότυπα από χρόνια ότι θεωρεί τη «συμμετοχή» της σ’ αυτά τόσο σημαντική ώστε να αξίζει να κάνει ακόμη και πόλεμο. Προφανώς, εάν κοιτάξει κανείς τον χάρτη, η Άγκυρα εννοεί τη «συμμετοχή» της σε βάρος της ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου. Προς αυτές στρέφονται και οι απειλές ότι θα κάνει ακόμη και πόλεμο εάν δεν ικανοποιηθούν οι παράνομες και αρπακτικές διεκδικήσεις της.

Το χειρότερο είναι ότι η Άγκυρα έχει επιδοθεί από χρόνια σε μια απίστευτη κλιμάκωση των εξοπλισμών της, επιδιώκοντας να ανατρέψει κάθε συσχετισμό ισορροπίας στο Αιγαίο, ώστε να αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα και να υπαγορεύσει υποχωρήσεις στην Ελληνική πλευρά, περιλαμβανομένης της δυνατότητας δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων.

Προς την κατεύθυνση αυτή ενθαρρύνθηκε από την Αμερικανική πολιτική Ομπάμα – Κλίντον, που εκφράσθηκε κυρίως από την υφυπουργό Εξωτερικών και αρμόδια για τις Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές σχέσεις Βικτόρια Νούλαντ. Η Άγκυρα επιστρατεύθηκε αρχικά ως κύριος μέτοχος, μαζί με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, στον υβριδικό Ισλαμιστικό πόλεμο κατά της Συρίας του Άσαντ. Στη συνέχεια εκδηλώθηκε προς αυτήν «κατανόηση» του ενδιαφέροντός της για τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Της δόθηκαν μάλιστα υποσχέσεις για «συμμετοχή», αρχής γενομένης από την ΑΟΖ της Κύπρου, μέσα από μια κατάλληλη διζωνική «λύση» του Κυπριακού.

Η διάρρηξη, λόγω κυρίως του Κουρδικού, των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, όπως επίσης των άλλοτε στρατηγικών σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ, άλλαξε σημαντικά το σκηνικό. Το Τελ Αβίβ συμφώνησε τελικά και πρωτοστατεί στην κατασκευή του αγωγού Ανατολικής Μεσογείου (East Med), που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη. Με την Ισλαμιστική εξέλιξη του καθεστώτος Ερντογάν το Ισραήλ δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη να εξαρτήσει από την Άγκυρα ένα τόσο στρατηγικό θέμα, όπως οι εξαγωγές του φυσικού αερίου του στην Ευρώπη. Οι μεγάλες επίσης φιλοδοξίες της Άγκυρας για ηγεμονική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ανησυχούν μόνον την Ελλάδα και την Κύπρο. Ανησυχούν επίσης το Ισραήλ.

Η Αμερικανική πολιτική δεν κρύβει πλέον τη δυσαρέσκεια και την οργή της για την πολιτική Ερντογάν και το παιχνίδι του τελευταίου με τη Μόσχα. Εξακολουθεί όμως να διαχωρίζει το καθεστώς Ερντογάν από το πολύτιμο για τη Δύση Τουρκικό γεωπολιτικό οικόπεδο. Η διπλή αυτή προσέγγιση υποκρύπτει και το ενδεχόμενο ενός μυστικού παζαριού και προσφοράς, κάποια στιγμή, ανταλλαγμάτων προς την Άγκυρα. Ο καθένας μπορεί να υποθέσει ποια θα μπορούσαν να είναι σ’ αυτήν την περίπτωση τα ανταλλάγματα. Υπάρχει το προηγούμενο του σχεδίου Ανάν για την Κύπρο, το οποίο προσφέρθηκε στην Άγκυρα για την αναμενόμενη συνεργασία της στον επερχόμενο τότε πόλεμο του Ιράκ.

Η υποτιθέμενη, επομένως, γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδος, λόγω της κρίσεως στις Αμερικανο-Τουρκικές σχέσεις, δεν πρέπει να αποκοιμίσει την Ελληνική πλευρά και να μειώσει την προσοχή της προς έναν τέτοιο ενδεχόμενο κίνδυνο. Η κλιμακούμενη ένταση στις σχέσεις των δύο μεγάλων, ΗΠΑ και Ρωσίας, καθιστά πιο σκληρή τη μάχη επιρροής και οριοθετήσεως ανταγωνιστικών στρατοπέδων. Ο χώρος της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής αλλά και των Βαλκανίων κατέχει πρωτεύουσα θέση σ’ αυτό τον ανταγωνισμό. Υπάρχουν ήδη ανησυχητικές ενδείξεις για πιθανή νέα μεγάλη ανάφλεξη στη Συρία, σε συνδυασμό με το Ιράν.

Πώς θα εξελιχθεί, κατά την προσεχή περίοδο, η Αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή; Τι σημαίνει, σε σχέση μ’ αυτό και γενικότερα σε σχέση με τον Αμερικανο-Ρωσικό ανταγωνισμό, η αλλαγή του Αμερικανού ΥΠΕΞ Τίλερσον με τον πρώην αρχηγό της CIA Μάικ Πομπέο; Εκπλήττει η αναγωγή σε αντιπαράθεση ΝΑΤΟ-Ρωσίας της απόπειρας δολοφονίας στη Μ. Βρετανία του πρώην διπλού Ρώσου πράκτορα Σκρίπαλ και της θυγατρός του Γιούλιας. Η δυσανάλογη αυτή αντίδραση, χωρίς να προηγηθεί μάλιστα ανακριτική έρευνα που να καταλήξει σε αδιάσειστα συμπεράσματα, είναι σαφής ένδειξη ενός νεοψυχροπολεμικού κλίματος, που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους.

Ο κίνδυνος αυτός για την Ελλάδα δεν προέρχεται μόνο από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, την Τουρκία και την πορεία των Τουρκο-Αμερικανικών σχέσεων. Προέρχεται επίσης από τα Βαλκάνια. Τα τελευταία αναμένεται να εξελιχθούν σε πεδίο έντονης αντιπαραθέσεως όχι μόνο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας αλλά και άλλων δυνάμεων, που επιδιώκουν να παγιώσουν σ’ αυτά στρατηγική παρουσία και επιρροή. Μεταξύ αυτών η Γερμανία και η Τουρκία.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να διαπράξει μοιραίο στρατηγικό λάθος επισπεύδοντας για δήθεν «λύση» στο θέμα των Σκοπίων. Ενδεχόμενη υποχώρηση στο θέμα αυτό του ονόματος, με βάση μια ψευδή ιδέα μοιρασμένης δήθεν Μακεδονίας, θα ανοίξει για την Ελλάδα τον ασκό του Αιόλου. Ήδη ο «μετριοπαθής» Ζάεφ, επενδύοντας στην παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας, θεώρησε πολύ λογικό να ζητήσει και το μοίρασμα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μακεδονίας!

Σε ό,τι αφορά την Άγκυρα, η Ελλάδα πρέπει, πρώτον, να συνειδητοποιήσει ότι αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο από την Τουρκική επεκτακτική πολιτική και να δράσει αναλόγως. Είναι εκπληκτικό και χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Δημήτρης Κουτσούμπας θεώρησε σκόπιμο να δηλώσει ότι ενώπιον της σημερινής καταστάσεως δεν πρέπει να υπάρχει επανάπαυση. Η αναγκαία δράση επιτάσσει άμεση ενίσχυση της άμυνας της χώρας, ακόμη και υπό τις σημερινές δεινές οικονομικές συνθήκες.

Σημαίνει, δεύτερον, εγκατάλειψη των γνωστών κατευναστικών πολιτικών, που οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα. Σημαίνει, τρίτον, αντιμετώπιση των ασύμμετρων απειλών, όπως είναι η παράνομη μετανάστευση, που απειλεί την εθνική συνοχή και ταυτότητα της χώρας. Δεν είναι δυνατόν, υπό τις συνθήκες αυτές, να συνεχίζεται η πολιτική των ανοικτών συνόρων και να εξαγγέλλονται προγράμματα για μόνιμη εγκατάσταση των παρανόμων μεταναστών στην Ελλάδα και πολιτικές για αδιάκριτη και εσπευσμένη παραχώρηση ιθαγένειας σε παρανόμους μετανάστες. Θα πρέπει, επιτέλους, να αντιληφθούν οι πάσης φύσεως ιδεοληπτικοί ότι υπάρχουν ισχυροί διεθνείς παράγο­ντες που θέλουν, για λόγους γεωπολιτικής των Βαλκανίων, να μεταλλάξουν την Ελλάδα, ώστε να παύσει να είναι Ελληνική και Ορθόδοξη.